Anna Kieszkowska. inkluzyjno-katalaktyczny model. konteksty resocjalizacyjne

Anna Kieszkowska inkluzyjno-katalaktyczny model

konteksty resocjalizacyjne

© Copyright by Oficyna Wydawnicza „Impuls”, Kraków 2012

Recenzje: prof. zw. dr hab. Bronisław Urban dr hab. Sylwia Badora, prof. UJK

Opracowanie edytorskie książki: kaziki.pl Projekt okładki: Irena Czusz

ISBN 978-83-7850-125-1

Oficyna Wydawnicza „Impuls” 30-619 Kraków, ul. Turniejowa 59/5 tel./fax: (12) 422 41 80, 422 59 47, 506 624 220 www.impulsoficyna.com.pl, e-mail: [email protected]

Wydanie pierwsze, Kraków 2012

Spis treści

Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

Rozdział 1. Wymiary stawania się człowieka w przestrzeni społecznej . . . . . . . . . . . .

19

1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

Człowiek jako istota społeczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Wolność i odpowiedzialność człowieka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Interakcje zachodzące w systemie społecznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Integracja, reintegracja społeczna i inkluzja w ujęciu holistycznym . . . 1.4.1. Reintegracja szansą na odpowiedzialne partnerstwo . . . . . . . . . . . 1.4.2. Idea inkluzji społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4.3. Założenia readaptacji społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.5. Dehumanizacja kary pozbawienia wolności . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19 23 25 31 36 38 40 43

Rozdział 2. Źródła współczesnej teorii i praktyki resocjalizacyjnej podejmującej problematykę reintegracji społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50

2.1. Koncepcje społeczno-poznawcze . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.1. Teoria konstruktów osobistych Kelly’ego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.2. Teoria społecznego uczenia się Bandury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Teorie i koncepcje socjologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.1. Integracyjna teoria zachowania przestępczego Leblanca . . . . . . . 2.2.2. Teoria naznaczenia społecznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.2.1. Koncepcja destygmatyzacji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Interakcyjne koncepcje psychologiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.1. Teoria równowagi interpersonalnej Zaborowskiego . . . . . . . . . . . . 2.3.2. Koncepcja salutogenetyczna stresu Antonovsky’ego . . . . . . . . . . . . 2.3.3. Koncepcja zachowania zasobów Hobfolla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

51 51 53 54 54 55 56 57 57 60 61

6

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

2.4. Współczesne teorie wymiany społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4.1. Behawioralna teoria wymiany społecznej Homansa . . . . . . . . . . . . 2.4.2. Teoria wymiany Blumera . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4.3. Teoria katalaksji Hayeka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5. Współczesne koncepcje resocjalizacyjne w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5.1. Wielopasmowa koncepcja resocjalizacji z udziałem społeczeństwa Bałandynowicza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5.2. Koncepcja uspołecznienia systemu profilaktyki i resocjalizacji Ambrozika . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5.3. Koncepcja twórczej resocjalizacji Konopczyńskiego . . . . . . . . . . . 2.5.4. Założenia edukacji inkluzyjnej Zacharuk . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 3. Zachowania przystosowawcze skazanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

64 64 65 67 70 71 73 74 76

78

3.1. Indywidualna i społeczna readaptacja skazanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Wskaźniki badań longitudinalnych jako podstawa diagnozowania sytuacji skazanych i planowania działań pomocowych z udziałem społeczeństwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1. Możliwości i ograniczenia przystosowania skazanych . . . . . . . . . . 3.3. Wartość grup samopomocowych w wychodzeniu z uzależnienia i trwaniu w trzeźwości . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. Zdarzenia krytyczne i realizacja zadań życiowych na bazie zasobów jednostki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.1. Możliwość wpływania na własną sytuację życiową . . . . . . . . . . . . 3.4.2. Nastawienie do życia i wychodzenie z trudnych sytuacji . . . . . . . 3.5. Wsparcie jako realna interakcja społeczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96 98 99 103

Rozdział 4. Projektowany model inkluzyjno-katalaktyczny reintegracji społecznej skazanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

108

4.1. Model osobowości dojrzałej Allporta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Model osobowości samorealizującej się Maslowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. Model ludzkiego życia i zaburzeń w rozwoju człowieka Zaborowskiego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4. Wieloosiowy model radzenia sobie Hobfolla . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5. Systemowe modele pracy w środowisku otwartym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.1. Model systemowy Pincusa i Minahana . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.2. Model systemowy Goldsteina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

78

80 85 92

110 110 111 113 115 117 118

SPIS TREŚCI

4.6. Teoretyczne podstawy projektowanego modelu inkluzyjno-katalaktycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6.1. Zasady projektowania modelu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6.2. Postulowane rozwiązania inkluzyjno-katalaktyczne . . . . . . . . . . . . 4.6.3. Analizowane obszary działań w obrębie modelu inkluzyjno-katalaktycznego z udziałem jednostki, grupy i społeczeństwa . . . 4.6.4. Zastosowanie wskaźników społecznych w procesie reintegracji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6.5. Efektywność . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

7 119 122 127 129 135 136

Rozdział 5. Orientacja metodologiczna badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

141

5.1. 5.2. 5.3. 5.4.

Założenia teoretyczne badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Problematyka badawcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Procedura i technika badawcza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Charakterystyka badanej próby oraz organizacja badań . . . . . . . . . . . . . .

141 143 146 149

Rozdział 6. Empiryczna analiza przebiegu procesu reintegracji społecznej . . . . . . .

154

6.1. Relacje byłych więźniów w środowisku lokalnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2. Zaangażowanie społeczne i zawodowe skazanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.1. Problemy z podjęciem i kontynuacją pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.2. Inicjatywy społeczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3. Możliwości pozyskiwania wsparcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4. Poczucie sensu życia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.1. Cele życiowe skazanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5. Style radzenia sobie w trudnych sytuacjach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.6. Wymiary samooceny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.7. Wyznaczniki reintegracji społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.7.1. Wskaźniki reintegracji społecznej w grupie skazanych . . . . . . . . . 6.7.2. Wskaźniki reintegracji społecznej w grupie AA . . . . . . . . . . . . . . . .

154 155 157 159 161 169 169 173 174 175 176 178

Rozdział 7. Etapy przystosowania się jednostki do życia w społeczeństwie . . . . . . .

184

7.1. Dynamika zmian zachodzących w procesie reintegracji społecznej skazanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2. Dynamika zmian w czasie trwania w trzeźwości grupy AA . . . . . . . . . . .

184 193

8

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

7.3. Porównania wewnątrzgrupowe w zakresie wskaźników reintegracji społecznej skazanych z uwzględnieniem dozorów kuratorskich . . . . . . 7.4. Porównania wewnątrzgrupowe w zakresie wskaźników reintegracji społecznej trzeźwiejących alkoholików z uwzględnieniem wpływu terapii na proces zdrowienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5. Model strukturalny przystosowania skazanych w środowisku lokalnym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.6. Ocena przystosowania się anonimowych alkoholików . . . . . . . . . . . . . . . Rozdział 8. Szanse i ograniczenia konstruktywnych relacji byłych skazanych z otoczeniem społecznym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

199

204 208 209

212

8.1. Konkluzje z przeprowadzonych badań . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.1. Czynniki wpływające na proces reintegracji społecznej skazanych w środowisku otwartym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.2. Umiejętności adaptacyjne skazanych w okresie wolności rzeczywistej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.3. Czas dozoru kuratorskiego i uczestnictwo w życiu społecznym skazanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.4. Zapotrzebowanie na wsparcie ze strony bliskich i otoczenia społecznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.5. Zaangażowanie skazanych w środowisku lokalnym . . . . . . . . . . . . 8.1.6. Umiejętności i kompetencje zawodowe zwiększające możliwości reintegracji społecznej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.7. Realizacja zatrudnienia w warunkach środowiska otwartego . . 8.1.8. Konkluzje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2. Aktualne potrzeby byłych skazanych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3. Wnioski i wskazania pedagogiczne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4. Wnioski dla modelu inkluzyjno-katalaktycznego . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

213

Bibliografia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

239

Aneks . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

269

Indeks rzeczowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

292

Indeks osobowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

295

Spis tabel i wykresów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

298

215 217 218 219 220 221 222 222 225 229 232

Table of contents

Introduction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

13

Chapter 1. Dimension of becoming of a person in social space . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19

A man as a social being . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Freedom and responsibility of individual . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . The interactions in the social system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Integration, social reintegration and inclusion in holistic context . . . . . 1.4.1. Reintegration as a chance for responsible partnership . . . . . . . . . 1.4.2. An idea of social inclusion . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.4.3. Assumptions of social reintegration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 1.5. Dehumanization of prison sentence . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

19 23 25 31 36 38 40 43

Chapter 2. Sources of contemporary theory of resocialization practice, that accept problem of social reintegration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

50

2.1. Social cognitive theory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.1. G. Kelly’s personal construct theory (PCT) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.1.2. Badura’s social learning theory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2. Sociological theories and concepts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.1. Leblanc’s integrative theory of criminal behaviour . . . . . . . . . . . . . 2.2.2. Theory of stigmatization . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.2.2.1. Destigmatisation concept . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3. Interactive psychological concepts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.1. Social balance theory of Zaborowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.2. Antonovsky’s concept of salutogenesis . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.3.3. Conservation of resources theory of Hobfoll . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4. Contemporary theories of social exchange . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4.1. Homans’s social exchange theory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4.2. Exchange theory of Blumer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.4.3. Catallactics theory of Heyek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

51 51 53 54 54 55 56 57 57 60 61 64 64 65 67

1.1. 1.2. 1.3. 1.4.

10

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

2.5. Modern concepts of reosocialization in Poland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5.1. Balandynowicz’s multiband concept of reintegration with society participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5.2. Ambrozik’s reintegration concept of prevention and reosocialization system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5.3. Konopczyński’s concept of creative reosocialization . . . . . . . . . . . 2.5.4. Assumptions of inclusive education of Zacharuk . . . . . . . . . . . . . . Chapter 3. Adaptive behavior of convicts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70 71 73 74 76

78

3.1. Individual and social inclusion of sentenced people . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Indicators of longitudinal studies as a basis for diagnosis of situation of prisoners and planning of social help . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1. Prisoners’ possibilities and limitations of adaptation . . . . . . . . . . . 3.3. The value of self-help groups in addiction recovery . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. Critical occurrence and making plans for the future based on potential of individual . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.1. The opportunity to have an influence on own life situation . . . . 3.4.2. Attitude in life and leaving difficult situations . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5. Support as real social interaction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96 98 99 103

Chapter 4. Projected inclusive – catallactics model (mik) of social reintegration of prisoners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

108

4.1. Model of personal maturity of Allport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Model of personal fulfilment of Maslow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. Zaborowski’s model of human life and disturbances in human development . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4. Hobfoll’s multi-axis model of coping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5. System models of work in an open environment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.1. System model of Pincus and Minchan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.2. System model of Goldstein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6. The theoretical basis of the proposed inclusive-catallactics model . . . . 4.6.1. Principles of model design . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6.2. The proposed inclusive-catallactics solutions . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6.3. The analysed areas of action within inclusive-catallactics model with participation of individuals, groups and society . . . 4.6.4. The use of social indicators in process of social reintegration . . 4.6.5. The effectiveness of interactions in an open environment . . . . .

78 80 85 92

110 110 111 113 115 117 118 119 122 127 129 135 136

10

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

2.5. Modern concepts of reosocialization in Poland . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5.1. Balandynowicz’s multiband concept of reintegration with society participation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5.2. Ambrozik’s reintegration concept of prevention and reosocialization system . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2.5.3. Konopczyński’s concept of creative reosocialization . . . . . . . . . . . 2.5.4. Assumptions of inclusive education of Zacharuk . . . . . . . . . . . . . . Chapter 3. Adaptive behavior of convicts . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

70 71 73 74 76

78

3.1. Individual and social inclusion of sentenced people . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2. Indicators of longitudinal studies as a basis for diagnosis of situation of prisoners and planning of social help . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.2.1. Prisoners’ possibilities and limitations of adaptation . . . . . . . . . . . 3.3. The value of self-help groups in addiction recovery . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4. Critical occurrence and making plans for the future based on potential of individual . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.4.1. The opportunity to have an influence on own life situation . . . . 3.4.2. Attitude in life and leaving difficult situations . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3.5. Support as real social interaction . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

96 98 99 103

Chapter 4. Projected inclusive – catallactics model (mik) of social reintegration of prisoners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

108

4.1. Model of personal maturity of Allport . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.2. Model of personal fulfilment of Maslow . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.3. Zaborowski’s model of human life and disturbances in human development . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.4. Hobfoll’s multi-axis model of coping . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5. System models of work in an open environment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.1. System model of Pincus and Minchan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.5.2. System model of Goldstein . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6. The theoretical basis of the proposed inclusive-catallactics model . . . . 4.6.1. Principles of model design . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6.2. The proposed inclusive-catallactics solutions . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4.6.3. The analysed areas of action within inclusive-catallactics model with participation of individuals, groups and society . . . 4.6.4. The use of social indicators in process of social reintegration . . 4.6.5. The effectiveness of interactions in an open environment . . . . .

78 80 85 92

110 110 111 113 115 117 118 119 122 127 129 135 136

TABLE OF CONTENTS

11

Chapter 5. Orientation of metodological research . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

141

5.1. 5.2. 5.3. 5.4.

The theoretical assumptions of research . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Research issues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Procedure and technology research . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Characteristics of the test sample and research organization . . . . . . . . .

141 143 146 149

Chapter 6. Empirical analysis of the process of social reintegraion of prisoners .

154

6.1. Report of questioned people in the local environment . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2. Social and professional engagement of prisoners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.1. Problems with finding and continuation of work . . . . . . . . . . . . . . 6.2.2. Social initiatives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3. Possibilities of support . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4. Meaning of life . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.1. Life purpose of prisoners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5. Styles of coping in difficult situations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.6. Dimensions of self-evaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.7. Indicators of social reintegration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.7.1. Indicators of social inclusion in the group of prisoners . . . . . . . . 6.7.2. Indicators of social inclusion in the AA group . . . . . . . . . . . . . . . . .

