Ekonomia Społeczna podejmij wyzwanie!

March 1, 2016 | Author: Amelia Kołodziej | Category: N/A
Share Embed Donate


Short Description

1 Ekonomia Społeczna podejmij wyzwanie! Publikacja dystrybuowana bezpłatnie. Centrum Ekonomii Społecznej prowadzone prze...

Description

Publikacja dystrybuowana bezpłatnie.

Ekonomia Społeczna – podejmij wyzwanie!

Centrum Ekonomii Społecznej prowadzone przez Fundację „Fundusz Inicjatyw”

Człowiek – najlepsza inwestycja

Projekt „Centrum Ekonomii Społecznej” jest współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Ekonomia społeczna – podejmij wyzwanie! Wychodząc naprzeciw wyzwaniu, jakim jest założenie i  prowadzenie działalności w sektorze ekonomii społecznej, Fundacja „Fundusz Inicjatyw” utworzyła Centrum Ekonomii Społecznej, którego głównym celem jest wsparcie sektora ekonomii społecznej województwa lubelskiego. Centrum Ekonomii Społecznej świadczy usługi dla podmiotów ekonomii społecznej oraz osób fizycznych zamieszkałych na terenie województwa lubelskiego zainteresowanych problematyką ekonomii społecznej. Centrum Ekonomii Społecznej oferuje bezpłatne: • usługi prawne, księgowe i marketingowe dla podmiotów ekonomii społecznej, • doradztwo indywidualne i grupowe z zakresu zakładania i prowadzenia działalności w sektorze ekonomii społecznej dla osób fizycznych, • szkolenia „Wstęp do Ekonomii Społecznej” z zakresu zakładania i prowadzenia działalności w sektorze ekonomii społecznej.

Usługi dla podmiotów ekonomii społecznej Poniedziałki – dyżury doradcy – prawnika (w okresie VI-XII 2010). Zakres doradztwa • zasady udziału w postępowaniach PZP, • partnerstwo publiczno-prywatne, prawo pracy, • przygotowywanie umów, • prawo podatkowe, • ochrona danych osobowych, • korzystanie z praw autorskich, • inne zgłoszone przez podmioty ekonomii społecznej. Wtorki – dyżury doradcy – księgowego (w okresie VI-XII 2010). Zakres doradztwa: • rozliczanie grantów/dotacji, • budowa planu kont księgowych, • wdrażanie polityki rachunkowości, • sporządzanie sprawozdań finansowych, • rozliczenia z ZUS, US, VAT, • rozliczenia podróży służbowych, • inne zgłoszone przez podmioty ekonomii społecznej.

Środy – dyżury doradcy – specjalisty ds. marketingu (w okresie VI-XII 2010). Zakres doradztwa: • promocja podmiotów ekonomii społecznej, • sposoby pozyskiwania sponsora, • zasady negocjacji sponsorskich, • zasady tworzenia stron www, • narzędzia promocji, • inne zgłoszone przez podmioty ekonomii. Zgłoszenie dla podmiotów ekonomii społecznej obejmuje: • Podpisany Regulamin uczestnictwa w projekcie, • Kartę zgłoszeniową podmiotu ekonomii społecznej, • Oświadczenie o spełnianiu przez podmiot ekonomii społecznej kryteriów rekrutacyjnych wraz z deklaracją uczestnictwa.

Oferta dla osób fizycznych – s. 15-16.

Ekonomia społeczna – czym jest? Nie jest łatwo przy pomocy prostej definicji przedstawić, czym naprawdę jest ekonomia społeczna bądź przedsiębiorczość społeczna. Chociażby dlatego, że nie ma określonego zestawu cech, który jednoznacznie wskazywałby czy dany podmiot lub dane działanie można zaliczyć już do sfery ekonomii społecznej czy jeszcze nie. Co więcej, w  definicji przedsiębiorczości społecznej pojawiają się dwa słowa, które na pierwszy rzut oka nie mają ze sobą nic wspólnego. Z  jednej strony słowo „ekonomia” czy „przedsiębiorczość” kojarzy nam się z kreatywnym myśleniem i dążeniem do osiągania zysku. Z  drugiej strony słowo „społeczny” zwraca uwagę na ukierunkowanie działań w  stronę dobra ogółu. W  niektórych krajach działalność taka nazywana jest po prostu przedsiębiorczością społeczną. Jako ogólną definicję Ekonomii Społecznej można przyjąć, że jest to przede wszystkim działanie przedsiębiorcze mające na celu aktywizację zawodową osób z  różnych względów pozostających poza rynkiem pracy. Jak widać jest to pojęcie bardzo szerokie. Dlatego, dla jego pełnego wyjaśnienia należy sięgnąć do europejskiej sieci badawczej EMES (European Research Network). Według niej za podmiot ekonomii społecznej uznaje się działalność o celach głów-

