PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLANICA ZDRÓJ NA LATA

Załącznik do Uchwały Nr XL/222 /2010 Rady Miejskiej w Polanicy – Zdroju z dnia 28 stycznia 2010 r.

PROGRAM AKTYWNOŚCI LOKALNEJ DLA GMINY POLANICA – ZDRÓJ NA LATA 2010 - 2013 1.Wstęp Program Aktywności Lokalnej określa kierunki działań w zakresie Aktywizacji Lokalnej mieszkańców Gminy Polanica – Zdrój, mające na celu wzmocnienie podmiotowości obywateli gminy oraz ich wspólnot, jak również stworzenie warunków dla rozwoju instytucji społeczeństwa obywatelskiego, wzmacnianiu spójności społecznej i terytorialnej na rzecz zrównoważonego rozwoju społecznego. Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Polanica - Zdrój jest odpowiedzią na cel, jaki został nakreślony w Strategii Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Polanica – Zdrój na lata 2010-2013. Jednym z elementów założeń tej Strategii jest zintegrowanie programów społecznych, a w ramach tych programów wyznaczenie celów, kierunków oraz określenie i zhierarchizowanie działań. Kolejnym ważnym założeniem Strategii jest budowanie zintegrowanych i obywatelsko świadomych wspólnot na poziomie lokalnym, wspieranie inicjatyw w zakresie lokalnego rozwoju oraz wspieranie społeczeństwa obywatelskiego przez rząd i samorząd terytorialny. Podstawą rozwoju lokalnego jest inwestowanie w kapitał ludzki oraz kapitał społeczny czyli inwestowanie w ludzi i w budowanie związków między nimi, w ich wzajemne zaufanie i zaangażowanie w sprawy wspólnoty. Poczucie tożsamości, przynależności i zaangażowania na rzecz wspólnoty gminnej jest podstawą świadomego obywatelstwa. Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Polanica - Zdrój na lata 2010-2013 jest ściśle powiązany z Gminnym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych na rok 2010. Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Polanica - Zdrój na lata 2010-2013 jest dokumentem wynikającym i spójnym z: - ustawą o pomocy społecznej - art. 110 ust. 10 i art. 112 ust. 12 ustawy z dnia 12 marca 2004 roku o pomocy społecznej, zgodnie z którym Rada gminy lub Rada powiatu, biorąc pod uwagę potrzeby w zakresie pomocy społecznej, opracowuje i kieruje do wdrożenia lokalne programy pomocy społecznej, - ustawą o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi - art. 4 1 ust. 2 z dnia 26 października 1982 r, która przewiduje, że corocznie gmina przyjmuje gminny program profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, - Programem Operacyjnym Kapitał Ludzki 2007–2013, którego celami szczegółowymi są miedzy innymi: podniesienie poziomu aktywności zawodowej oraz zdolności do zatrudnienia osób bezrobotnych i biernych zawodowo oraz zmniejszenie obszarów wykluczenia społecznego Realizacja działań podejmowanych w ramach Priorytetu VII Promocja Integracji Społecznej przewiduje wykorzystanie instrumentów aktywnej integracji w ramach programów aktywności lokalnej, 1