154 155 157 159 161 169 169 173 174 175 176 178

Chapter 7. Steps of individual adaptation to life in the society . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

184

7.1. Dynamic of changes in the process of social reintegration of prisoners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2. Dynamics of changes during the sobriety of the AA group . . . . . . . . . . . 7.3. Evaluation of prisoners adaptation – structural models . . . . . . . . . . . . . . . 7.4. Model of anonymous alcoholics adaptation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5. Structural model of adaptation of convicted people in the local environment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.6. Evaluation of adaptation of anonymous alcoholics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chapter 8. Opportunities and constrains to achieve a successful relationship with convincted people with social environment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

184 193 199 204 208 209

212

8.1. The conclusions of the study . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 8.1.1. Factors affecting the process of social reintegration of prisoners in an open environment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 8.1.2. Adaptability of convicts during their freedom . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

12

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

8.1.3. Supervised probation and participation in social life convicted people . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.4. Need to be supported by family and social environment . . . . . . . 8.1.5. The involvement of prisoners in the local community . . . . . . . . . 8.1.6. Skills and competences that increase social inclusion . . . . . . . . . . 8.1.7. Implementation of employment in open environments . . . . . . . . 8.1.8. Conclusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2. Current needs of prisoners in society . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3. Conclusions and pedagogical advices resulting from the presented inclusive-catallactics model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4. Conclusions for the inclusive-catallactics model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

218 219 220 221 222 222 225 229 232

Bibliography . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

239

Annex Social Reintegration Questionnaire of A. Kieszkowska . . . . . . . . . . .

269

Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

292

List of tables and graphs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

298

Wprowadzenie

Opisując przebieg procesu reintegracji społecznej w środowisku lokalnym skazanych, badacz staje przed poważnym wyzwaniem, jakie stanowi mało znany obszar badawczy i specyfika funkcjonowania byłych więźniów w systemie społecznym. Grupa badawcza w wypadku badań prowadzonych przez dłuższy czas ulega pomniejszeniu. Nawarstwiające się trudności adaptacyjne wymuszają częste zmiany miejsca pobytu badanych oraz możliwość powrotu do przestępstwa. Trudno zatem w warunkach środowiska otwartego przewidzieć, z jak liczną grupą badanych będzie się miało do czynienia na kolejnych etapach prowadzonych badań i czy skazani w obliczu trudności nie zrezygnują z udziału w badaniach. Ze względu na niezbadane obszary przystosowania się skazanych w środowisku lokalnym, a także roli rodziny i środowiska, konieczne staje się poznanie w szerszym wymiarze zależności między czasem pobytu na wolności a czynnikami warunkującymi pozytywny przebieg procesu reintegracji skazanych w środowisku otwartym. Opisywani tu skazani to osoby, które po opuszczeniu zakładu karnego w ramach warunkowego przedterminowego zwolnienia powróciły do środowiska lokalnego i podlegają procesom ponownej integracji społecznej. Wprowadzenie do systemu środków karnych kar pośrednich powoduje pozytywne przymusowe oddziaływania społeczne w warunkach wolnościowych. Jest to bardzo korzystne zarówno dla karanych, którzy dzięki temu unikają negatywnych skutków izolacji w zakładzie karnym lub części kary na rzecz procesu reintegracji w środowisku lokalnym, jak i dla społeczeństwa, tak ze względów ekonomicznych, jak i moralnych. Jednocześnie na społeczeństwie spoczywa odpowiedzialność za losy tych osób, zadanie budowania właściwych relacji społecznych i rozwiązań systemowych sprzyjających współdziałaniu i wymianie społecznej. Podstawową motywacją każdego człowieka jest dążenie do odnalezienia sensu życia poprzez wypełnianie określonych zadań. Dzięki urzeczywistnieniu wybranych wartości poprzez realizację dążeń i osiągnięcie celów, jednostka doświadcza poczucia sensu życia. Dążenie do znalezienia sensu życia uważane jest za swoistą ludzką potrzebę – metapotrzebę. Człowiek, odgrywając określone role społeczne,

14

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

staje przed koniecznością zmierzenia się z trudnymi sytuacjami, które zmuszają do podjęcia określonej roli, będącej wynikiem umiejętności adaptacyjnych i poczucia własnej tożsamości (Pospiszyl, 2003). Dobrze przystosowana jednostka powinna umiejętnie reagować na zachodzące w jej życiu zmiany i dostosowywać się do nowych sytuacji bez ubocznych skutków tej zmiany. Przyjęcie negatywnej roli dewianta stanowi dla niej zagrożenie, prowadzi do utraty autonomii i degradacji społecznej, ale także do zachwiania poczucia własnej wartości (samooceny) i braku umiejętności konstruktywnego rozwiązywania problemów. Jednostka stygmatyzowana poszukuje dostępnych środków, które prowadzą do rozwiązania i wyeliminowania zagrożenia (Pospiszyl, 2003). Jeżeli jednak zagrożenie przerasta możliwości, dochodzi do wykorzystania mechanizmów obronnych. Niektórzy, po przepracowaniu postaw wobec siebie i rzeczywistości, minimalizują własną aktywność. Istotą tego typu zachowań jest oderwanie odgrywanych przez siebie ról społecznych od samooceny i uniezależnienie ich od norm rzeczywistości. Może to powodować, że jednostka przyjmuje szereg różnych, czasami sprzecznych, ról społecznych (Erikson, 1980). Cechą charakterystyczną takiej dyfuzji tożsamości (Kozielecki, 1987) jest brak zaangażowania w tworzenie nowych celów życiowych a także umiejętności podejmowania decyzji i życie aktualną chwilą (Pospiszyl, 2003). Zmiana społecznej przynależności wiąże się z przebudową roli byłego skazanego, ze zmianą motywacji, z nauką postrzegania rzeczywistości przez pryzmat współuczestnictwa i współodpowiedzialności społecznej, ze wzmacnianiem samooceny, podniesieniem własnej wartości, poczuciem kontroli życia, z osobistym zaangażowaniem w poprawę własnej sytuacji. Dzięki temu możliwe jest określenie tożsamości poprzez przyjęcie na nowo ról społecznych. Problem tożsamości stanowi warunek egzystencji jednostki wśród uczestników życia społecznego, silnie ingeruje w działania i motywacje społeczne, co wynika w dużej mierze z przemian społecznych w kraju i zmiany pozycji roli społecznej jednostki w grupie, a także z określonych więzi społecznych. W procesie tej przemiany istotną rolę przypisuje się emocjom, które towarzyszą jednostce bezradnej i skonfliktowanej, sprzyjając łamaniu norm społecznych. Zmiana winna prowadzić do wyzwalania stanów pozytywnych, zachowań prospołecznych i postrzegania świata w wymiarze zrozumienia, akceptacji i zrównoważonego rozwoju jednostki oraz społeczeństwa. Aktywność człowieka stanowi szansę urzeczywistniania humanistycznych wartości, takich jak godność, autentyczność, odwaga, sprawiedliwość czy altruizm. Uwrażliwienie na potrzeby innych wymaga przekonania społeczeństwa, autentycznego zaangażowania i przyjęcia odpowiedzialności za los wspólnoty, do której należy skazany. Chodzi o stwarzanie warunków do samodzielnego wyjścia z marginesu społecznego poprzez wykorzystanie programów edukacyjnych

WPROWADZENIE

15

i informacyjnych oraz wskazywanie potrzebującym form poprawności zachowań (Krause, 2009). Uwzględniać należy także działania zmierzające do zmiany postaw społecznych poprzez rozszerzanie zakresu normy i społecznej tolerancji wobec osób „nieszkodliwych” lub marginalizowanych na skutek czynników, na które nie mieli wpływu (np. niepełnosprawni, homoseksualiści) (Krause, 2009). Oczekiwana zmiana postaw stanowi dziś dla decydentów i praktyków wyzwanie w podejmowaniu wspólnych przedsięwzięć zmierzających do wypracowania zrozumienia, włączenia skazanych do udziału w programach korekcyjnych, edukacyjnych, terapeutycznych, a tym samym we wskazaniu na obowiązek przynależności do społeczeństwa i realizacji zobowiązań w tym społeczeństwie i z jego udziałem. Wybrany przedmiot badań, mimo obszernej literatury, ma wciąż wiele ważnych i niezbadanych wątków. Narodowa Strategia Integracji Społecznej zakłada eliminowanie wykluczenia, zapobieganie demoralizacji i integrację różnych grup (w tym skazanych) ze społeczeństwem. Aby podjąć stosowne działania w zakresie integracji i reintegracji społecznej, zasadne jest poznanie problemów, potrzeb, celów i dążeń tych osób oraz ich dyspozycji psychicznych ze względu na doświadczenia traumatyczne i pobyt w zakładzie karnym. Niewiele jeszcze wiemy o życiu osób skazanych powracających do środowiska lokalnego, o ich przystosowaniu i predyspozycjach psychicznych. Ze względu na uwarunkowania środowiskowo-kulturowe naszego społeczeństwa, system norm i wartości, tradycje i przekonania, wzorce osobowe i role społeczne, wskazane jest poznawanie procesów adaptacyjnych byłych więźniów w środowisku lokalnym w oparciu o krajowe doświadczenia i badania naukowe na tym terenie. Podejmowane rozwiązania terapeutyczne, edukacyjne i korekcyjne winny bowiem uwzględniać infrastrukturę środowiska lokalnego i zasoby skazanych oraz przygotowanie specjalistów do realizacji programów. Wieloletnie badania pozwoliły uchwycić dynamikę zachodzących zmian w okresie wolności dozorowanej i wolności rzeczywistej oraz miejsca skazanych w środowisku lokalnym, ich dyspozycje osobowe w zakresie celów oraz sensu życia, samooceny, stylu radzenia sobie, rozwiązywania problemów, planów życiowych, roli wsparcia i znaczenia pracy zawodowej oraz kontaktów z otoczeniem. Pozwoliły też spojrzeć na etapy adaptacji oraz napotykane trudności, co powinno w przyszłości przyczynić się do projektowania określonych form pomocy z uwzględnieniem okresów przystosowania skazanych. Wyniki badań wyraźnie wskazują na niską efektywność procesu reintegracji społecznej, ze względu na brak umiejętności przystosowawczych skazanych, niewykorzystanie ich zasobów i potencjałów oraz stygmatyzację w środowisku badanych. Osoby te nie mogą się przystosować, gdyż przez cały czas pobytu na wolności znajdują się poza systemem społecznym. W środowiskach lokalnych nie ma wystarczających rozwiązań pozwalających im wejść w określone role społeczne.

16

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Praktyka potwierdza, że widzenie świata oczami skazanego, a postrzeganie skazanego przez społeczeństwo, to całkiem różne problemy, rozumiane odmiennie lub wyrzucane ze świadomości społecznej. Związki i zależności nie są pojmowane jako wspólne dobro, a antagonizmy i wykluczenie w wielu środowiskach są bardzo nasilone. Kierując się przekonaniem, że obecna sytuacja wymaga podjęcia odpowiednich działań, zaprojektowano model, w którym osoba skazana miałaby szansę stawania się-stania się podmiotem funkcjonującym autonomicznie, uczestniczącym w programie reintegracji, gdzie bezpośrednia praca terapeutyczna z tymi jednostkami zmieni sposób postrzegania świata, odbuduje lub wypracuje umiejętności interpersonalne, prospołeczne i zawodowe, które są niezbędne do funkcjonowania w rodzinie, grupie społecznej i zawodowej. Niewątpliwie w wypadku wielu grup wykluczonych przeprowadza się działania sprzyjające integracji społecznej, a nawet inkluzji. Jednak dla skazanych opuszczających zakłady karne, mimo założeń ustawowych, takich rozwiązań nie ma. Przyjęcie projektowanego modelu inkluzyjno-katalaktycznego może się przyczynić do zmiany toku myślenia społeczeństwa i decydentów oraz określenia właściwych celów reintegracji skazanych, w ramach czego przewiduje się ich uczestnictwo w życiu społecznym i wymianę dóbr. W ten sposób zaangażowanie i współdziałanie skazanego oraz społeczeństwa powinny stać się najważniejszym zagadnieniem współczesnych studiów nad procesem przemiany wewnętrznej skazanych. Zaprezentowane badania dotyczą osób dorosłych. Zasadność ich przeprowadzenia wynika z faktu, że jest to obszar mało analizowany. Nie ma wyczerpujących informacji o zakresie funkcjonowania skazanych w środowisku otwartym, ich dyspozycjach osobowościowych i pozytywnych aspektów reintegracji. Do tej pory w ramach badań naukowych analizowano sytuację skazanych pod kątem działań penitencjarnych, dostosowania się do wymogów regulaminowego odbywania kary pozbawienia wolności i programów readaptacji w zakładach karnych. Istnieje dziś pilna potrzeba badań w tym zakresie, aby zastąpić rozproszone pojedyncze działania spójnym systemem skierowanym na działania inkluzyjno-katalaktyczne podnoszące jakość życia skazanych w warunkach środowiska otwartego. Przedsięwzięcia normalizujące jakość życia przyniosą im rzeczywiste zaspokojenie potrzeb, możliwości samorozwoju oraz autentyczne miejsce w społeczeństwie. Prezentowane wyniki badań i projektowany model może przyczynić się do zmiany myślenia i działania decydentów oraz specjalistów zajmujących się resocjalizacją w środowisku otwartym i społeczeństwa. Zagadnieniem kontrowersyjnym jest kwestia nazewnictwa. Jednak posługiwanie się pojęciem reintegracja społeczna wyraźnie określa ponowną integrację osób, które przez pewien czas były poza systemem, a obecnie powróciły i podlegają określonym działaniom w środowisku (np. inkluzyjno-katalaktycznym).