nie społecznych, z której zyski w założeniu są ponownie inwestowane w te cele lub we wspólnotę. Nie ma ona na celu maksymalizacji zysku lub zwiększenia dochodu udziałowców czy właścicieli. Ta definicja wskazuje między innymi na to, że dla organizacji ekonomii społecznej priorytetem jest inwestycja w człowieka. Nie tak jak w zwykłym biznesie, gdzie największe znaczenie ma działalność zarobkowa. Tutaj prymat nad maksymalizacją zysku mają działania na rzecz ludzi. Ludzi, którzy w normalnych warunkach pracy nie byliby w stanie sobie poradzić. Mowa tu chociażby o  osobach długotrwale bezrobotnych, niepełnosprawnych czy uzależnionych. Dla nich możliwość aktywnego uczestnictwa w rynku pracy jest znacznie ograniczona, a nierzadko wręcz niemożliwa. Instytucje ekonomii społecznej dostrzegają ich, dając im szansę powrotu na rynek pracy i szansę na lepsze życie. EMES określiła także szereg kryteriów społecznych i ekonomicznych, którymi powinny charakteryzować się inicjatywy wpisujące się w ekonomię społeczną. Kryteria ekonomiczne to: • prowadzenie w sposób względnie ciągły regularnej działalności w  oparciu o instrumenty ekonomiczne, 3

• niezależność instytucji w stosunku do instytucji publicznych, • ponoszenie ryzyka ekonomicznego, • istnienie choćby nielicznego płatnego personelu. Z kolei kryteriami społecznymi są: • wyraźna orientacja na społecznie użyteczny cel przedsięwzięcia, • oddolny, obywatelski charakter inicjatywy, • specyficzny, możliwie demokratyczny system zarządzania, • możliwie wspólnotowy charakter działania, • ograniczona dystrybucja zysków. Jest to zestaw cech, które powinny charakteryzować idealne przedsiębiorstwo społeczne. Od przedsięwzięć zaliczanych do sektora ekonomii społecznej nie wymaga się jednak spełnienia wszystkich kryteriów, lecz większości z nich. Ekonomia społeczna jest sektorem gospodarki, w którym działania są zorientowane na społeczną użyteczność, a wypracowywana nadwyżka wykorzystywana dla realizacji określonego celu społecznego. Cechy charakterystyczne dla instytucji zaliczanych do sektora ekonomii społecznej to: • prymat celów indywidualnych i społecznych nad kapitałem, • zasada dobrowolnego członkostwa, • kontrola odbywająca się na demokratycznych zasadach, • połączenie interesu członków i interesu ogólnego,

4

• przeznaczanie wypracowanego zysku na rozwój zasobów ludzkich i rozwój wspólnoty. W ramach tych działań instytucje przyjmują i rozwijają wartości solidarności i odpowiedzialności. Cechą wyróżniającą jest też autonomiczne zarządzanie i niezależność od władz państwowych. Najważniejsze funkcje podmiotów ekonomii społecznej to: • wprowadzenie na rynek pracy osób, które mają trudności z  samodzielnym znalezieniem sobie na nim miejsca, • tworzenie nowych miejsc pracy, szczególnie dla osób wykluczonych społecznie lub zagrożonych społeczną marginalizacją. Niezwykle istotna jest także integracja grup wykluczonych społecznie z  rynkiem pracy oraz dostarczanie usług socjalnych dla jednostek i wspólnot lokalnych, zwłaszcza tam, gdzie sektor prywatny i publiczny nie są w stanie zaspokoić rosnących potrzeb społecznych.

Instytucje Ekonomii Społecznej Jedną z podstawowych form funkcjonujących w Polsce jest spółdzielnia socjalna – podmiot, który powstaje bezpośrednio z inicjatywy osób wykluczonych społecznie (niepełnosprawnych, długotrwale bezrobotnych itp.). Ta grupa ludzi w  liczbie minimum 5 osób, wspólnie opracowuje statut spółdzielni i  powołuje ją do życia. Inicjatorzy wybierają sektor (często są to np. usługi komputerowe, poligraficzne, remontowe itp.), w którym chcą prowadzić działalność zarobkową. Dzięki powołaniu spółdzielni tworzą dla siebie miejsca pracy i usamodzielniają się zawodowo, dając sobie samym szansę powrotu na rynek pracy. W przeciwieństwie do innych podmiotów ekonomii społecznej, np. firmy społecznej, założyciele spółdzielni samodzielnie podejmują wszystkie związane z nią decyzje, a co za tym idzie ponoszą pełną odpowiedzialność za działalność powołanej instytucji.