- Gminną Strategią Rozwiązywania Problemów Społecznych Gminy Polanica – Zdrój na lata 2010-2013 która określa główne obszary działań, mogących się przyczynić się do poprawy sytuacji osób dotkniętych wykluczeniem społecznym mających źródło w różnych uwarunkowaniach gospodarczych i społecznych. Celem nadrzędnym tej strategii jest wspieranie i aktywizacja zawodowa i społeczna mieszkańców gminy oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu. Przy opracowywaniu Programu Aktywności Lokalnej dla Gminy Polanicy – Zdrój wykorzystano dane diagnozy problemów uwzględnionych w Gminnym Programie Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w Polanicy – Zdroju na rok 2010 r. oraz Raportu z badania społecznego nt. spożywania alkoholu, występowania nikotynizmu, używania środków odurzających oraz uzależnienia od komputera i Internetu wśród dzieci i młodzieży ze szkół z Polanicy – Zdroju. Uwzględniono także dane wynikające z dokumentacji podopiecznych w Ośrodku Pomocy Społecznej w Polanicy – Zdroju (sprawozdanie MPiPS-03). W Polanicy - Zdroju do osób szczególnie zagrożonych wykluczeniem społecznym należą rodziny dysfunkcyjne z problemem bezrobocia, uzależnienia, przemocy w rodzinie, oraz rodziny z problemami opiekuńczo – wychowawczymi o zróżnicowanej etiologii. Osoby z tych grup mają niskie kompetencje społeczne i zawodowe, co utrudnia im znalezienie pracy i zdobycie źródła utrzymania. Rodziny dysfunkcyjne są niewydolne wychowawczo i wymagają kompleksowego wsparcia w środowisku zamieszkania. Program Aktywności Lokalnej zwiększy ofertę specjalistycznych usług w środowisku zamieszkania dla rodzin wieloproblemowych, włączy osoby wykluczone społecznie w procesy motywacyjne do zmian, jak również wzmocni system opieki nad dzieckiem i rodziną. 2. Cel główny i cele szczegółowe Celem głównym Programu Aktywności Lokalnej dla Gminy Polanica - Zdrój na lata 20102013 jest zwiększenie aktywności mieszkańców gminy, w szczególności grup zagrożonych wykluczeniem społecznym i osób z ich otoczenia we wszystkich obszarach życia społecznego, a tym samym zwiększenie ich potencjału rozwojowego. Cele szczegółowe: 1. stworzenie sprzyjających warunków do powstawania inicjatyw na rzecz społeczności lokalnej i struktur funkcjonujących na rzecz lokalnego środowiska, poprzez rozszerzenie dotychczasowej działalności świetlic profilaktyczno-wychowawczych, ewentualnie tworzenie placówek o zbliżonym profilu, 2. aktywna integracja osób zagrożonych wykluczeniem społecznym i ich otoczenia, poprzez: zapobieganie marginalizacji osób i rodzin, stwarzanie możliwości wyrównywania szans dla grup szczególnie narażonych na wykluczenie społeczne, zwiększenie ich dostępu do uczestnictwa w działaniach o charakterze integracyjnym, aktywizującym, informacyjnym i edukacyjnym, motywowanie osób do rozwoju zawodowego i osobistego, kształtowania pozytywnego myślenia, tworzeniu grup wsparcia w środowisku klienta, 3. wsparcie postaw obywatelskich i stworzenie płaszczyzny dialogu społecznego poprzez promowanie działań prospołecznych, zwiększenie dostępu do informacji, kultury i wiedzy,

2

4. poprawa jakości życia poprzez zaspokojenie podstawowych potrzeb życiowych i wykorzystywanie potencjału zasobów ludzkich i społecznych poprzez świadczenia pieniężne i pomoc rzeczową.

3. Podejmowane działania Cele Programu Aktywności Lokalnej dla Gminy Polanica - Zdrój na lata 2010-2013 będą realizowane poprzez podejmowanie następujących działań: 1. promowanie, wspieranie i realizowanie projektów aktywizujących i integrujących o charakterze edukacyjnym, kulturalnym, sportowym, ekologicznym i turystycznym, 2. promowanie i wspieranie projektów realizowanych w partnerstwie, 3. współdziałanie instytucji samorządowych z instytucjami pozarządowymi i lokalną społecznością, 4. wspieranie organizacyjne oraz finansowe lokalnych inicjatyw, 5. aktywizację, integrację i wykorzystanie potencjału osób zaangażowanych w działalność o charakterze lokalnym - wspieranie lokalnych liderów poprzez pomoc techniczną i dostęp do informacji, 6. promocję działań prospołecznych, 7. organizowanie i wspieranie rozwoju edukacji społecznej i obywatelskiej, wolontariatu, grup samopomocowych, edukacyjnych i innych, 8. organizowanie treningów kompetencji i umiejętności społecznych, 9. badanie potrzeb i problemów mieszkańców, 10. poszukiwanie alternatywnych środków na finansowanie lokalnych inicjatyw z innych źródeł niż dochody gminy, 11. stworzenie lokalnej infrastruktury dla działań obywatelskich - ośrodka aktywizacji społecznej, 12. rozszerzenie dotychczasowej działalności świetlic profilaktyczno – wychowawczych z ofertą dla dzieci, młodzieży i dorosłych jako centrum integracji społecznej miejscowości, 13. inne działania zgodne z celami programu wynikające z aktualnych potrzeb.