WPROWADZENIE

17

Książka ta jest rozprawą badawczą o charakterze ilościowym, w której przy użyciu odpowiednich narzędzi poszukiwano i przedstawiono wyznaczniki procesu reintegracji społecznej skazanych w środowisku otwartym. Przyjęto paradygmat normatywny, powiązany z wyjaśnieniami nomotetycznymi, który stanowią teorie skoncentrowane na badaniu społeczeństwa, organizacji i ogólnych założeń odnoszących się do funkcjonowania ludzi w systemie. Część teoretyczna składa się z czterech rozdziałów, które ukazują problematykę reintegracji społecznej na tle dotychczasowych osiągnięć naukowych i istniejących teorii. Rozdział czwarty autorski, przedstawia strukturę modelu inkluzyjno-katalaktycznego zawierającą obszary działań w obrębie proponowanego postępowania badawczego, opis procedury jego stosowania w procesie reintegracji społecznej oraz wskaźniki wskazujące na efektywność działań w wyniku zastosowania projektowanego modelu. Część metodologiczną stanowi rozdział piąty, w którym przedstawiono zastosowane rozwiązania badawcze. W trzeciej części rozprawy, która obejmuje trzy ostatnie rozdziały, zawarto analizę i interpretację wyników badań w zakresie dynamiki zachodzących zmian w procesie reintegracji społecznej skazanych i anonimowych alkoholików. Uogólnienia wyników całości badań, weryfikacja projektowanego modelu oraz wnioski pod adresem osób i instytucji odpowiedzialnych za wsparcie osób opuszczających zakłady karne wskazują na słuszność zastosowania w procesie reintegracji społecznej modelu inkluzyjno-katalaktycznego (MIK). W trakcie realizacji wieloletniego projektu badawczego autorka spotkała wielu życzliwych ludzi, którzy rozumieli intencję badań i konieczność udziału społeczeństwa w przemianie drugiego człowieka. Sprzymierzeńcami takiej idei stawali się też studenci resocjalizacji i profilaktyki społecznej, kiedy bliżej poznane problemy przystosowania się skazanych w warunkach wolnościowych zmieniały ich sposób myślenia, postrzegania otaczającego świata i podejścia do osób stygmatyzowanych przez społeczeństwo. Świadomość społeczna młodego pokolenia stanowi dziś ważny filar we wdrażaniu wszelkich reform, a tym samym reorganizacji polityki karania i penitencjarnej. To przede wszystkim od pedagogów i ludzi dobrej woli zależy, w jakim stopniu zechcemy przyjąć realizację działań reintegracyjnych w środowisku na rzecz innych, ale też nas samych. Napisanie tej książki było możliwe dzięki wysiłkowi wielu badaczy, których dotychczasowy dorobek naukowy stał się punktem wyjścia do własnych rozważań autorki, pragnącej wyrazić wdzięczność za to, że wskazywali na niezbadane obszary, które podczas wnikliwej analizy można uwzględniać w nowych projektach badawczych (problematyka zachowań dewiacyjnych, pedagogika resocjalizacyjna, penitencjarna, resocjalizacja w warunkach środowiska otwartego

18

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

– probacja, reorganizacja społeczeństwa w środowisku lokalnym, kreacja nowych tożsamości, integracja, rola edukacji inkluzyjnej i teleologia wychowania resocjalizacyjnego). Szczególnie podziękowania należą się tym, którzy kształtowali naukowy światopogląd autorki w ramach spotkań naukowych w Zespole Pedagogiki Resocjalizacyjnej Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk, Naukowego Forum Pedagogów, seminariów naukowych, oraz tym, którzy w różnych okolicznościach dzielili się wiedzą, doświadczeniami, spostrzeżeniami oraz udzielali wsparcia i cennych wskazówek czy wreszcie dokonywali rzeczowej analizy i oceny tej publikacji.

Bibliografia

Adler P. A., Adler P. (2000). Constructions of Deviance. Social Power. Contexts and Interaction. Belmont, CA: Wadsworth Publishing. Alder H., Heather B. (2000). NLP w 21 dni. Przeł. A. Sawicka-Chrapkowicz. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis. Ambrozik W. (2003). Historia życia mordercy. Analiza przypadku. W: W. Ambrozik, F. Zieliński (red.), Młodociani mordercy. Studia nad agresją i zbrodnią. Poznań: PTPN. Ambrozik W. (2007). Readaptacja społeczna i reorganizacja środowisk lokalnych jako warunek skuteczności oddziaływań resocjalizacyjnych. W: B. Urban, J. M. Stanik (red.), Resocjalizacja. Warszawa: PWN. Ambrozik W. (2008). Społeczność lokalna jako płaszczyzna oddziaływań profilaktyczno-resocjalizacyjnych. W: M. Konopczyński, B. M. Nowak (red.), Resocjalizacja. Ciągłość i zmiana. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Ambrozik W. (2009). Udział środowiska w kształtowaniu sytuacji społecznej dziecka. W: M. Konopczyński, W. Ambrozik (red.), Współczesne kierunki zmian w teorii i praktyce resocjalizacyjnej. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej. Ambrozik W. (2010a). O konieczności udziału społeczeństwa w procesie resocjalizacji przestępstw. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Ambrozik W. (2010b). Społeczność lokalna jako płaszczyzna funkcjonowania systemu profilaktyczno-resocjalizacyjnego. Resocjalizacja Polska, 1. Ambrozik W. (2011a). Reorganizacja społeczności lokalnej a reintegracja społeczna byłych przestępców. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Ambrozik W. (2011b). Reorganization of the local community and social reintegration of ex-offenders. W: A. Kieszkowska (red.), Problems and perspectives of social readaptation. Kielce: UJK. Ambrozik W., Kieszkowska A. (red.). (2012). Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Anossi-Sołtysiak M. (2007). Praca z indywidualnym przypadkiem jako model pracy kuratora sądowego. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium.

240

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Antonovsky A. (1987). Unraveling the mystery of Heath. How people manage stress and stay well. San Francisco – London: Jossey-Bass Publisher. Antonovsky A. (1995). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Przeł. H. Grzegołowska-Klarkowska. Warszawa: Fundacja Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Badora S. (2009). Z zagadnień pedagogiki opiekuńczej. Tarnobrzeg: PWSZ. Badora S., Karpuszenko E. (2011). Tożsamość zabójczyń. Studium przypadków. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Badura-Madej W. (1999). Podstawowe pojęcia teorii kryzysu i interwencji kryzysowej. W: W. Badura-Madej (red.), Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Katowice: Wydawnictwo Interart. Badura-Madej W., Dobrzyńska-Mesterhazy A. (1996). Interwencja kryzysowa w przypadku zachowań samobójczych. W: W. Badura-Madej (red.), Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Warszawa: Interart. Bakuła A. (2001). Zwiększanie poczucia koherencji u pacjenta uzależnionego w terapii pogłębionej. Świat Problemów 11, 36–39. Bałandynowicz A. (1991). Ludzie bez szans. Studium adaptacji społecznej recydywistów. Warszawa: Wydawnictwo UW. Bałandynowicz A. (1993). Nieudane powroty. Warszawa: Wydawnictwo Studio WM. Bałandynowicz A. (1996). Probacja. Wychowanie do wolności. Warszawa – Grodzisk Mazowiecki: Wydawnictwo Primum. Bałandynowicz A. (1998). Zapobieganie przestępczości. Studium prawno-porównawcze w zakresie polityki kryminalnej. Warszawa: Wydawnictwo Primum. Bałandynowicz A. (2000). To fikcja, nie karanie. Prawo i Życie. Bałandynowicz A. (2002). Probacja. System sprawiedliwego karania. Warszawa: Kodeks. Bałandynowicz A. (2003). System probacji. Kary średniej mocy i środki wolności dozorowanej jako propozycja sprawiedliwego karania. W: T. Bulenda, R. Musidłowski (red.), System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych. Bałandynowicz A. (2005). Prawo bez autorytetu – prawo pozbawione sumienia a wykluczenie społeczne jednostek. Horyzonty Wychowania, 4/8. Bałandynowicz A. (2006a). Diagnoza środowisk wychowawczych recydywistów w świetle badań longitudinalnych. W: W. Kubik, B. Urban (red.), Uwarunkowania i wzory marginalizacji społecznej współczesnej młodzieży. Kraków: Wydawnictwo WAM. Bałandynowicz A. (2006b). Kuratela dla dorosłych – pomoc w przystosowaniu do życia w społeczeństwie. W: E. Bielecka (red.), Profilaktyka i readaptacja społeczna – od teorii do doświadczeń praktyków. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana. Bałandynowicz A. (2006c). Probacja. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza.

BIBLIOGRAFIA

241

Bałandynowicz A. (2006d). System probacji – kary średniej mocy i kary wolnościowe jako propozycja nowej filozofii karania. W: H. Machel, M. Paliwoda, M. Spryszyńska (red.), Wykonywanie kary pozbawienia wolności w Polsce – w poszukiwaniu skuteczności. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Bałandynowicz A. (2006e). Wykluczenie społeczne recydywistów jako następstwo niesprawiedliwego i nieskutecznego karania. W: T. Gardocka (red.), Kary długoterminowe. Polityka karna. Wykonywanie. Warunkowe zwolnienia. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. R. Łazarskiego w Warszawie. Bałandynowicz A. (2007a). Kary wolnościowe w praktyce penitencjarnej wsparte na paradygmacie kontroli, resocjalizacji i zmianie społecznej. W: A. Jaworska, L. Wirkus, P. Kozłowska (red.), Psychospołeczne determinanty niedostosowania społecznego oraz nowatorskie prądy działań zaradczych. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku. Bałandynowicz A. (2007b). Kuratela dla dorosłych – pomoc w przystosowaniu do życia w społeczeństwie. Prokuratura i Prawo, 9. Bałandynowicz A. (2007c). Rodzinne domy terapeutyczne – propozycja modelowego systemu opiekuńczo-wychowawczego dla osób niedostosowanych społecznie. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Bałandynowicz A. (2007d). System probacji, a nie fikcja karania – propozycja racjonalna i efektywnej polityki kryminalnej w Polsce. W: B. Urban (red.). Adekwatność polskiego systemu penitencjarnego i resocjalizacyjnego do współczesnych rozmiarów i rodzajów przestępczości. Mysłowice: Wydawnictwo Górnośląskie Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Kardynała Augusta Hlonda w Mysłowickach. Bałandynowicz A. (2008a). Profilaktyka i środki probacyjne w praktyce resocjalizacyjnej. W: B. Urban, J. M. Stanik (red.), Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna (t. 2. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Bałandynowicz A. (2008b). Resocjalizacja wspierająca wobec skazanych w warunkach kurateli sądowej. W: Z. Bartkowicz, A. Węgliński (red.), Skuteczna resocjalizacja. Doświadczenia i propozycje. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Bałandynowicz A. (2008c). System probacji – prewencja, a nie represja. W: M. Lisiecki, M. Ruczkowska-Lipińska (red.), Zarządzanie bezpieczeństwem w Unii Europejskiej wobec globalnych zagrożeń. Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi. Bałandynowicz A. (2009a). System probacji – od izolacji ku społecznej integracji. W: S. Przybyliński, D. Wajsprych (red.), Społeczne i resocjalizacyjne asumpty ludzkiego bycia. Olsztyn: Wydawnictwo Olsztyńskiej Szkoły Wyższej im. Józefa Rusieckiego. Bałandynowicz A. (2009b). Destygmatyzacja i wychodzenie z opresji skazanych w warunkach kurateli sądowej a ich readaptacja społeczna. W: F. Kozaczuk (red.), Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

242

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Bałandynowicz A. (2009c). Kuratela dla dorosłych – pomoc w przystosowaniu do życia w społeczeństwie. W: K. Marzec-Molke, H. Guzy-Steinke (red.), Kapitał społeczny a nierówności – kumulacja i redystrybucja. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Bałandynowicz A. (2009d). Wzór osobowy kuratora a polityka reintegracyjna wobec przestępców. W: M. Konopczyński, J. Kunikowski, S. Tomiuk (red.), Myślenie i działanie pedagoga. Warszawa: „Pedagogium”. Bałandynowicz A. (2009e). System probacji. Od izolacji ku społecznej integracji. W: S. Przybyliński, D. Wajsprych (red.), Społeczne i resocjalizacyjne asumpty ludzkiego bycia. Olsztyn: Wydawnictwo OSW. Bałandynowicz A. (2009f). System probacji. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa. W: A. Jaworska (red.), Resocjalizacja. Zagadnienia prawne, społeczne i metodyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Bałandynowicz A. (2009g). Zapobieganie przestępczości nieletnich w oparciu o paradygmat tożsamości osobowej, społecznej i kulturowej. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Bałandynowicz A. (2010a). Humanizm, autonomia i podmiotowość jednostki a probacja. W: H. Kupiec (red.), Probacja i resocjalizacja instytucjonalna. Wybrane problemy teorii i praktyki. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Bałandynowicz A. (2010b). Kompetencje i umiejętności, etyka zawodowa i metodyka pracy resocjalizacyjnej asystenta probacyjnego w procesie reintegracji społecznej skazanych. W: B. Urban (red.), Aktualne osiągnięcia w naukach społecznych w teoria i praktyka resocjalizacyjna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Bałandynowicz A. (2010c). Prawo socjalne i prawo karne pozbawione sumienia. Ekskluzja społeczna jednostki. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Bałandynowicz A. (2011a). Myślenie o resocjalizacji i reintegracji społecznej dewiantów. W: J. Heitzman (red.), Rola personelu pozalekarskiego w terapii, resocjalizacji i zabezpieczeniu niepoczytalnych sprawców przestępstw. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Psychiatrii i Neurologii. Bałandynowicz A. (2011b). System probacji w Polsce – resocjalizacja z udziałem społeczeństwa oparta na wartościach. W: S. Pikulski, M. Romańczuk-Grocka, B. Orłowska-Zielińska (red.), Tożsamość polskiego prawa karnego. Olsztyn: „Pracownia Wydawnicza ElSet”. Bałandynowicz A. (2011c). The probation assistant as a defender, spokesperson, teacher, counselor and middleman for those under his care in the space of existential humanities intervention. W: A. Kieszkowska (red.), Problems and perspectives of social readaptation. Kielce UJK. Bałandynowicz A. (2011d). Asystent probacyjny jako obrońca, rzecznik, nauczyciel, doradca i pośrednik podopiecznych w przestrzeni interwencji. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