Spółdzielnie działające na terenie woj. lubelskiego • EIDOS Wielobranżowa Spółdzielnia Socjalna 21-040 Świdnik, ul. Cisowa 27/13 • Spółdzielnia Socjalna "DRAGON" 22-400 Zamość, ul. Kilińskiego 86 •

Lubelska Spółdzielnia Socjalna "KOZIOŁEK" 20-319 Lublin, ul. Droga Męcz. Majdanka 26

• Spółdzielnia Socjalna STOCZEK 21-450 Stoczek Łukowski, Pl. T. Kościuszki 1 • Spółdzielnia Socjalna PERON 3 21-030 Motycz, Motycz Leśny 51 • Spółdzielnia Socjalna BŁYSK 21-400 Łuków, ul. Staropijarska 3 •

Spółdzielnia Socjalna Józefowskie Centrum Rehabilitacji Zawodowej i Społecznej 23-460 Józefów, ul. Kościuszki 54A



Spółdzielnia Socjalna "SOCPROJEKT" 22-100 Chełm, ul. Hrubieszowska 102

Firma społeczna ma podobny cel główny – czyli reintegrację zawodową. Tworzy miejsca pracy dla osób, które na otwartym rynku nie mają szans na zatrudnienie. Jest jednak zasadnicza różnica pomiędzy firmą społeczną a spółdzielnią socjalną. Spółdzielnią socjalną zarządzają osoby wykluczone – to one mają mieć pomysł na profil działalności, zare5

jestrować ją, a następnie prowadzić. Firmą społeczną zarządzają specjaliści – osoby posiadające profesjonalne przygotowanie w tym zakresie. Tutaj, oprócz osób niepełnosprawnych zatrudniani są także specjaliści, którzy w razie wystąpienia jakiegoś kryzysu mogą zagwarantować utrzymanie jakości i ciągłości usług. Ośrodki takie jak Centra Integracji Społecznej (CIS) są z kolei placówkami stricte edukacyjnymi, wspierającymi. Tutaj podopieczni (osoby wykluczone społecznie) kształcą się i  uzyskują umiejętności zawodowe, które później pozwalają im pełnić określone role społeczne. W CIS można przyuczyć się do zawodu, przekwalifikować lub podwyższyć posiadane już umiejętności. Jednym z elementów programu edukacji może być także praca uczestników w ramach działalności wytwórczej, handlowej, usługowej lub działalności wytwórczej w  rolnictwie, którą CIS może prowadzić. Podobny profil działania, ale mniejszy format, mają Kluby Integracji Społecznej (KIS). Są to instytucje zapewniające bardziej kompleksowe działania i wsparcie dla osób zagrożonych wykluczeniem spo6

łecznym. KIS tworzony jest dla osób mających podobne problemy ze społecznym funkcjonowaniem, podobne doświadczenia i zainteresowania, aby mogły one wspierać się wzajemnie i radzić sobie wspólnie ze swoimi problemami w ramach grup samopomocowych. Pomoc polega tu na uzyskaniu bezpieczeństwa socjalnego, rozumianego jako szeroko pojęta profilaktyka, aktywizacja zawodowa i  wsparcie w  rozwoju osobistym. Tworzenie KIS jest szansą na rozwiązanie takich kwestii, jak: bezdomność, uzależnienie od alkoholu i  narkotyków, długotrwałe bezrobocie, izolacja społeczna osób psychicznie chorych czy zwolnionych z zakładów karnych. Kolejnym podmiotem ekonomii społecznej jest Zakład Aktywności Zawodowej (ZAZ). Jego podstawowym celem jest zatrudnianie osób niepełnosprawnych z orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności. Poprzez działania mające na celu rehabilitację zawodową i społeczną. Osoby te przygotowywane są do niezależnego, samodzielnego i aktywnego życia, w  tym również – w miarę indywidualnych możliwości danej osoby – do aktywnego życia zawodowego.

ZAZ w swoim założeniu jest etapem pomiędzy uczestnictwem w warsztatach terapii zajęciowej, a podjęciem pracy w zakładzie pracy chronionej, a następnie na otwartym rynku pracy. Obok wymienionych wyżej instytucji w naszym kraju funkcjonują także inne podmioty zaliczane do szerokiego grona ekonomii społecznej. Są to na przykład: • Towarzystwa Ubezpieczeń Wzajemnych (TUW), • Warsztaty Terapii Zajęciowej (WTZ), • Społeczne Kasy OszczędnościowoKredytowe (SKOK), • banki spółdzielcze. Do podmiotów Ekonomii Społecznej zalicza się również organizacje pozarządowe (stowarzyszenia i fundacje), które dla realizacji swoich celów prowadzą działalność gospodarczą lub odpłatną, a dochody w ten sposóbpozyskaneprzeznaczają na swoje cele statutowe. Podsumowując, ogólnie można stwierdzić, że ekonomia społeczna uzupełnia lukę w gospodarce, w której tradycyjne przedsiębiorstwa nie funkcjonują ze względu na brak wystarczającej opłacalności, a typowe organizacje społeczne nie potrafią działać efektywnie. Jednoczy śro-