4. Zakładane rezultaty 1. Integracja społeczności lokalnej i grup społecznych. 2. Zdiagnozowanie potrzeb i problemów społeczności lokalnych. 3. Planowanie i realizowanie zadań w odpowiedzi na realne potrzeby społeczności lokalnych. 4. Skuteczniejsze i efektywniejsze wykorzystanie istniejących zasobów. 5. Podwyższenie jakości realizowanych działań środowiskowych oraz inicjowanie nowych form i metod pracy. 6. Wzrost poczucia przynależności do danej społeczności i odpowiedzialności mieszkańców za procesy w niej zachodzące. 7. Wzrost zaangażowania instytucji i organizacji pozarządowych w zakresie podejmowania działań środowiskowych. 8. Powstanie lokalnych grup działania i nowych organizacji pozarządowych. 9. Realizacja projektów inicjowanych i współorganizowanych przez lokalne społeczności. 10. Zwiększenie aktywności społeczności lokalnych. 11. Zmniejszenie obszaru wykluczenia społecznego. 12. Poprawa funkcjonowania osób zagrożonych wykluczeniem społecznym. 3

13. Stały monitoring potrzeb środowiska społecznego. 5. Odbiorcy programu Program Aktywności Lokalnej dla Gminy Polanica - Zdrój na lata 2010-2013 skierowany jest do: 1. członków danej społeczności, 2. osób z konkretnego środowiska, 3. grup społecznych, 4. osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym, 5. otoczenia osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym. Program ma charakter otwarty i w każdym roku na podstawie analizy potrzeb i problemów występujących w środowisku lokalnym będą uruchomiane podprogramy skierowane do konkretnych grup społecznych lub społeczności lokalnych. 6. Metody pracy wykorzystane przy realizacji programu W ramach programu przewiduje się zastosowanie: 1) środowiskowej pracy socjalnej - działania realizowane przez pracownika socjalnego, mające na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi, 2) instrumentów aktywnej integracji – katalog instrumentów aktywizacyjnych z zakresu aktywizacji zawodowej, edukacyjnej, zdrowotnej i społecznej, które zawarte są w zasadach przygotowania, realizacji i rozliczania projektów systemowych Ośrodków Pomocy Społecznej, Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie oraz Regionalnego Ośrodka Polityki Społecznej w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, 3) działań o charakterze środowiskowym – inicjatywy integracyjne obejmujące między innymi; badania, opracowania, analizy, edukację społeczną i obywatelską, spotkania i konsultacje, debaty, organizowanie i inspirowanie udziału mieszkańców w imprezach i spotkaniach o charakterze integracyjnym, edukacyjnym, kulturalnym, sportowym, ekologicznym i turystycznym.

7. Realizatorzy Realizatorem zadań Programu Aktywności Lokalnej dla Gminy Polanicy – Zdrój na lata 2010-2013 będą: 1. Ośrodek Pomocy Społecznej, 2. Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych, 3. Organizacje pozarządowe, 4. Inne jednostki organizacyjne i pomocnicze.

4

8. Harmonogram działań 1. Rozpoznanie środowiska lokalnego. 2. Rozwijanie komunikacji społecznej w środowisku. 3. Aktywizacja i mobilizacja mieszkańców do rozwiązywania grupowych i środowiskowych problemów. 4. Prowadzenie zajęć profilaktyczno-opiekuńczych w świetlicach profilaktyczno - wychowawczych dla dzieci i młodzieży. 5. Seminaria dla dorosłych o tematyce społecznej. 6. Prowadzenie działań na rzecz integracji środowiska lokalnego.

9. Finansowanie programu Realizacja zadań programu może być finansowana:     

ze środków własnych budżetu samorządu terytorialnego, dotacji ze źródeł zewnętrznych w tym środków Unii Europejskiej, dotacji z budżetu państwa, dochodów Gminy z tytułu wydawanych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych, innych źródeł.

10. Monitoring i ewaluacja Monitoring i ewaluacja będą prowadzone na bieżąco przez realizatorów poszczególnych podprogramów aktywności lokalnej, które będą realizowane na rzecz konkretnych grup społecznych lub społeczności lokalnych. Celem będzie obserwacja zmian ilościowych i jakościowych, jakie pojawią się podczas realizacji działań. W przypadku stwierdzenia jakichkolwiek rozbieżności między założeniami a rezultatami na bieżąco będą dokonywane zmiany w przyjętych założeniach lub metodach pracy. Ponadto corocznie będą przygotowywane sprawozdania z realizacji podprogramów realizowanych w ramach Programu Aktywności Lokalnej. Po zakończeniu realizacji programu aktywności lokalnej zostanie przygotowany raport końcowy podsumowujący całość podejmowanych działań. Zostanie dokonana ocena zrealizowanych przedsięwzięć oraz osiągniętych rezultatów.

Opracowała: Anna Borak – Kula Specjalista pracy socjalnej w Ośrodku Pomocy Społecznej w Polanicy - Zdroju Przewodnicząca Rady Miejskiej /-/ Magdalena Ptaszek

5