BIBLIOGRAFIA

243

Bałandynowicz A. (2011e). Destygmatyzacja tożsamości dewiantów jako zmiana czasowa i interpersonalna w polifunkcyjnym modelu probacji. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Bałandynowicz A. (2011f). Probacja. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa (wyd. 2). Warszawa: Wolters Kluwer Polska. Bałandynowicz A. (2011g). Reintegracja społeczna skazanych. Paradygmat tożsamości osobowej, społecznej i kulturowo-cywilizacyjnej. Resocjalizacja Polska, 2. Bałandynowicz A. (2012a). Podmiotowość osoby i dobro wspólne w procesie reintegracji społecznej a system probacji. W: W. Ambrozik, A. Kieszkowska (red.), Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Bałandynowicz A. (2012b). Rozwój konceptualizacji środków probacyjnych i ukonstytuowanie się metod resocjalizacyjnych. W: R. Ilnicka (red.), Edukacja, prewencja i resocjalizacja zachowań antyspołecznych u dorastającej młodzieży. Lubin: Wydawnictwo Uczelni Zawodowej Zagłębia Miedziowego w Łubinie. Bałandynowicz A. (2012c). Spotkanie i dialog w procesie resocjalizacji. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: Wydawnictwo UP-H. Bandura A. (1977). Self-efficacy: toward e unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84. Bandura A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency, American Psychologist, 37. Bandura A. (1989). Regulation of cognitive processes through perceived self-efficacy. Developmental Psychology, 25. Bandura A. (1997). Samowzmacnianie. Zdolność sprawowania pozytywnej wewnętrznej kontroli nad samym sobą. W: G. F. Zimbardo, F. L. Ruch (red.), Psychologia i życie. Przeł. J. Radzicki. Warszawa: PWN. Bandura A., Adams N. E. (1977). Analysis of self-efficacy theory of behavioral change. Cognitive Therapy and Research, 1, 287–308. Bandura A., Jeffrey R. W., Gajdos E. (1975). Generalizing change through participant modeling with self-directed mastery. Behaviour Research and Therapy. Bańka A. (1995). Zawodoznawstwo, doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy. Psychologiczne metody i strategie pomocy bezrobotnym. Poznań: Print-B. Barczykowska A. (2011). Halfway-houses. Między więzieniem a wolnością. O roli placówek rezydencjalnych w systemie korekcji w USA. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Barth K. (1991). Podstawowa forma człowieczeństwa. W: B. Baran (red.), Filozofia dialogu. Kraków: Znak. Bartkowicz Z. (1996). Pomoc terapeutyczna nieletnim agresorom i ofiarom agresji w zakładach resocjalizacyjnych. Lublin: Wyd. UMCS. Bartkowicz Z. (2011). Agresywność osób wykolejonych jako wyzwanie dla resocjalizacji. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

244

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Bartosz B. (1992). Znaczenie społecznego wsparcia w przezwyciężaniu problemów. Prace Psychologiczne, 28. Batawia S. I., Strzembosz A. (1964). Nieletni sprawcy kradzieży w praktyce sądowej. Państwo i Prawo, 4. Baudrillard J. (2006). W cieniu milczącej większości albo kres sfery społecznej. Przeł. S. Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!. Becker G. S. (1968). Crime and Punishment. An Economic Approach. Journal of Political Economy, 76. Bednarski M., Szatur-Jaworska B. (1999). Wskaźniki społeczne jako narzędzie pomiaru skuteczności i efektywności polityki społecznej. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Benson M. L. (2001). Crime and the Life Course. In introduction. Cincinnati, OH: University of Cincinnati. Bernasiewicz M. (2011). Obszar „międzyludzkiego” jako miejsce kształtowania tożsamości. Metodyka resocjalizacji w świetle interakcjonizmu symbolicznego. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Bielska E. (2001). Problem społeczny. Analiza konceptu z perspektywy pedagogiki społecznej. Opieka – Wychowanie – Terapia, 1. Bishop G. (2000). Psychologia zdrowia. Przeł. A. i L. Śliwa. Wrocław: Wydawnictwo Astrum. Błachut J., Gaberle A., Krajewski K. (2001). Kryminologia. Gdańsk: Wydawnictwo Arche. Blau P. M. (1964). Exchange and power in social life. New York, NY: Wiley. Bleistein R. (1986). Jung sein heute. Situation und perspektiven. Würzburg: Echter. Bodenhausen G., Moreno K. (2001). How do i feel abort them? The role of affective reaction in inter group perception. W: H. Bless, J. Forgas (red.), The Role of Subjective States on Social Cognition and Behavior. Philadelphia: Psychology Press. Bogunia L., Godyła R. (2001). Oczekiwania skazanych w zakresie pomocy od społeczeństwa. W: B. Hołyst, W. Ambrozik, P. Stępniak (red.), Więziennictwo. Nowe wyzwania. Warszawa – Poznań – Kalisz: Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej. Boros L. (1964). Der anwesende Gott, Wege zu einer existentiellen Begegnung. Ölten: Freiburg i. Br. Borowski R. (2007). Resocjalizacja. Ku środowisku wolnościowemu. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Brągiel J., Badora S. (red.). (2005). Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej. Opole: Wydawnictwo UO. Braithwaite J. (1989). Crime, same and reintegration. Cambridge UK, Cambridge: University Press. Bramska M., Kurek A., Schmidt D. (2000). System programowanego oddziaływania w warunkach zakładu zamkniętego. Biuletyn RPO. Stan i Węzłowe Problemy Więziennictwa. Materiały, 42.

BIBLIOGRAFIA

245

Brodsky J. (2000). Judging the progress of psychozy in correction. The verdich is not good. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 2. Brooks C. (2011). Life after prison. Would you hire an ex-con?. Business News Daily. Brown S. (1990). Leczenie alkoholików. Przeł. E. Woydyłło. Warszawa: PZWL. Bryant F., Cvengros J. (2004). Distinguishing hope and optimsim; two sides of a coin, or two separate coins? Journal of Social Clinical Psycholgy, 23. Burges A. W., Holmstrom L. L. (1979). Adaptive strategies and recovery from rape. American Journal of Psychiatry. Cekiera Cz. (2001). Rozwój ku wyższym wartościom profilaktyki przestępczości. W: B. Urban (red.), Dewiacje wśród młodzieży. Uwarunkowania i profilaktyka. Kraków: Wydawnictwo UJ. Cervone D., Pervin L. A. (2011). Osobowość. Teoria i badania. Kraków: Wydawnictwo UJ. Chmielewska H. (2003). Więzienie i co dalej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. Chmielewska H. (2004). Psychologiczne aspekty izolacji. W: H. Chmielewska (red.), Zagadnienia penitencjarne. Kalisz: Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej. Chmielewska K., Woronowicz B. (2000). Jakość życia osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych. Alkoholizm i Narkomania, 13(3), 322–335. Chodkiewicz J. (2004). Czynniki prognostyczne skutecznej terapii mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Wiadomości Psychiatryczne. Chodkiewicz J. (2005). Predykatory ukończenia terapii mężczyzn i kobiet uzależnionych od alkoholu. Postępy Psychiatrii i Neurologii. Chodkiewicz J. (2007). Zadowolenie z życia a ukończenie terapii odwykowej. Badania osób uzależnionych od alkoholu. Psychologia Jakości Życia, 6. Chodkiewicz J. (2010). Terapia osób uzależnionych od alkoholu. Lęk i depresja a zasoby osobiste. Alkoholizm i Narkomania, 3(23), 201–216. Chodkiewicz J., Świątkowska M. (2007). Poczucie osamotnienia a wsparcie społeczne i zadowolenie z życia u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Acta Universitatis Lodziensis Folia Psychologia, 11, 81–95. Chodkowska M. (1998). Problemy wczesnej integracji dzieci niepełnosprawnych. Potrzeby i możliwości. W: M. Chodkowska (red.), Pedagogika specjalna wobec potrzeb teraźniejszości i wyzwań przyszłości. Lublin: Wydawnictwo UMCS. Chodkowska M. (2004). Socjopedagogiczne problemy edukacji integracyjnej dzieci z obciążeniami biologicznymi i środowiskowymi. Warszawa: WSP TWP. Chojnacka-Szawłowska G. (2000). Kryzys w chorobie nowotworowej i sposoby jego przezwyciężenia. W: K. de Walden-Gałuszko (red.), Psychoonkologia. Kraków: Biblioteka Psychiatrii Polskiej. Chwaszcz J. (2005). Osobowościowe wyznaczniki funkcjonowania bezdomnych – karanych i niekaranych. W: J. Świtka, M. Kuć, I. Niewiadomska (red.), Osobowość przestępcy a proces resocjalizacji. Lublin: TW KUL. Cierpiałkowska L. (2000). Alkoholizm. Przyczyny – leczenie – profilaktyka. Poznań: Wydawnictwo UAM.

246

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Cierpiałkowska L. (1997). Alkoholizm. Małżeństwa w procesie zdrowienia. Poznań: Wydawnictwo UAM. Ciosek M. (2001). Psychologia sądowa i penitencjarna. Warszawa: PWN. Ciosek M. (2003). Izolacja więzienna. Wybrane aspekty izolacji więziennej w percepcji więźniów i personelu. Gdańsk: Wydawnictwo UG. Corrado R., Cohen I., Glackman W., Odgers C. (2003). Serious and violent young offenders’ decisions to recidivate. An assessment of five sentencing models. Crime and Delinquency, 2. Czapiński J. (1984). Doświadczenia życiowe a choroba: wprowadzenie do problematyki. Nowiny Psychologiczne, 6–7. Czapiński J. (2000). Niekliniczne wskaźniki zdrowia psychicznego Polaków. Identyfikacja społeczna grup podwyższonego ryzyka. W: Cz. Czabała (red.), Zdrowie psychiczne. Zagrożenia i promocja (s. 231–296). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii. Czapiński J. (2001). Szczęście – złudzenie czy konieczność? Cebulowa koncepcja szczęścia w świetle nowych badań empirycznych. W: F. Kofta, T. Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: PWN. Czapiński J. (2004). Psychologia pozytywna. Warszawa: PWN. Czapów Cz. (1971). Wychowanie resocjalizujące. Elementy metodyki i diagnostyki (wyd. 1). Warszawa: PWN. Czapów Cz. (1978). Wychowanie resocjalizujące. Elementy metodyki i diagnostyki (wyd. 2). Warszawa: PWN. Czapów Cz. (1980). Wychowanie resocjalizujące: Elementy metodyki i diagnostyki. Warszawa: PWN. Czapska J. (1999). Zapobieganie przestępczości w społecznościach lokalnych. Możliwości i granice. W: J. Czapska, W. Krupiarz (red.), Zapobieganie przestępczości w społecznościach lokalnych. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych. Czekaj K. (2011). Metody resocjalizacji skazanych uzależnionych od środków odurzających lub psychotropowych. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Dąbrowski K. (1984). Funkcje i struktura emocjonalna osobowości. Lublin: OHPLZ. Dahrendorf R. (1993). Nowoczesny konflikt społeczny. Esej o polityce wolności. Przeł. S. Bratkowski i in. Warszawa: Czytelnik. Dechnik K. (2005). Style radzenia sobie ze stresem u osób pozbawionych wolności. Przegląd Więziennictwa Polskiego, 47–48. Delongis A., Lazarus R. S., Folkman S. (1981). The impast of daily stress on Heath and mood: Psychological and social resources as mediators. Journal of Personality and Social Psychology, 54. Dembiński B. (1990). Zagadnienia skończoności w ontologii fundamentalnej Martina Heideggera. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Dollard J., Miller N. E. (1969). Osobowosć i psychoterapia. Przeł. A. Firkowska i in. Warszawa: PWN. Doyle Ch., Slaven G. (2004). Związek między negatywną afektywnością a niekorzystnymi reakcjami na stresory. Przeł. A. Jeglińska, J. Kowalczewska,

BIBLIOGRAFIA

247

M. Przylipiak, E. Wojtych. W: Strelau J. (red.), Osobowość a ekstremalny stres (s. 141–166). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Dybalska I. (1999). Program aktywizacji zawodowej i społecznej jako aktywna forma pomocy postpenitencjarnej. Przegląd Więziennictwa Polskiego. Dybalska I. (2000). Pomoc skazanym w reintegracji ze środowiskiem otwartym w polskim systemie penitencjarnym. Stan aktualny – regulacje prawne i praktyka. W: J. Górniewicz, H. Kędzierska (red.), Systemowa pomoc rodzinie w procesie resocjalizacji i readaptacji społecznej. Olsztyn: Wydawnictwo UWM. Dykcik W. (2001). Problemy autonomii integracji społecznej i normalizacji osób niepełnosprawnych w środowisku. W: W. Dykcik (red.), Pedagogika specjalna. Poznań: Wydawnictwo UAM. Dziedzic K. (2009). Społeczne uwarunkowania udziału społeczeństwa w świadczeniu pomocy postpenitencjarnej. W: A. Jaworska (red.), Resocjalizacja. Zagadnienia prawne, społeczne i metodyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Dzierzyńska S. (2011). Rola rodziny w systemie wsparcia skazanych. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Erikson E. H. (1980). Identity and the Life Cycle. Norton. Farrington D. P. (1992). Explaining the beginning, progress and ending of antisocial behavior from birth to adulthood. W: J. McCord (red.), Facts and forecasts. London: New Bronswick. Fidelus A. (2011). Praca nad osobistą i społeczną tożsamością jednostki podstawą oddziaływań resocjalizacyjnych w środowisku otwartym. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Florkowski A., Polak K., Sarna D., Gądek I. (2000). Jakość życia żołnierzy zawodowych z problemem alkoholowym. Problemy Alkoholizmu, 1, 17–18. Frąckowiak T. (2009). Wartości, pedagogika społeczna i kapitał ludzki. W: K. Marzec-Holka (red.), Kapitał społeczny a nierówności. Kumulacja i redystrybucja. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW. Frankl V. E. (1972). Der Wille zum Sinn. Bern, Stutttgart, Wien: Hans Huber. Frankl V. E. (1979). The Unheard Cry for Meaning Psychotherapy and Humanism. London: Touchstone. Frankl V. E. (1984). Homo patiens. Przeł. R. Czernecki, J. Morawski. Warszawa: Pax. Fraser N. (1997). Justic interruptus. New York, NY – London: Routledge. Freud Z. (1993). Dowcip i jego stosunek do nieświadomości. Przeł. R. Reszke. Warszawa: KR, Sen. Fromm E. (1994). Niech się stanie człowiek. Z psychologii etyki. Przeł. R. Saciuk. Warszawa – Wrocław: PWN. Gajda J. (1987). Samotność i kultura. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych. Gajda J. (2006). Trzy aspekty samotności jako determinanta stylu życia i uczestnictwa w kulturze. W: P. Domeracki, W. Tyburski (red.), Zrozumieć samotność. Studium interdyscyplinarne. Toruń: Wydawnictwo UMK.