dowiska lokalne, dzięki tworzeniu sieci powiązań i współpracy między obywatelami przy realizacji celów społecznych i  gospodarczych pożądanych w  danym środowisku. Budując i  wspierając sieć solidarności lokalnej podmioty ekonomii społecznej realizują swoje funkcje społeczne, które mają sprzyjać świadomemu i aktywnemu uczestnictwu oraz wzbudzaniu postaw samorządowych i obywatelskich w tych środowiskach. Gdzie działają instytucje ekonomii społecznej? Obszary działalności przedsiębiorstw ekonomii społecznej obejmują między innymi: opiekę społeczną, usługi dla społeczeństwa, zdrowie, bankowość, ubezpieczenia, usługi komunalne, produkcję rolniczą, sprawy konsumenckie, handel, usługi sąsiedzkie, edukację, kulturę, sport i  aktywność w czasie wolnym. Ekonomia społeczna z racji swoich korzeni musi bazować na lokalnej tradycji i potencjale, a także na wzajemnej pomocy, podejmowaniu wspólnych akcji i  współpracy. Jej działanie ma jednak służyć rozwiązywaniu problemów dotyczących danej społeczności. 7

Liczba podmiotów ekonomii społecznej i liczba zatrudnianych przez nie osób

Forma prawna

Liczba

Liczba zatrudnionych

Organizacje pozarządowe (stowarzyszenia i fundacje)

ok. 78.000

ok. 65.000

Spółdzielnie Spółdzielnie socjalne CIS ZAZ TUW

ok. 13.000 145 55 48 9

ok. 500.00 ok. 1000 ponad 500 ok. 1700 500

Dane z badań Stowarzyszenia KLON/JAWOR, marzec 2008

Regulacje prawne Dokumenty regulujące działalność ES:

• Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003 o organizacjach pożytku publicznego i wolontariacie, • Ustawa z dnia 13 czerwca 2003 o zatrudnieniu socjalnym, • Ustawa z dnia 20 kwietnia 2004 o  promocji zatrudnienia i  instytucjach rynku pracy, • Ustawa z dnia 27 kwietnia 2006 o spółdzielniach socjalnych.

8

Historia ekonomii społecznej w Polsce Ekonomia społeczna nie jest zjawiskiem nowym. W Polsce była znana już w XIX wieku. Przedwojenne Kasy Stefczyka czy funkcjonujące jeszcze wcześniej banki ludowe lub towarzystwa pożyczkowe można tu wskazać jako ówczesne sformalizowane przykłady spółdzielczości. Działania takie nie byłyby jednak możliwe bez oddolnej obywatelskiej inicjatywy, a także bez wsparcia ze strony biznesu i administracji. Jak pisze Piotr Frączak w „Szkicu historii do ekonomii społecznej w Polsce”: „kółka rolnicze, towarzystwa kulturalne, bractwa abstynenckie, tajne organizacje – to wszystko nie tylko uzupełniało działalność ekonomiczną spółdzielni, ale wręcz ją umożliwiało”. Także lokalni przedsiębiorcy nierzadko włączali się w działania społeczne i wspierali je swoimi zasobami i doświadczeniem.

Po II Wojnie Światowej nastąpiło jednak znaczące zahamowanie rozwoju ekonomii społecznej w Polsce. W latach PRL-u pojęcie ekonomii społecznej było marginalizowane, a  tak

zwany „czynnik społeczny” kojarzony był z ustrojową propagandą. Współdziałanie obywateli zostało ograniczone i często przybierało charakter przymusowy, co znacznie osłabiło oddolne, samoistne działania obywatelskie na rzecz rozwiązywania problemów lokalnych i społecznych. Cieszy fakt, że pojęcie ‘ekonomia społeczna’ na początku lat 90-tych XX wieku ponownie zagościło w naszym języku. Z roku na rok rośnie liczba aktywnie działających w Polsce podmiotów ekonomii społecznej. Powstały liczne organizacje pozarządowe, działające głównie w sferze pomocy społecznej i świadczące różnorodne usługi na rzecz społeczności lokalnych. Początkowo organizacji podejmujących działania ekonomiczne i  integracyjne było niewiele. Z biegiem lat jednak, działań zmierzających do rozwijania różnych form przedsiębiorczości społecznej było coraz więcej. Obejmowały one obszary, które wydawały się mało atrakcyjne dla przedsiębiorstw forprofit (sklepy second-hand, hodowla zwierząt, uprawa owoców i warzyw, 9

renowacja mebli). Pojawiać zaczęła się szersza działalność ukierunkowana na reintegrację społeczno-zawodową osób niepełnosprawnych czy bezrobotnych dłuższy czas pozostających poza rynkiem pracy. Działania takie zaczynają być akceptowane zarówno przez obywateli, administrację, jak i biznes i przynoszą coraz większe ko-

rzyści społeczno-gospodarcze. Istotne dla sektora ekonomii społecznej, jest właśnie przekonanie, że podmioty te mogą być naturalnymi partnerami dla jednostek samorządu terytorialnego w uzupełnianiu jego działań przy rozwiązywaniu problemów społecznych oraz partnerami dla przedsiębiorstw przy realizacji ich misji gospodarczej.

Źródła finansowania podmiotów ekonomii społecznej Podmioty ekonomii społecznej (PES) mogą korzystać z  różnorodnych źródeł finansowania dostępnych na polskim i europejskim rynku. Stabilność finansowania i przychodów takich podmiotów pozwala im na szybszy

rozwój i planowanie działań w długim okresie czasu. Nie ulega wątpliwości, że jednym z bardziej stabilnych źródeł finansowania są regularne i przewidywalne przychody z działalności gospodarczej. Obok tego można uzyskiwać dochody z aktywów własnych (np. nieruchomości, ruchomości), a także długoterminowych umów o dofinansowanie i  dostawę usług zarówno z organami administracji państwowej, jak i  z  przedsiębiorstwami czy osobami fizycznymi. Taka dywersyfikacja 10

środków wpływających do organizacji pozwala na zabezpieczenie jej wypłacalności, a co za tym idzie stabilności funkcjonowania i  wiarygodności dla partnerów zewnętrznych. Do źródeł, z których finansować swoje działania mogą podmioty ekonomii społecznej zaliczamy: 1. Źródła publiczne Wśród nich podstawowe i największe zaplecze finansowe stanowi Europejski Fundusz Społeczny w tym Program Operacyjny Kapitał Ludzki (PO KL). Wsparcie w ramach PO KL może dotyczyć tworzenia nowych podmiotów ekonomii społecznej oraz dofinansowania działań podmiotów już funkcjonujących. Ważnym publicznym źródłem finansowania inicjatyw ekonomii społecznej jest Regionalny Program Operacyjny (RPO), który wdrażany jest poprzez szesnaście regionalnych programów operacyjnych. Tu również szereg przedsięwzięć sektora może znaleźć swoje źródła finansowania. Szczegółowy opis priorytetów tego programu oraz informacje o  aktual-

nych konkursach dostępne są na stronie internetowej www.rpo.lubelskie.pl. Wśród publicznych źródeł finansowania warto zwrócić uwagę jeszcze na dwa instrumenty: Fundusz Pracy, będący głównym narzędziem finansowania spółdzielczości socjalnej oraz Fundusz Inicjatyw Obywatelskich (FIO), czyli rządowy program, w ramach którego wsparcie na swoje przedsięwzięcia mogą uzyskać PES oraz organizacje pozarządowe. 2. Źródła zagraniczne Podmioty ekonomii społecznej mogą ubiegać się o dofinansowanie swojej działalności i realizowanych projektów także ze środków Komisji Europejskiej. Uwagę należy zwrócić tutaj zwłaszcza na konkursy organizowane przez Dyrekcję Generalną ds. Zatrudnienia, Spraw Społecznych i Równości Szans. 3. Program wspierania rozwoju spółdzielczości socjalnej Ministra Pracy i Polityki Społecznej Jest to specjalny program skierowany wyłącznie do spółdzielni socjalnych, dzięki któremu działają Ośrodki Wsparcia Spółdzielczości Socjalnej, które koncentrują się na trzech sferach: • pomocy doradczej, • pomocy edukacyjnej, • wsparciu finansowym grup zakładających spółdzielnie socjalne (granty). Aktualnie w Polsce działa 16 takich ośrodków. Informacje o nich dostępne są na stronie internetowej www.bezrobocie.org.pl. 4. Inne instrumenty finansowe Podmioty ekonomii społecznej mogą również skorzystać z tzw. zwrotnych

źródeł finansowania. Należą do nich: kredyty bankowe, pożyczki, gwarancje bankowe, fundusze poręczeniowe. Zaletą takiego finansowania własnych działań jest większa dowolność w dysponowaniu środkami finansowymi i  mniej skomplikowane niż w przypadku dotacji procedury dotyczące rozliczania wydatkowanych środków. Podmioty ES, jeśli spełniają warunki bycia mikro lub małym przedsiębiorcą, mogą ubiegać się o preferencyjne pożyczki. PES nie powinny bać się korzystania z tych instrumentów, jeśli tylko budują swoją

działalność w oparciu o rzetelnie stworzony biznesplan uwzględniający bilans spodziewanych kosztów i przychodów. Do źródeł finansowania, z których korzystają PES zaliczamy także leasing, franchising i factoring. Są to jednak, jak na razie, formy finansowania, które przez polskie instytucje ekonomii społecznej wykorzystywane są rzadko. Podmioty ekonomii społecznej, tak jak inni przedsiębiorcy mogą ubiegać się także o wsparcie przysługujące mikro i małym przedsiębiorcom np. korzystać z bonów na innowacje. Jest to program Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości w ramach którego małe firmy mogą otrzymać do 15 tysięcy złotych bezzwrotnej pomocy. 11