248

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Gaś Z. (1986). Umiejętność działania konstruktywnego a poczucie sensu życia. W: B. Pilecka (red.), Osobowościowe i środowiskowe korelaty poczucia sensu życia. Rzeszów: Wydawnictwo WSP. Gliszczyńska X. (1990). Skala I–E w pracy. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Goffman E. (2005). Piętno. Rozważania o zranionej tozsamości. Przeł. A. Dzierżyńska, J. Tokarska-Bakir. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Goldstein H. (1973). Social Work Practice: A Unitary Approach. Columbia: University of South Carolina Press. Golińska L. (2003). Poczucie koherencji a zadowolenie z życia w różnych jego fazach. Nowiny Psychologiczne, 4, 33–46. Górniewicz J. (2000). Nadzieja w życiu osób powracających do społeczeństwa. W: J. Górniewicz, H. Kędzierska (red.), Systemowa pomoc rodzinie w procesie resocjalizacji i readaptacji społecznej. Olsztyn: Wydawnictwo UWM. Górny J. (1996). Elementy indywidualizacji i humanizacji karania w rozwoju penitencjarystyki. Warszawa: Wydawnictwo WSPS. Górski J., Szymanowski T. (1982). Wykonywanie kary pozbawienia wolności w świetle wyników badań. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze. Gottfredson M., Hirschi T. (1990). A general theory of crime. Palo Alto: Stanford University Press. Grotowska-Leder J. (2005). Ekskluzja społeczna. Aspekty teoretyczne i metodologiczne. W: J. Grotowska-Leder, K. Faliszek (red.), Ekskluzja i inkluzja społeczna. Diagnoza, uwarunkowania, kierunki działań. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit. Grudzień M. (2007). Wykorzystanie kompetencji pedagoga resocjalizacyjnego w noclegowni dla bezdomnych. Kilka refleksji praktyka. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Gryzik A. (2011). Sytuacja osób, które odbywają lub odbyły karę pozbawienia wolności. W: G. Banerski (red.), Zmiana na lepsze. Raport przygotowany w ramach realizacji projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego: Proces aktywizacji zawodowej i społecznej byłych więźniów. Warszawa: SMG/KRC Poland-Media S.A. Grzegorczyk A. (1979). Filozofia czasu próby. Paris: Éditions du Dialogue. Habrat B., Baran H., Steinbarth-Chmielewska K., Woronowicz B. T. (2000). Jakość życia osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych. Alkoholizm i Narkomania, 13. Hajduk E., Hajduk B. (2001). Pomoc i opieka. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Haney C. (2003). The psychological impact of incarceration: implications for postprison adjustment. W: J. Travis, M. Waul (red.). Prisoners Once Removed: The Impact of Incarceration and Reentry on Children, Families and Communities. Washington: DC: Urban Inst. In Press. Hayek F. A. (1960). The Costitution of Liberty. London: Routledge & Kegan Paul.

BIBLIOGRAFIA

249

Heckert A., Heckert D. M. (2002). A new typology of deviance. Integrating normative and reactivist definitions of deviance. Deviant Behavior. An Interdisciplinary Journal, 23(5), 449–479. Heckert D. M. (2000). Positive Deviance. W: P. A. Adler, P. Adler (red.), Constructions of deviance. Social power, context and interaction. Belmont: Wadsworth. Heckert D. M., Heckert A. (2000). Positive deviance. W: P. A. Adler, P. Adler, J. Corzine (red.), Encyclopedia of criminology and deviant behavior (t. 1: Historical, conceptual and theoretical issues. Philadelphia / Hove: Brunner-Routledge. Heidegger M. (1993). Byt i czas. Przeł. B. Baran. Warszawa: Aletheia. Herman J. L. (1998). Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk: GWP. Heszen I., Sęk H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN. Hirschi T. (1969). Causes of Delinquency. Berkeley: University of California Press. Hobfoll S. E. (1989). Zachowanie zasobów. Nowa próba konceptualizacji stresu. Nowiny Psychologiczne, 5—6. Hobfoll S. E. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Przeł. M. Kacmajor. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Holden G. (1991). The relationship of self-efficacy appraisals to subsequent health related outcomes: A meta-analysis. Social Work on Health Care, 16. Hołyst B. (1994a). Kryminologia. Warszawa: PWN. Hołyst B. (1994b). Na granicy życia i śmierci. Warszawa: Wydawnictwo Justitia. Hołyst B. (1995). Na granicy życia i śmierci (wyd. 3 rozsz.). Warszawa: Agencja Wydawnicza Cinderella Books. Hołyst B. (1999). System wartości a zdrowie psychiczne. Warszawa: Wydawnictwo UW. Hołyst B. (2001). Przepełnienie więzień. Aspekty kryminologiczne i penitencjarne. W: B. Hołyst, W. Ambrozik, P. Stępniak (red.), Więziennictwo. Nowe wyzwania. Warszawa –Poznań – Kalisz: Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej. Holmes T. H., Rabe R. H. (1976).The social readjustment rating scale. Journal of Psychosomatic Research, 11. Homans G. C. (1961). Social behavior. Its elementary forms. New York, NY: Harcourt, Brace and World. Hulek A., Grochmal-Bach G. (1992) (red.), Uczeń niepełnosprawny w szkole masowej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP. Hurrelmann K. (1994). Struktura społeczna a rozwój osobowości. Wprowadzenie do teorii socjalizacji. Przeł. M. Roguszka. Poznań: Wydawnictwo UAM. Ironson G., Balbin E. (2005). Disposital optimism and the maechanism by with is predicts flower disease progresion in HIV: proactive behavior, avoidant doping and depression. Interindywidual Journal of Behavioral Medicine, 12. Jacek K. (2009). Problem wykluczenia w pracy kuratora. W: S. Przybyliński, D. Wajsprych (red.), Społeczne i resocjalizacyjne asumpty ludzkiego bycia. Olsztyn: OSW. Jakubik A., Kowaluk B. (1997). Wsparcie społeczne a utrzymywanie abstynencji u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 26, 1. Jakubik, A., Kraszewska, E. (2002). Zespół alienacyjny u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 1.

250

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Jalali B. (2007). Family therapy. W: G. Fink (red.), Encyclopedia of stress. Second Edition. New York: Academic Press. Jan Paweł II (1991). Centesimus annus. Encyklika w setną rocznicę Encykliki Rerum novarum. Warszawa: Augustinum. Jaraczewska I. (2009). Skuteczność terapii motywującej w redukcji problemów alkoholowych. Przegląd badań. Alkoholizm i Narkomania, 2. Jarosz M. (2001). Readaptacja. W: I. Kamińska-Szmaj (red.), Słownik wyrazów obcych. Warszawa: Wydawnictwa Europa. Jaworska A. (2011). Humanistyczno-egzystencjalna koncepcja re-personalizacji sprawców przestępstw. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. John-Borys M. (1995). Kryzys rodzinny jako doświadczenie życiowe. W: I. Heszen-Niejodek (red.), Doświadczenie kryzysu – szansa rozwoju czy ryzyko zaburzeń (s. ). Katowice: Wydawnictwo UŚ. Juczyński Z. (1997). Psychologiczne wyznaczniki przystosowania do choroby nowotworowej. Psychoonkologia, 1, http: //www. ptpo.org. pl/index/images/stories/psychoonkologia/nr 1-003-010.pdf, dostęp: 11.12.2012. Juczyński Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: PTP. Jurkonis B. (2006). Przeciwdziałanie agresji i przemocy w zakładach zamkniętych. W: R. Kościelak (red.), Problem niedostosowania społecznego. Oddziaływania w warunkach wolnościowych i izolacji penitencjarnej. Słupsk: Wydawnictwo PAP. Kantowicz E. (2001). Elementy teorii i praktyki pracy socjalnej. Olsztyn: Wyd. UWM. Kalisz T. (2004). Zatrudnienie skazanych odbywających kare pozbawienia wolności. Łódź: Wyd. Kolonia Limited. Karaszewska H., Silecka E. (2009). W stronę readaptacji społecznej. W: A. Jaworska (red.), Resocjalizacja. Zagadnienia prawne, społeczne i metodyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Karaszewska H., Silecka E. (2011). Metody pracy z nieletnimi w zakładach poprawczych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Karbowski M., Majchrzyk Z. (2011). Zmiany poglądów na temat dewiacji seksualnych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Kawula S., Brągiel J., Janke A. W. (2006). Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki. Toruń: Wyd. Adam Marszałek. Kelley H. H., Thibaut J. W. (1978). Interpersonal relations. A theory of interdependence. New York, NY: Wiley. Kieszkowska A. (2007). Rola wsparcia społecznego w opiece paliatywnej. W: A. A. Zych i A. Nowicka (red.), „By człowiek nie musiał cierpieć…’’. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej. Kieszkowska A. (2009). Problemy readaptacyjne osób opuszczających placówki resocjalizacyjne. Probacja. Kwartalnik Ministerstwa Sprawiedliwości, 2.

BIBLIOGRAFIA

251

Kieszkowska A. (2010a). Coaching jako forma wspomagania rozwoju w procesie integracji społecznej. Probacja, 2. Kieszkowska A. (2010b). Pedagogical impast orientem for social integration. W: A. Kieszkowska (red), Horizonte der sozialen Wiedereingliederung-Horizons of social reintegration. Kielce: UJK. Kieszkowska A. (2010c). Znaczenie działań pedagogicznych w procesie integracji katalektycznej. W: B. Urban (red.), Aktualne osiągnięcia w naukach społecznych a teoria i praktyka resocjalizacyjna. Kraków: Oficyna Wydawnicza ,,Impuls’’. Kieszkowska A. (2011a). Znaczenie wsparcia w readaptacji byłych skazanych. W: Z. Bartkowicz, P. Maciaszczyk (red.), Profilaktyka i resocjalizacja. Tarnobrzeg: Wyd. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu. Kieszkowska A. (2011b). Wolność, wybór, odpowiedzialność i zobowiązanie przed sobą i grupa w warunkach probacji. W: W. Ambrozik, A. Kieszkowska (red.), Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kieszkowska A. (2011c). Tożsamość i podmiotowość jednostki w procesie reintegracji społecznej. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Kieszkowska A. (red.). (2011d). Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kieszkowska A. (2012). Probacyjny charakter działań na drodze ,,do wolności’’. W: A. Krauze, S. Przybyliński (red.), Resocjalizacja penitencjarna-aktualne wyzwania i rozwiązania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kieszkowska A. (2012). Wolność, wybór, odpowiedzialność i zobowiązanie przed sobą i grupą w warunkach probacji. W: W. Ambrozik. A. Kieszkowska (red.). Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Klonowicz T., Cieślak R. (2004). Neurotyczność i radzenie sobie ze stresem w sytuacji zagrożenia. W: J. Strelau (red.), Osobowość a ekstremalny stres. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Kmiecik-Baran K. (1998). Osamotnienie a zdrowie psychiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego: Psychologia (T. 10). Gdańsk: Wydawnictwo UG. Kobasa S. C., Puccetti M. C. (1983). Personality and social resources in stress resistance. Journal of Personality and Social Psychology, 45. Kofta M. (1979). Samokontrola a emocje. Warszawa: PWN. Kofta M. (2001). Poczucie kontroli, złudzenia na temat siebie, a adaptacja psychologiczna. W: M. Kofta, T. Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: PWN. Kofta M. (2001). Poczucie kontroli a adaptacja społeczna. W: M. Kofta, T. Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: PWN. Kołakowski L., Pomian K. (1965). Heidegger. W: L. Kołakowski, K. Pomian (red.), Filozofia egzystencjalna. Warszawa: PWN. Kołaszewska K. (1998). Mała zdolność do trwałych więzi. Edukacja i Dialog, 98, 38.

252

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Komisja Europejska. Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej (2006). Przewodnik po metodach ewaluacji. Wskaźniki monitoringu i ewaluacji. W: [online:] http://www.ewaluacja.gov.pl/ewaluacja_wstep/Documents/wskazniki170707. pdf> [dostęp: 16 października 2012]. Konarzewski K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Konopczyński M. (1996). Twórcza resocjalizacja. Wybrane metody pomocy dzieciom i młodzieży. Warszawa: Wyd. MEN Editions Spotkania. Konopczyński M. (2006). Metody twórczej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Konopczyński M. (2007). Twórcza resocjalizacja w środowisku otwartym. Koncepcja heurystyczna. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Konopczyński M. (2008). Współczesne kierunki zmian w pedagogice resocjalizacyjnej. Destygmatyzacja dewiantów i kreowanie alternatywnych tożsamości. W: M. Konopczyński, B. M. Nowak (red.), Resocjalizacja. Ciagłość i zmiana. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Konopczyński M. (2009). Kierunki zmian teorii i metodyki oddziaływań resocjalizacyjnych w Polsce. W: M. Konopczyński, W. Ambrozik (red.), Współczesne kierunki zmian w teorii i praktyce resocjalizacyjnej. Warszawa:Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej. Konopczyński M. (2010). The process of destigmation – from correction to development. W: A. Kieszkowska (red.), Horizonte der sozialen Wiedereingliederung-Horizons of social reintegration. Kielce: UJK. Konopczyński M. (2011). Tożsamość Awatara. Dewiacja czy nadzieja? Rozważania wokół kreacji tożsamości w second life. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Konopczyński M. (2012). Creating alternative identities as a meeting of wards with their future in the process of creative Rehabilitation. W: M. Konopczyński, A. Kieszkowska (red.), Pedagogical and social aspects of integration. Kielce: UJK. Kostro K. (2001). Hayek kontra socjalizm. Debata socjalistyczna a rozwój teorii społeczno-ekono-micznych Friedricha von Hayeka. Warszawa: Wydawnictwo DiG. Kościelska M. (1995). Oblicza upośledzenia umysłowego. Warszawa: PWN. Kosowski J. (2006). Zatrudnienie skazanych odbywających karę pozbawienia wolności oraz jego wpływ na efektywność wykonywania kary pozbawienia wolności i powrotność do przestępstwa. W: R. Kościelak (red.), Problem niedostosowania społecznego. Oddziaływania w warunkach wolnościowych i izolacji penitencjarnej. Słupsk: Wydawnictwo PAP. Kotlińska E. (2007). Kuratela sądowa – możliwości i ograniczenia. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Kowalak T. (1998). Marginalność i marginalizacja społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.

BIBLIOGRAFIA

253

Kowalski S. (1973). System wychowania prewencyjno-resocjalizacyjnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 3. Kowalski S. (1977). Przedmowa. W: J. Włodarek (red.), System wychowawczy zakładu poprawczego. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze. Kozaczuk F. (2009). Determinaty skutecznej resocjalizacji w opinii skazanych i wychowaców. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydanictwo URZ. Kozaczuk F. (2011). Samoocena skazanych wyznacznikiem readaptacji społecznej. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Kozielecki J. (1987). Koncepcja transgresyjna człowieka. Warszawa: PWN. Krasiejko I. (2010). Metodyka działania asystenta rodziny. Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach w pracy socjalnej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk. Krause A. (2009). Współczesne podłoża marginalizacji – tezy wprowadzające. W: J .Rutkowiak, A. Krause (red.), Obszary społecznej marginalizacji. Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego. Krause A. (2010). Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Kromolicka B. (red.). (2005). Praca socjalna w organizacjach pozarządowych: z problemów działania i kształcenia. Toruń: Wyd. Edukacyjne Akapit. Krukowski A. (1991). Wybrane zagadnienia nauki polityki kryminalnej. Warszawa: Wydawnictwo UW. Krzywicka A. (2009). Szansa na życie akceptowane społecznie po opuszczeniu zakładu karnego w percepcji skazanych recydywistów. W: S. Przybyliński, D. Wajsprych (red.), Społeczne i resocjalizacyjne asumpty ludzkiego bycia. Olsztyn: OSW. Kubacka-Jasiecka D. (2005). Kryzys emocjonalny i interwencja kryzysowa – spojrzenie z perspektywy zagrożenia Ja i poczucia tożsamości. W: D. KubackaJasiecka, T. Ostrowski (red.), Psychologiczny wymiar zdrowia, kryzysu i choroby. Kraków: Wydawnictwo UJ. Kubacka-Jasiecka D. (2006). Autoagresja i autodestrukcja z perspektywy obronnoadaptacyjnych dążeń Ja. Kraków: Wydawnictwo UJ. Kuhn T. S. (2001). Struktura rewolucji naukowych. Przeł. H. Ostromęcka. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia. Kunikowski J. (2012). Edukacja dla bezpieczeństwa we współczesnym społeczeństwie. Powrót do problemu. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: UP-H. Kupiec H. (2011). Pobudzanie do poszukiwania tożsamości nieletnich uczestniczek warsztatów fotograficznych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Kurantowicz E. (1993). Grupy samopomocy. Ustalenia teoretyczne. Prace Pedagogiczne, 17, 21–30. Kurzeja A. (2009). Społeczność terapeutyczna w leczeniu osób uzależnionych od narkotyków. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ.

254

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Kusztal J. (2011). Dziecko niedostosowane społecznie wobec instytucji pomocowych. Perspektywa porównawcza. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.). (2003). Pedagogika. Warszawa: PWN. Lachowicz-Tabaczek K. (2001). Empiryczna weryfikacja tezy ,,o nierównosci” samooceny kobiet i mężczyzn. Czasopismo Psychologiczne, 7. Lai J., Wong W. (1998). Optymizm and doping with unemployment among Hong Kong Ciese women. Journal of ressearch in persoanlity, 32. Lake T. (1993). Samotność. Jak sobie z nią radzić. Warszawa: Książka i Wiedza 1993. Landecker W. S., Werner S. (1951). Types of integration and their measurement. American Journal of Sociology, 56, 332–340. Larkowa H. (1986). Człowiek niepełnosprawny. Problemy psychologiczne. Warszawa: Fundacja Pomoc Rodzinie. Lasocik Z. (2006). Postępowanie wobec więźniów w Zakładzie Karnym w Nysie. W: A. Rzepliński, K. Wilamowski (red.), Zapobieganie torturom w instytucjach izolacyjnych Europy Centralnej i Wschodniej. Wybrane zagadnienia. Raport z działalności Programu Grupa Polska. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Lazarus R. S., Folkman S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York, NY: Springer. Lazarus R. S. (2006). Stress and emotions: A new synthesis. New York: Springer. Lefcourt H. M., Martin R. A., Ebers K. (1981). Doping with stress: A model for clinical psychology. Academic Psychology Bulletin, 3. Lelental S. (1999). Kodeks Karny Wykonawczy. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck. Liczyński (1988). Wsparcie społeczne w grupach samopomocowych. Problemy Alkoholizmu, 11. Linowski K. (2011). Profil zaburzeń przestępców seksualnych – kazuistyka. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Lipiec J. (2008). Droga do demokracji. W: K. Marzec-Holka, A. Rutkowska, M. Joachimowska (red.), Praca socjalna i polityka społeczna. Obszary współdziałania wobec wykluczenia społecznego. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW. Lis-Kujawski A. (2008). Moje „ja“ i szkola integracyjna. Zjawisko ukrytego programu w nauczaniu uczniów niepełnosprawnych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Lis-Turlejska M. (1983). Psychologiczne następstwa skrajnie stresowych przeżyć. Nowiny Psychologiczne. 2. Lis-Turlejska M. (2002). Stres traumatyczny. Występowanie następstwa, terapia. Warszawa: Wyd. Akademickie ,,Żak”. Lopes M., Cuhna M. (2008). Who is more proactive,the optimist ?exploring the role of hope as a moderator.The Journal of Positive Psycholgy, 3. Lott A. J., Lott B. E. (1974). The role of reward in the formation of positive interpersonal attitudes. W: T. Huston (red.), Fundations of interpersonal attraction. New York, NY: Academic Press. Łobocki M. (2005). Metody i techniki badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

BIBLIOGRAFIA

255

Łuczak E. (red.). (2009). Nowe oblicza uzależnień. Olsztyn: Wydawnictwo UAM. Łuczak E. (2009). Readaptacja społeczna narkomanów i jej niektóre uwarunkowania.W: S. Przybylinski, D. Wajsprych (red.), Społeczne i resocjalizacyjne asumpty ludzkiego bycia. Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego. Łukasiewicz B., Łukasiewicz M. (2011). Czyny karalne o charakterze seksualnym jako przejaw zachowań dewiacyjnych nieletnich. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Łukaszewski W. (1984). Szanse rozwoju osobowości Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza. Machel H. (1996). Instytucja przepustki. Nadzieje i niebezpieczeństwa. W: B. Hołyst, S. Redo (red.), Problemy więziennictwa progu XXI wieku. Warszawa – Wiedeń – Kalisz: Wydawnictwo CZSW, COSSW. Machel H. (2001). Psychospołeczne uwarunkowania pracy resocjalizacyjnej personelu więziennego. Gdańsk: Wydawnictwo UG. Machel H. (2003a). Pomoc społeczna i praca socjalna jako czynniki wspierające resocjalizację przestępców. W: K. Marzec-Holka (red.), Pomoc społeczna. Teoria i praktyka. Bydgoszcz: Wydawnictwo AB. Machel H. (2003b). Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna. Gdańsk: Wydawnictwo Arche. Machel H. (2004). Resocjalizacja penitencjarna. Współczesny casus polski. W: K. Indecki (red.), Aktualne problemy prawa karnego, kryminologii i penitencjarystyki. Księga ofiarowana prof. S. Lelentalowi w 45. roku pracy naukowej i dydaktycznej. Łódź: Wydawnictwo UŁ. Machel H. (2006, 2007). Sens i bezsens resocjalizacji. Casus polski. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Machel H. (2009). Czy istnieje alternatywa dla resocjalizacji penitencjarnej?. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Machel H. (2011). Resocjalizacja penitencjarna. Trzy uwarunkowania procesu. Resocjalizacja Polska, 2. Machel H. (2012). Dewiacyjna tożsamość grupowa skazanych a ich readaptacja społeczna. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Maciaszczyk P. (2011). Środowisko wychowawcze i poziom asertywności młodzieży gimnazjalnej a jej stosunek do kłamstwa. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Majchrzyk Z. (2011). Osobowe i patologiczne wyznaczniki tożsamości. Prawo do odmienności w społeczeństwie postmodernistycznym. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Malim T., Birch A., Wadeley A. (1995). Wprowadzenie do psychologii, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

256

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Marczak M. (2009). Skuteczność readaptacji społecznej kobiet w Polsce. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Marczak M. (2009). Obraz byłego więźnia w ocenie pracowników instytucji pomocowych-analiza badań. W: F. Kozaczuk (red.), Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Marek A. (1990). Rola kary pozbawienia wolności na tle tendencji w polityce kryminalnej. W: A. Marek (red.), Księga jubileuszowa więziennictwa polskiego 1918–1988. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze. Margasiński A. (2000). Syndrom współuzależnienia. „Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia”. W: [online:] [online], http://www.terapia.rubikon.pl/html/ syndrom_wspoluzalezni>. Margasiński W., Zajęcka B. (red.) (2000). Psychopatologia i psychoprofilaktyka. Przejawy narkomanii, alkoholizmu, przemocy, zaburzeń psychicznych w rodzinie i szkole oraz możliwości im przeciwdziałania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Marshall G., Wortman C. i in. (1992). Distinguishing optymizm from pessymizm relations to fundamental dimensions of mood and personalisty. Journal of Personalisty and Social Psycholgy, 62. Matysiak-Blaszczyk A. (2003). Readapytacja i reintegracja społeczna opuszczajacych zakłady karne. W: K. Marzec-Holka (red.), Pomoc społeczna. Teoria i praktyka (t. 1, s. 177). Bydgoszcz: Wydawnictwo AB. Maruszyński S. (1977). Samoocena a efektywność funkcjonowania. Studia Psychologiczne, 16. Marynowicz-Hetka E. (2006). Pedagogika społeczna (t. 1). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Marzec-Holka K. (2000). System prewencyjny św. Jana Bosko a legitymizacja wychowania do przemocy i agresji w przestępstwach z art. 152, 156, 158 kk. W: J. Niewęgłowski (red.), Ksiądz Bosko i jego system wychowawczy. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie. Mausch K. (2002). Radzenie sobie ze stresem a stan zdrowia w kontekście badań psychoneu-rologicznych. W: J. Heszen-Niejodek, J. Mateusiak (red.), Konteksty stresu psychologicznego. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Meier R. F. (1989). Crime and society. Boston, MA: Allyn and Bacon. Meinchenbaum D. (1985). Stres inoculation training. New York: Pergamon Press. Melilbruda J. (1995). Trzy kręgi trzeźwienia. Świat Problemów, 3. Mellibruda J. (1999). Studia psychologiczne nad funkcjonowaniem osób z problemami alkoholowymi i metodami terapii (t. 2). Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia. Michel M. (2011). Program „Wykorzystaj szansę – zdobądź nowe umiejętności” jako przykład próby inkluzji społecznej młodzieży marginalizowanej. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Mirosław K. (2007). Geneza i rozwój alternatywnych sposobów postępowania wobec kary izolacyjnej. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium.

BIBLIOGRAFIA

257

Moczydłowski P. (2004). Kariera strachu. Bezpieczeństwo publiczne w Polsce. Warszawa: Wszechnica PSW TWP. Modrzewski J. (2004). Socjalizacja i uczestnictwo społeczne. Studium socjopededagogiczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. Modrzewski J. (2011). Studia i szkice socjopedagogiczne. Aktualia. Poznań – Kalisz: Wydawnictwo UAM. Moos R. H., Schaeffer J. A. (1993). Coping resources and process. Current concepts and measures. W: L. Golberger, S. Breznits (red.), Handbook of stress. Theoretical and clinical aspects. New York: Free Press. Moskalewicz J., Habrat B., Sierosławski J., Świątkiewicz G., Zieliński A. (2000). Konsekwencje zdrowotne nadużywania substancji psychoaktywnych. W: Cz. Czabała (red.), Zdrowie psychiczne. Zagrożenia i promocja (s. 182– –209). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii. Motyka M. (2002). Komunikacja terapeutyczna w opiece ogólnomedycznej. Kraków: Wydawnictwo UJ. Mudrecka I. (2011). Zaburzenia poczucia odpowiedzialności młodzieży niedostosowanej społecznie. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Musidłowski R., Nawój J., Szczepaniak P. (2002). Mediacje po wyroku. Jastrzębie Zdrój: Polskie Towarzystwo Penitencjarne. Muskała M. (2006). Więź osadzonych recydywistów ze środowiskiem. Poznań: Wydawnictwo UAM. Muskała M. (2011). Zakłady poprawcze readaptacyjne nową szansą na przystosowanie. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Niewiadomska I. (2007). Osobowościowe uwarunkowania skuteczności kary pozbawienia wolności. Lublin: Wydawnictwo KUL. Niewiadomska I. (2008). Znaczenie podmiotowych predykatorów poprawy moralnej w projektowaniu oddziaływań resocjalizacyjnych wobec osób odbywających kary izolacyjne. W: M. Konopczyński, B. M. Nowak (red.), Resocjalizacja. Ciagłość i zmiana. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Niewiadomska I. (2010a). Zasoby psychospołeczne czynnikiem warunkującym pozytywną adaptację człowieka. W: M. Kalinowski, I. Niewiadomska (red.), Skazani na wykluczenie. Lublin: Wydawnictwo KUL. Niewiadomska I. (2010b). Znaczenie zasobów psychospołecznych w procesie resocjalizacji. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa:Wydawnictwo Pedagogium. Nikodemska S. (2004). Czynniki osobowościowe a uzależnienie od alkoholu. Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia, 2, 20–24; 3, 21–25. Noszczyk-Bernasiewicz M. (2011). Readaptacja społeczna nieletnich opuszczających zakłady poprawcze w percepcji ekspertów. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

258

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Nouwen H. (1993). Du bist der Geliebte. Mensch: religiöses Leben in einer säkularen Welt. Freiburg – Wien – Basel: Herder. Nowak A. (2011). Integracja społeczna osób zwolnionych z zakładu karnego w opinii studentów pedagogiki resocjalizacyjnej. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Nowak B. M. (2010a). Kształcenie pedagogów resocjalizacji w kontekście powinności i niedostatków współczesnego szkolnictwa wyższego. W: H. Kupiec (red.), Probacja i resocjalizacja instytucjonalna. Wybrane problemy teorii i praktyki. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe USz. Nowak B. M. (2010b). Problemy społeczne i patologie w środowisku lokalnym. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Nowak B. M. (2010c). Sprawiedliwość społeczna i resocjalizacja – w stronę moralnej poprawy człowieka. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Nowak B. M. (2011a). Rodzina w kryzysie. Studium resocjalizacyjne. Warszawa: PWN. Nowak B. M. (2011b). Skuteczność oddziaływań resocjalizujących w percepcji kuratorów sądowych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Nowicka-Chachaj A., Rdzanek-Piwowar G. (2007). Resocjalizacja w środowisku otwartym –międzynarodowe standardy, ustawodawstwo polskie i praktyka ostatnich lat. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Obuchowska I. (2006). Refleksje na temat integracji we współczesnej edukacji. W: A. Twardowski (red.), Wspomaganie dzieci z genetycznie uwarunkowanymi wadami rozwoju i ich rodzin. Poznań: Wyd. Nauk. PTP. Obuchowski K. (1983). Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa: PWN. Obuchowski K. (1995). Przez galaktykę potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa: Wyd. Zysk i S-ka. Olszewska-Baka G. (2007). Edukacja do resocjalizacji w środowisku otwartym – doświadczenia studentów polskich i niemieckich. Projekt „Wspólna nauka”. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Olubiński A. (1983). Problematyka sił społecznych środowiska wychowawczego. Wprowadzenie do koncepcji. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 258. Olubiński A. (2004). Praca socjalna. Aspekty humanistyczne i pedagogiczne. Teoria i praktyka. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit. Olubiński A. (2007). Praca socjalno-opiekuńcza i pedagogika społeczna. W: E. Marynowicz-Hetka (red.), Pedagogika społeczna (t. 2). Warszawa: PWN. Opora R. (2009). Model ekologiczny wychodzenia z niedostosowania społecznego. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ.