Ekonomia społeczna a PO KL Podejmując próbę określenia, w jakim stopniu Program Operacyjny Kapitał Ludzki wspiera rozwój ekonomii społecznej, należy już na wstępie zauważyć, iż pojęcie ES w owym programie obejmuje węższą grupę podmiotów niż ogólnie przyjęta definicja. W programowym dokumencie –  Szczegółowym Opisie Priorytetów - Program Operacyjny Kapitał Ludzki, podmiot ekonomii społecznej scharakteryzowano w następujący sposób: „W ramach PO KL do tej kategorii zaliczone zostały: spółdzielnie socjalne, spółdzielnie pracy, spółdzielnie inwalidów i niewidomych, organizacje pozarządowe oraz podmioty wymienione w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 o  pożytku publicznym i wolontariacie (Dz.U. z dnia 29 maja 2003 z późn. zm.)”. Niezależnie jednak od tego w jaki sposób PO KL określa inicjatywy ekonomii społecznej, znajdziemy w nim formy wsparcia skierowane zarówno do podmiotów ES w rozumieniu definicji ogólnej, jak i odnoszące się do osób

zagrożonych wykluczeniem społecznym (potencjalnych klientów ES) oraz ich otoczenia. Podobne, szersze ujęcie ekonomii społecznej zostało uwzględnione w poniższej analizie działań 12

proponowanych w PO KL i podzielone zostało na trzy obszary: bezpośrednie finansowanie tworzenia i funkcjonowania podmiotów ES, wsparcie dla tworzenia i funkcjonowania instytucji otoczenia ES oraz dodatkowa pomoc dla potencjalnych podmiotów ES, klientów ES oraz ich otoczenia. Najważniejsze podmioty ekonomii społecznej: • Spółdzielnie socjalne • Spółdzielnie pracy • Spółdzielnie inwalidów i niewidomych • Organizacje pozarządowe • Centra Integracji Społecznej (CIS) • Kluby Integracji Społecznej (KIS) • Zakłady Aktywności Zawodowej (ZAZ). Formy wzmacniające sektor ekonomii społecznej poprzez bezpośrednie finansowanie tworzenia i funkcjonowania podmiotów ES odnajdujemy w poddziałaniu 7.2.1 oraz 6.2 PO KL oraz w projektach systemowych ośrodków pomocy społecznej i  powiatowych centrów pomocy rodzinie (poddziałanie 7.1.1 i 7.1.2). W ramach poddziałania 7.2.1 PO KL – „Aktywizacja zawodowa i  społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym”, przewidziane zostało wsparcie dla tworzenia i funkcjonowania podmiotów prowadzących działalność w sferze reintegracji społeczno-zawodowej, w tym dla centrów integracji społecznej, klubów integracji społecznej oraz zakładów aktywizacji zawodowej. Jedyną formą, zaliczaną zazwyczaj do sektora ekonomii społecznej, której nie objęło finansowanie EFS w zakresie opisywanego typu działania stanowi warsztat terapii zajęciowej.

Poddziałanie 6.2 PO KL – „Wsparcie oraz promocja przedsiębiorczości i  samozatrudnienia” przewiduje pomoc osobom zamierzającym rozpocząć działalność gospodarczą, w tym w formie spółdzielni socjalnej. Wspomniane wsparcie przy realizacji założonego przedsięwzięcia prowadzone jest dwubiegunowo: dotyczy doradztwa w  zakresie kwestii związanych z  zakładaniem i prowadzeniem działalności gospodarczej oraz subwencji w wysokości do 40 tys. zł lub 20 tys. zł na osobę w  przypadku zakładania spółdzielni socjalnej. Biorąc pod uwagę fakt, iż spółdzielnie socjalne tworzone są przez minimum 5 osób, na założenie podobnego podmiotu można otrzymać nawet 100 tys. zł. W  określonych przypadkach na podstawie wniosku złożonego do realizatora projektu można pozyskać wsparcie w postaci usług szkoleniowo-doradczych o  charakterze specjalistycznym lub dodatkowego dofinansowania na pokrycie bieżących opłat związanych z  prowadzeniem działalności. W przypadku spółdzielni socjalnych wsparcie pomostowe wynosi 550 zł i przyznawane jest najczęściej na okres 6 miesięcy. W poddziałaniu 7.1.1 oraz 7.1.2 realizowane są natomiast projekty systemowe o nazwie „Rozwój i upowszechnianie aktywnej integracji przez ośrodki pomocy społecznej” oraz „Rozwój i upowszechnienie aktywnej integracji przez powiatowe centra pomocy rodzinie”. W ramach wyżej wymienionego poddziałania przewidziano mechanizmy pozwalające na bezpośrednie wzmocnienie podmiotów ekonomii społecznej. W ramach tzw. instrumentów aktywnej integracji OPS oraz RCPS mogą one korzystać z instrumentów aktywizacji zawodowej pozwalających