BIBLIOGRAFIA

259

Opora R. (2011). Czynniki utrudniające pełnienie roli matki przez kobiety odbywające karę pozbawienia wolności. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Osiatyński W. (2006). Resocjalizacja lepsza niż izolacja. Rzeczpospolita, 27.04. Ostrouch-Kamińska J. (2011). Rodzina partnerska jako relacja współzależnych podmiotów. Studium socjopedagogiczne narracji rodziców przeciążonych rolami. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Ostrowska K. (1981). Psychologiczne determinanty przestępczości młodocianych. Analiza kryminologiczna. Warszawa: PWN. Pasikowski T. (2000). Stres i zdrowie. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. Palka S. (2006). Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne. Pastwa-Wojciechowska B. (2004). Naruszenie norm prawnych w psychopatii. Analiza kryminologiczno-psychopedagogiczna. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Paulston R. G. (1993). Pedagogika porównawcza jako pole nakreślania konceptualnych map teorii i paradygmatów. W: Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), Spory o edukacje. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach. Warszawa: Wydawnictwo ,,Edytor“. Pawłowska R., Jundziłł I. (2003). Pedagogika człowieka samotnego. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskiej Wyższej Szkoły Humanistycznej. Pervin S. (2002). Fourth Quarter Reversals in Earnings Management. Somnath Das. Peters S. J. (2004). Inclusive education. An EFA strategy for all children. Word Bank, 11. Peterson C., Seligmann M. E. P. (1987). Explanatory style and illness. Journal of personality, 55. Peterson C., Seligmann M. E. P., Vaillant G. E. (1988). Pessimistic explanatory style is a risk factor for fiscal illness: A thirty-five longitudinal study. Journal of Personality and Social Psychology, 55. Pettingale K. W. (1988). Copin and Cancer. Prognosis. Journal Psychosomatic Research, 28. Pilecka B. (1986). Poczucie sensu życia w wybranych teoriach psychologicznych. W: B. Pilecka (red.), Osobowościowe i środowiskowe korelaty poczucia sensu życia. Rzeszów: Wydawnictwo WSP. Pilecka B. (2004). Kryzys psychologiczny. Wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo UJ. Pincus A., Minchan A. (1973). Social Work Practice: ModelandMethod. Itasca, Ill., F. E. Peacock. Pindel E. (2009). Elektroniczny monitoring skazanych alternatywą dla kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów Wydawnictwo URZ. Pindel E. (2010). Psychospołeczne wyznaczniki udanego powrotu do życia w społeczeństwie po karze pozbawienia wolności. W: H. Kupiec (red.), Probacja i resocjalizacja instytucjonalna. Wybrane problemy teorii i praktyki. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe USz.

260

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Płużek Z. (1996). Osobowościowe uwarunkowania pytania o sens życia. W: K. Popielski (red.), Człowiek. Wartości. Sens. Studia z psychologii egzystencji. Lublin: Wydawnictwo KUL. Podstawowe problemy więziennictwa. Raport (2003). Warszawa: Centralny Zarząd Służby Więziennej. Pomianowski R. (1997). Niektóre implikacje teorii wyuczonej bezradności dla pracy penitencjarnej. O potrzebie profesjonalizacji wykonywania kary pozbawienia wolności. Przegląd Więziennictwa Polskiego, 15. Popielski K. (1994). Noetyczny wymiar osobowości. Psychologiczna analiza poczucia sensu życia. Lublin: Wydawnictwo KUL. Popielski K. (2009). Wsparcie, podtrzymanie i wzmocnienie. Analiza egzystencjalno-poznawcza. W: T. Zacharuk (red.), Student niepełnosprawny. Szkice i Rozprwy. Siedlce: Wydawnictwo AP. Popielski K. (red.). (1987). Człowiek – pytanie otwarte. Lublin: Wydawnictwo KUL. Popielski K. (red.). (1996). Człowiek. Wartości. Sens. Studia z psychologii egzystencji. Lublin: Wydawnictwo KUL. Poprawa R. (1994). Poznawczo-fenomenologiczne koncepcje radzenia sobie z problemami życiowymi. Prace psychologiczne, 39. Poprawa R. (1996). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: G. Dolińska-Zygmunt (red.), Elementy psychologii zdrowia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Poprawa R. (2006). Proaktywne radzenie sobie ze stresem a ryzyko uzależnienia się od alkoholu wśród dorastającej młodzieży. W: B. Bartosz, J. Klebaniuk (red.), Wokół jakości życia. Studia psychologiczne (s. 49–68). Wrocław: Wydawnictwo Jakopol. Pospiszyl I. (2003). Ofiary chroniczne. Przypadek czy konieczność. Warszawa: Wydawnictwo APS. Pospiszyl I. (2007). Zachowania dewiacyjne o wysokim potencjale kryminogennym. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Pospiszyl I. (2010). Crisis of identity and social competence of aggressive young people. W: A. Kieszkowska (red.), Horizonte der sozialen Wiedereingliederung-Horizons of social reintegration. Kielce: UJK. Pospiszyl I. (2011). Artyści i dewianci. Wspólne korzenie zachowań kreatywnych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Pospiszyl K. (1998). Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. Pospiszyl K. (2007). Sposoby zabezpieczeń społecznych przed przestępcami seksualnymi. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Pospiszyl K. (2011). Resocjalizacja przestępców seksualnych, czyli próby okiełznania żywiołów. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

BIBLIOGRAFIA

261

Poteraj J. (2010). Katalaktyka instytucji finansowych rynku emerytalnego w Polsce w perspektywie efektywności inwestowania. Warszawa: Wydawnictwa Fachowe CeDeWu.PL. Poznaniak W. (1993). Teorie uczenia się społecznego jako model normalnego i zaburzonego funkcjonowania jednostki oraz grupy. W: H. Sęk (red.), Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa: PWN. Przybyliński S. (2012). „Czy ja wyglądam na zabójcę”, czyli skazani „niebezpieczni” o sobie i swoim życiu. W: W. Ambrozik, A. Kieszkowska (red.), Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Pstrąg D. (2009). Zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa skazanych jako istotny warunek skuteczności resocjalizacji penitencjarnej. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Pstrąg D. (2011). Społeczne determinanty kształtowania się homoseksualności oraz dewiacyjnej tożsamości osób o preferencjach homoseksualnych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Pytka L. (1991). Pedagogika resocjalizacjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne i metodyczne. Warszawa: APS. Pytka L. (2000). Deficyty sensoryczne a samourzeczywistnienie. W: T. Zacharuk (red.), Student niepełnosprawny. Szkice i rozprawy. Zeszyt 2. Siedlce: Akademia Podlaska. Pytka L. (2001). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne. Warszawa: APS. Pytka L. (2005). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne. Warszawa: APS. Pytka L. (2010a). Readaptacja jako element polityki reintegracji społecznej. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Pytka L. (2010b). Trzy paradygmaty, trzy pedagogiki, trzy strategie. Różne drogi readaptacji społecznej. W: M. Konopczyński, W. Theiss, M. Winiarski (red.), Pedagogika społeczna. Przestrzenie życia i edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Pytka L. (2011). Polityka reintegracji społecznej a tożsamość człowieka. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Radlińska H. (1935). Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego. Warszawa: Polski Komitet Opieki nad Dzieckiem. Radochoński M. (2000). Osobowość antyspołeczna. Geneza, rozwój i obraz kliniczny. Rzeszów: Wydawnictwo WSP. Radziewicz-Winnicki A. (2008). Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

262

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Radziewicz-Winnicki A., Radziewicz-Winnicki I. (2005). Pojęcie marginalizacji wykluczania w naukach społecznych. W: A. Nowak (red.), Wybrane społeczno-socjalne aspekty marginalizacji. Katowice: Wydawnictwo ŚWSZ. Rarot H. (2005). Współczesne dylematy dobra wspólnego. W: D. Probucka (red.), Etyka i polityka. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Ratajczak Z. (2000). Stres – radzenie sobie – koszty psychologiczne. W: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Rejman J., Sak-Styczyńska A. (2007). Metodologiczne odrębności profilaktyki społecznej i resocjalizacji w środowisku otwartym. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Rembowski J. (1992). Samotność. Gdańsk: Wydawnictwo UG. Reykowski J. (1986). Motywacja. Postawy prospołeczne a osobowość. Warszawa: PWN. Roberts A. R., Springer D. W. (2006) (red.), Social Work in Juvenile and Criminal Justice Settings. Springfield, IL: Charles C. Thomas. Rogers C. (2002). Sposób bycia. Przeł. M. Karpiński. Poznań: Rebis. Rogers, C., Stevens, B. (1967). Person to Person: The Problem of Being Human. Lafayette, CA: Real People Press. Rosa R. (2012). Refleksje filozoficzne i pedagogiczne o edukacji i dialogu w kontekście bezpieczeństwa personalnego i strukturalnego. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: Wydawnictwo UP-H. Rose D. R., Clear T. R. (2003). Incarceration, reentry and social capital: social networks in the balance. W: J. Travis, M. Waul (red.), Prisoners Once Removed: The Impact of Incarceration and Reentry on Children, Families and Communities. Washington, DC: Urban Inst. Rothman J. (1968). Three models of community organization practice. W: Social work practice. National Conference on Social Welfare. New York, NY: Columbia University Press. Rubacha K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Rudnik M. (1970). Warunki reedukacji młodocianych skazanych na krótkie kary pozbawienia wolności. Zeszyty Naukowe UJ. Prace Prawnicze. Kraków: Wydawnictwo UJ. Rylke H. (2002). Systemowe podejście do profilaktyki. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 5. Rysz-Kowalczyk B. (red.). (2002). Leksykon polityki społecznej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr. Sampson R. J., Laub J. L (1992). Crime and deviance in the life course. W: [online:] . Sampson R. J., Laub J. L. (1993). Crime in the making. Cambridge, MA – London: Harvard University Press.

BIBLIOGRAFIA

263

Samuels P., Mukamal D., Stevens T. (2002). State legal barriers affecting individuals with criminal records. Presented at Reentry Roundtable: Prison. Reentry Inst. Civ. Soc., Urban Inst., Justice Policy Cent., Washington, DC. Schalock R. A., Verdugo M. A. (2002). Handbook on quality of life for human service practitioners. Hastings, NE: American Association on Mental Retardation Services. Schmidt D. (2012). W kierunku inkluzyjnego wychowania resocjalizującego. Moje pedagogiczne credo, czyli czego nauczyłem się od Lesława Pytki. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: Wydawnictwo UPH. Schwarzer R. (1997). Poczucie własnej skuteczności w podejmowaniu i kontynuacji zachowań zdrowotnych. W: I. Heszen-Niejodek, H. Sęk (red.), Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN. Seligmann M. E. P. (1993). Optymizmu można się nauczyć. Poznań: Media Rodzina. Sędek G. (1992). Jak ludzie radzą sobie z sytuacjami, na które nie ma rady. W: M. Kofta, T. Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: PWN. Sęk H. (1986). Wsparcie społeczne. Co zrobić, aby stało się pojęciem naukowym?. Przegląd Psychologiczny, 3. Sęk H., Cieślak R. (2005). Wsparcie społeczne. Sposoby definiowania, nadzieje i źródła wsparcia. Wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne. Stres i zdrowie. Warszawa: PWN. Sęk H., Cieślak R. (2008). Wsparcie społeczne. Stres i zdrowie. Warszawa: PWN. Shneider H. J. (1997, 1998). Przyczyny przestępczości. Nowe aspekty. Archiwum Kryminilogii, XXIII–XXIV. Sikora S. (2009). Osadzony. Poznań: Wydawnictwo Albatros. Silver R. L., Wortman C. B. (1984). Radzenie sobie z krytycznymi wydarzeniami w życiu. Nowiny Psychologiczne, 4–5. Siudem I. (2007). Środowiskowe formy pomocy osobom z zaburzeniami w przystosowaniu. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Sobczak S. (2008). Aporie i język współczesnej resocjalizacji. W: T. Zacharuk (red.), Język współczesnej pedagogiki (t. 1). Siedlce: Wydawnictwo AP. Sobczak S. (2009a). Aksjologia i teleologia pedagogiki resocjalizacyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Sobczak S. (2009b). Koncepcja inkluzji w teoriach resocjalizacji jako przeciwdziałanie ekskluzji społecznej. W: T. Zacharuk (red.), Student niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy (z. 9). Siedlce: Wydawnictwo AP. Sołtysiak T. (2009). Zachowania patologiczne młodego pokolenia. W: A. Jaworska (red.), Resocjalizacja. Zagadnienia prawne, społeczne i metodyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Springer D. W., Roberts Albert R. (ed.). (2006). Handbook of Forensic Mental Health with Victims and Offenders: Assessment, Treatment, and Research, Springer Publishing Company, LLC.,New York