na finansowanie uczestnictwa ich podopiecznych w  zajęciach (za wyjątkiem świadczenia integracyjnego, który finansowany jest z Funduszu Pracy) centrów integracji społecznej, klubów integracji społecznej oraz zakładów aktywizacji zawodowej. Instrumenty aktywizacji zawodowej przewidują również możliwość dofinansowania usamodzielnienia ekonomicznego polegającego na jednorazowym wsparciu w formie pieniężnej lub rzeczowej dla osób, które chciałyby założyć działalność gospodarczą, w tym działalność w postaci spółdzielni socjalnej. Oprócz działań skierowanych bezpośrednio na pomoc w  tworzeniu i funkcjonowaniu podmiotów ekonomii społecznej za niezwykle istotne dla całego sektora należy uznać poddziałanie 7.2.2 PO KL „Przeciwdziałanie wykluczeniu i  wzmocnienie sektora ekonomii społecznej”, które w sposób komplementarny zapewnia wsparcie dla powstawania i działalności instytucji otoczenia ES. Dzięki dofinansowaniu z Europejskiego Funduszu Społecznego instytucje zainteresowane budowaniem sektora ES mogą świadczyć szereg usług wspomagających rozwój podmiotów ekonomii społecznej. Do usług tych należą m.in. indywidualne i grupowe doradztwo i szkolenia podnoszące wiedzę niezbędną do założenia i  prowadzenia działalności w formie podmiotu ES, a także usługi prawne, marketingowe oraz księgowe. Wspomniane doradztwo może być prowadzone w formie centrów, punktów czy inkubatorów przedsiębiorczości społecznej. Z kolei owe podmioty wraz z lokalnymi partnerami mają możliwość tworzenia płaszczyzny współpracy dzięki usługom wzmacniającym budowę lokalnych partnerstw 13

na rzecz ES. Działania doradcze, szkoleniowe oraz te skierowane na rozwój sieci współpracy na rzecz sektora ES dodatkowo uzupełniane są poprzez inicjatywy o charakterze promocyjnym. Dodatkowe wsparcie w ramach PO KL Analiza form wsparcia dla sektora ekonomii społecznej nie byłaby pełna bez uwzględnienia tych typów działań, które nie są bezpośrednio skierowane do podmiotów czy struktur ES, ale mogą być wykorzystane po pierwsze w celu wzmocnienia, integracji i motywowania osób zagrożonych wykluczeniem społecznym – klientów ekonomii społecznej do podejmowania działań w obszarze ES, po drugie mogą wpływać na rozwój samych podmiotów ES. Poddziałanie 6.1.1 „Wsparcie dla osób pozostających bez zatrudnienia na regionalnym rynku pracy” skierowane jest do osób, które z powodu niskich lub zdezaktualizowanych kwalifikacji zawodowych, nieznajomości technik i możliwości poszukiwania zatrudnienia, barier psychicznych itp. nie potrafią poruszać się, a co za tym idzie zaistnieć na regionalnym rynku pracy. Warto pamiętać, iż doradztwo, szkolenia, staże czy subsydiowane zatrudnienie mają prowadzić do podniesienia kwalifikacji zawodowych oraz ogólnej wiedzy

osób bezrobotnych na temat możliwości zatrudnienia, a te z kolei mogą wiązać się z tworzeniem miejsc pracy i rozwojem działań w sektorze ekonomii. Do grupy osób kwalifikujących się do objęcia wsparciem można zaliczyć zarówno bezrobotnych, którzy nigdy nie korzystali z pomocy organizacji, instytucji czy dofinansowania ze źródeł unijnych, ale także osoby które przykładowo zakończyły realizację programu w ramach Centrum Integracji Społecznej, a  jednak nadal nie są w stanie znaleźć i podjąć zatrudnienia. Obie grupy w  ramach poddziałania 6.1.1 można przeszkolić w zakresie wykonywania nowego zawodu oraz możliwości zatrudnienia w sektorze ekonomii społecznej, co dodatkowo wzmocni szanse na powstanie nowych podmiotów ES. Podobne inicjatywy ukierunkowane na podnoszenie wiedzy i kompetencji (a  jednocześnie integrację z otoczeniem) potencjalnych członków np. spółdzielni socjalnych można znaleźć w poddziałaniu 7.2.1 „Aktywizacja zawodowa i społeczna osób zagrożonych wykluczeniem społecznym”. Jego grupą docelową są osoby długotrwale bezrobotne; niepełnosprawne, w tym z zaburzeniami psychicznymi; bezdomni realizujący program wychodzenia z bezdomności, uzależnieni poddający się leczeniu.

Opracowano na podstawie: Polski model ekonomii społecznej. Rekomendacje dla rozwoju. Zaproszenia do dyskusji. Praca zbiorowa pod red. P. Frączka i J.J. Wygnańskiego. FISE, Warszawa, 2008. Red. E. Leś, Gospodarka społeczna i przedsiębiorstwa społeczne, Warszawa 2008. Ekonomia Społeczna w Programie Operacyjnym Kapitał Ludzki, Warszawa 2009.

14

Ekonomia społeczna – podejmij wyzwanie! Doradztwo dla osób fizycznych

a. Doradztwo indywidualne z zakresu zakła-

dania i prowadzenia działalności w sektorze ekonomii społecznej dla osób fizycznych: Czwartki – dyżury doradcy – specjalisty ds. ekonomii społecznej (w okresie VIXII 2010). Osoby korzystające z doradztwa indywidualnego będą mogły korzystać także ze szkoleń lub doradztwa grupowego.

– – – –

stowarzyszeniach, promocji zatrudnienia i  instytucjach rynku pracy, rehabilitacji zawodowej i  społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, zatrudnieniu socjalnym, zasadach prowadzenia polityki rozwoju, spółdzielniach socjalnych, Formy prawne funkcjonowania ekonomii społecznej w Polsce, Ujęcia definicyjne, Funkcje, Dane statystyczne.

b. Doradztwo grupowe z zakresu zakładania i prowadzenia działalności w sektorze ekonomii społecznej dla osób fizycznych: W ramach doradztwa grupowego powstaną dwie grupy po 10 uczestników. Każda z edycji doradztwa będzie trwała 8 godzin dydaktycznych. Terminy realizacji doradztwa grupowego: • I edycja: sierpień 2010 r. • II edycja: październik 2010 r. Zakres doradztwa dla osób fizycznych:  podstawy prawne zakładania podmiotów ekonomii społecznej,  zasady działania podmiotów ekonomii społecznej,  inne zgłaszane przez uczestników doradztwa.

 Finanse w podmiotach ekonomii społecznej: • Ustawa o rachunkowości, • Podatek VAT, • Podatek dochodowy, • Obowiązki sprawozdawcze, • Sporządzanie budżetów oraz planów finansowych organizacji,

Szkolenia dla osób fizycznych

 Dotacje na rozpoczęcie działalności w sektorze ekonomii społecznej: • Działanie 6.2 PO KL, • Inne źródła finansowania, • Przykładowy wniosek o dofinansowanie, biznesplan.

W ramach projektu zostaną zorganizowane 3 edycje 32 godzinnego szkolenia: „Wstęp do Ekonomii Społecznej”: • I edycja: lipiec 2010 r., • II edycja: wrzesień 2010 r., • III edycja: listopad 2010 r. Zakres szkolenia:  Podstawy prawne ekonomii społecznej: • Źródła prawa: – Ustawy o: działalności pożytku publicznego i wolontariacie, fundacjach,

 Współpraca z urzędami: • Zlecanie zadań z zakresu rynku pracy podmiotom niepublicznym, w tym organizacjom pozarządowym, • Tworzenie partnerstw publiczno-społecznych na rzecz przeciwdziałania bezrobociu i wykluczeniu społecznemu, • Dobre praktyki ES w Polsce, • Źródła informacji o ES,

Szczegółowe informacje i dokumenty zgłoszeniowe dostępne są na stronie www.ffi.org.pl oraz w Biurze Centrum Ekonomii Społecznej przy Narutowicza 57/6 w Lublinie lub pod nr. tel. 81  532 10 30, 532 10 32, 532  10 33, 502 267 743.

Biuro Centrum Ekonomii Społecznej ul. Narutowicza 57/6 20-016 Lublin Czynne: Pn - Pt: 8:00-18:00

Tel/fax: 81 532 10 30, 81 532 10 32, 81 532 10 33 Tel. kom.: +48 502 267 743                    +48 519 144 742                    +48 519 144 750

e-mail: [email protected]

Organizator: Fundacja „Fundusz Inicjatyw”

ul. Sierpińskiego 24/5, Lublin 20-448

NIP 9462553005, REGON 060368615, XI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego, nr KRS 0000306907

Strona internetowa FFI www.ffi.org.pl

Więcej o ekonomii społecznej czytaj na: www.ekonomiaspoleczna.pl www.pozytek.gov.pl www.spoldzielczoscsocjalna.pl www.spoldzielnie.org.pl

Projekt „Centrum Ekonomii Społecznej” realizowany jest w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki 2007-2013, Priorytet VII Promocja integracji społecznej; Działanie 7.2 Przeciwdziałanie wykluczeniu i wzmocnienie sektora ekonomii społecznej; Poddziałanie 7.2.2 Wsparcie ekonomii społecznej, na podstawie umowy podpisanej z Samorządem Województwa Lubelskiego – Wojewódzkim Urzędem Pracy w Lublinie.

View more...

Comments

Copyright � 2017 SILO Inc.