264

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Stanik J. M. (2000). Obraz osobowości alkoholików w różnych fazach leczenia w świetle badań własnych testem SUI. W: W. Margasiński, B. Zajęcka (red.), Psychopatologia i psychoprofilaktyka. Przejawy narkomanii, alkoholizmu, przemocy, zaburzeń psychicznych w rodzinie i szkole oraz możliwości im przeciwdziałania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Stefańska-Klar K. (2002). Z psychologii samotności. Psychologia i Rzeczywistość. W: [online:] [dostęp: 8 listopada 2012]. Stępień E. (2004). Jakość życia młodych dorosłych a intensywność picia alkoholu w dorastaniu i we wczesnej dorosłości. Alkoholizm i Narkomania, 18, 1–2, 77–90. Stochmiałek J. (2009). Przezwyciężanie kryzysów życiowych przez osoby dorosłe. Warszawa: UKSW. Suświłło M. (red.). (2009). Rozwijanie wielorakich zdolności człowieka. Wybrane zagadnienia. Toruń: Wyd. Adam Marszałek. Szałański J. (2009). Komu i do czego potrzebna jest resocjalizacja penitencjarna. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Szatur-Jaworska B. (2005). Diagnozowanie w polityce. Materiały do studiowania. Warszawa: IPS UW. Szatur-Jaworska B. (red.). (2010). Ewaluacja w służbach społecznych. Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej. Szczepański J. (1988). Sprawy ludzkie. Warszawa: Czytelnik. Szczukiewicz P. (1996). Kryzys wartościowania w chorobie alkoholowej. Świat Problemów, 4, 6–8. Szczygieł G. (2001). Przygotowanie skazanych do opuszczenia zakładu karnego na przykładzie białostockiego modelu kurateli sądowej. Przegląd Więziennictwa Polskiego, 31, 64. Szczygieł G. B. (2002). Społeczna readaptacja skazanych w polskim systemie penitencjarnym. Białystok: Temida 2. Szczygieł G. B. (2006). Społeczna readaptacja skazanych. Próba oceny. W: H. Machel (red.), Wykonywanie kary pozbawienia wolności w Polsce. W poszukiwaniu skuteczności. Gdańsk: Wydawnictwo UG. Szczygieł G. B., Hofmański P. (red.). (1999). Model społecznej readaptacji skazanych w reformie prawa karnego. Białystok: Temida 2. Szecówka A. (2007). Integracja osób niedostosowanych społecznie ze środowiskiem otwartym. Pułapki i możliwości. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Szmagalski T. (1987). Grupy samopomocy w Stanach Zjednoczonych jako zjawisko społeczne. Praca Socjalna, 3,10–18. Sztander W. (1994). Poza kontrolą. Warszawa: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Szwejka Ł. (2011). Dynamika uzależnienia od narkotykow w ujęciu interakcyjnym. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

BIBLIOGRAFIA

265

Szymanowska A. (2003). Więzienie i co dalej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. Szymanowska A. (2009). Czynniki utrudniające readaptację społeczną w świetle badań katamnestycznych. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Szymanowska A., Korwin-Szymanowski G. (2009). Stosunek instytucji świadczących pomoc do byłych skazanych. W: F. Kozaczuk (red.), Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Szymanowski T. (1973). Recydywa jako kryterium efektywności środków karnych w badaniach polskich. Państwo i Prawo, 4. Szymanowski T. (1976). Powrotność do przestępstwa po wykonaniu kary pozbawienia wolności. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze. Szymanowski T. (1989). Powrót skazanych do społeczeństwa. Warszawa: PWN. Śliwerski B. (2001). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Śliwerski B. (2009). Współczesna myśl pedagogiczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Tanner J., Davies S., O’Grady B. (1999). Whatever happened to yesterday’s rebels? Longitudinal effects of youth delinquency on education and employment. Social Problems, 46. Tarkowska E. (2011). Wykluczeni i poniżeni. O subiektywnym i relacyjnym wymiarze ubóstwa. Academia, 2. Tarkowska E. (2012). Ubóstwo i wykluczenie społeczne: sytuacja i kultura. W: K. Frysztacki, P. Sztompka (red.), Polska początku XXI wieku: przemiany kulturowe i cywilizacyjne. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Socjologii. Taylor S. E. (1984). Przystosowanie się do zagrażających wydarzeń. Nowiny Psychologiczne, 6–7. Taylor J. (1995). A conceptual model for integrating athletes’ needs and sport demands of competitive mental preparation strategies. The Sport Psychologist, 9. Terelak J. F. (2008). Człowiek i stres. Bydgoszcz – Warszawa: Oficyna Wydawnicza ,,Branta”. Theiss M. (2006). Kapitał społeczny środowiska lokalnego – pojęcie i problemy. W: W. Theiss, B. Skrzypczak (red.), Edukacja i animacja społeczna w środowisku lokalnym. Warszawa: Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL. Thibaut J. W., Kelley H. H. (1959). The social psychology of groups. New York, NY: Wiley. Tomaszewski K. (1984). Ślady i wzorce. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne. Tomkowiak H. (2011). Readaptacja społeczna jako dążenie do dobrego życia. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Travis J., Solomon A., Waul M. (2001). From prison to home: the dimensions and consequences of prisoner reentry. Urban Inst., Washington, DC Trzebiatowski J. (2010). Jakość życia trzeźwiejących alkoholików a skuteczność programów AA i placówek leczenia. Alkoholizm i Narkomania, 23(3), 217–235. Turowski J. (1993). Socjologia. Małe struktury społeczne. Lublin: TN KUL.

266

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Uggen C. (2000). Work as a turning point in the life course of criminals: a duration model of age, employment, and recidivism. Am. Sociol. Rev. 67. Uggen C., Manza J., Behrens A. (2003). Stigma, role transition, and the civic reintegration of convicted felons. W: S. Maruna, R. Immarigeon (red.), After Crime and Punishment: Ex-offender Reintegration and Desistance from Crime. New York: State Univ. NY Press. Urban B. (2000). Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Kraków: Wydawnictwo UJ. Urban B. (2004). Wzmacnianie procesu destygmatyzacji ex-dewianta jako warunek readaptacji społecznej. Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych, LVII. Urban B. (2005). Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków: Wydawnictwo UJ. Urban B. (2007a). Ewolucje zaburzeń w zachowaniu a profilaktyka i resocjalizacja w środowisku otwartym. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Urban B. (2007b). Teoria resocjalizacji w strukturze nauk społecznych. W: B. Urban, J. M. Stanik (red.), Resocjalizacja (t. 1). Warszawa: PWN. Urban B. (2007c). Zachowania dewiacyjne w założeniach symbolicznego interakcjonizmu. Implikacje dla praktyki resocjalizacyjnej. W: B. Urban, J. M. Stanik (red.), Resocjalizacja (t. 1). Warszawa: PWN. Urban B. (2008). Kognitywno-interakcyjne podstawy współczesnej resocjalizacji. W: M. Konopczyński, B. M. Nowak (red.), Resocjalizacja. Ciągłość i zmiana. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Urban B. (2010). Współczesne teorie zaburzeń w zachowaniu. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Urban B. (2012). Agresja a odrzucenie rówieśnicze. Etiologia, współzależność, kierunki terapii. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: UPH. Urbaniak-Zając D. (1993). Grupy samopomocy jako środowisko uaktywniające siły ludzkie. Prace Pedagogiczne, 17, 115–118. Visher C. A., Travis J. (2003). Transitions from prison to community. Understanding individual pathways. Annual Review of Sociolgy, 29. Wagner A. (1998). Reprezentujemy homogeniczny czy heterogeniczny paradygmat naukowy? W: E. Cyrańska, E. Marynowicz-Hetka, J. Piekarski (red.), Pedagogika społeczna jako dyscyplina akademicka. Stan i perspektywy. Łódź – Warszawa: Wydawnictwo UŁ, WSP ZNP. Waligóra B. (1974). Funkcjonowanie człowieka w warunkach izolacji więziennej. Poznań: Wydawnictwo UAM. Węgliński A. (1983). Poziom empatii a zachowania nieletnich w zakładzie poprawczym. Psychologia Wychowawcza, 3. Węgliński A. (2005). Wspomaganie psychologiczne i formalno-prawne pedagogów i podopiecznych z wolnościowych i zakładowych instytucji resocjalizacyjnych. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne: stres i zdrowie. Warszawa: PWN.

BIBLIOGRAFIA

267

Wilk M. (2011). Znaczenie pracy w opiniach uwięzionych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Winiarski M. (2000). Rodzina – szkoła – środowisko lokalne. Problemy edukacji środowiskowej. Warszawa: IBE. Wojtkowiak M., Potaczała-Perz K. (2012). Mediacja jako forma wspomagania umiejetnosci społecznych oraz rozwiazywania problemów jednostki i grupy. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Wnuk M. (2005). Poczucie jakości życia anonimowych alkoholików. Psychologia Jakości Życia, 4. Wnuk M. (2006). Zaangażowanie w ruch samopomocy a poczucie jakości życia osób uzależnionych od alkoholu. Mediacyjna rola poczucia sensu życia. Alkoholizm i Narkomania, 19(4). Wnuk M. (2007). Zaangażowanie w ruch samopomocy a poczucie jakości życia osób uzależnionych od alkoholu. Mediacyjna rola długości abstynencji i długości pobytu we wspólnocie. Alkoholizm i Narkomania, 120(1), 31–43. Wnuk M. (2010). Samopomoc jako jedna z form radzenia sobie z uzależnieniem od alkoholu. W: K. Gąsior, J. Chodkiewicz (red.), Leczenie alkoholików i członków ich rodzin. Perspektywa badawcza i praktyczna. Kielce: Wydawnictwo Jedność. Wnuk-Lipiński E. (2005). Socjologia życia publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Wódz K. (1998). Praca socjalna w środowisku zamieszkania. Katowice: Wydawnictwo Śląsk. Woititz J. G. (1994). Małżeństwo na lodzie. Przeł. H. Szczepańska. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości PTP. Wojtyła K. (1985). Osoba i czyn. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne. Woźniakowska D. (2006). Skazani i byli skazani na rynku pracy – ocena problemu z punktu widzenia organizacji pozarządowych. Warszawa: Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych. Wrona-Polańska H. (2000). Człowiek wobec poważnej choroby somatycznej — próba syntezy. Sztuka Leczenia, 6. Wysocka E. (2011). Świadomość diagnostyczna zawodowych kuratorów sądowych w kontekście realizacji zadań związanych z diagnozą osobopoznawczą i środowiskową. Problemy, potrzeby, możliwości i ograniczenia. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Wysocka E. (2012). Model myślenia o resocjalizacji. Obszary podstawowe i sfery zaniedbane. Refleksja metateoretyczna i empiryczne eksploracje. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: Wydawnictwo UPH. Zaborowski Z. (1976). Stosunki miedzyludzkie. Wrocław: Ossolineum. Zaborowski Z. (1994). Współczesne problemy psychologii społecznej i psychologii osobowości. Warszawa: Oficyna Wyd. ,,Profi“.

268

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Zaborowski Z. (2002). Człowiek, jego świat i życie. Próba integracji. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. Zacharuk T. (2008). Wprowadzenie do edukacji inkluzyjnej. Siedlce: Wydawnictwo AP. Zacharuk T. (2009). Edukacja inkluzyjna jako szansa na przeciwdziałanie ekskluzji społecznej. W: M. Konopczyński, J. Kunikowski, S. Tomiuk (red.), Myślenie i działanie pedagoga. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Zacharuk T. (2011). Edukacja inkluzyjna szansą dla uczniów nieprzystosowanych społecznie. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Zacharuk T. (2012). Edukacja inkluzyjna jako efekt dialogu w resocjalizacji. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: Wydawnictwo UPH. Zagórski J. (1996). Formy współdziałania ze społeczeństwem w polskiej praktyce penitencjarnej. W: B. Hołyst, S. Redo (red.), Problemy więziennictwa u progu XXI wieku. Warszawa – Kalisz: CZSW. Zaworska-Nikoniuk D. (2001). Metody pomocy i samopomocy w uzależnieniach. Toruń: Wydawnictwo Akapit. Znaniecki F. (1922). Wstęp do socjologii. Poznań: PTPN. Znaniecki F. (1934). The method of sociology. New York, NY: Farrar and Rinehart. Zwierzyński L. (1998). Uzależnienie od alkoholu. Próby podejmowane przez anonimowych alkoholików. Warszawa: Społeczny Komitet Przeciwalkoholowy. Żyta A. (1998). Kształtowanie się systemu wsparcia społecznego rodzin wychowujących dzieci głębiej upośledzone umysłowo w okresie przekształceń ustrojowych. W: H. Górecka (red.), Bezpieczeństwo rodziny w okresie transformacji ustrojowej. Olsztyn: Wydawnictwo „Decora”.

Indeks osobowy

A Adler P. 56 Alder H. 61 Allport G. 109–110 Ambrozik W. 36–37, 41– –42, 45, 73–74, 119, 210 Antonovsky A. 60–61, 92, 96–97, 99 B Bakuła A. 92 Bałandynowicz A. 36, 40, 43–49, 71–73, 78, 80– –81, 117–119, 139, 210, 220, 225 Bandura A. 100–103, 188 Bańka A. 104 Barth K. 19 Bartkowicz Z. 73 Bartosz B. 97 Beckert H. 55 Bednarski M. 137–138 Benson M. L. 26 Biela A. 115 Bishop G. 223 Blau P. M. 64 Bleistein R. 22 Blumer H. 65–66 Błachut J. 79 Bogunia L. 79

Boros L. 21 Bramska M. 48 Bridges M. W. 147 Brodsky J. 79 Brooks C. 78, 87 Brown S. 93, 95

Dollard J. 51, 210 Dykcik W. 33

C Carver C. S. 147–148, 186 Cervone D. 52 Chmielewska H. 44, 78– –79, 84–87, 220 Chodkiewicz J. 95 Chodkowska M. 33 Chojnacka-Szawłowska G. 104 Chwaszcz J. 80 Cierpiałkowska L. 95 Ciosek M. 45, 73 Cooley C. 65 Crumbaugh J. C. 147 Czapiński J. 96–97, 103 Czapów Cz. 39–40, 50, 74, 210 Czapska J. 42, 74

F Faliszek K. 38 Farrington D. P. 27–28 Florkowski A. 91–92 Folkman S. 96–97, 99 Frankl V. 22–23, 149 Frąckowiak T. 19 Freud Z. 51, 100 Freund A. M. 64

D Davies S. 79 Dąbrowski K. 23 Dewey J. 65

E Endler N. S. 147 Erikson E. H. 14, 55

G Gaberle A. 79 Gądek I. 91–92 Gliszczyńska X. 99 Godyła R. 79 Goffman E. 56 Goldberg G. 71 Goldstein H. 71, 118 Górny J. 45 Górski J. 48 Grotowska-Leder J. 76 Gryzik A. 89 Grzegorczyk A. 35

296

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

H Habrat B. 91, 92 Hayek F. 67–70, 119 Heather B. 61 Heckert A. 56 Heckert D. M. 56 Heidegger M. 22–23 Heszen-Niejodek I. 223 Hirschi T. 54 Hobfoll S. 61–64, 113 Hołyst B. 45, 104, 143 Homans G. C. 64–65, 121 Horney K. 51 Huberman A. M. 144 Hulek A. 32, 34 Hull E. 53 Hume D. 67 Hurrelmann K. 27 J Jakubik A. 92, 95 James W. 65 Jan Paweł II 20, 24 Jarosz M. 101 Jedlewski S. 50 Juczyński Z. 147–148, 205 Jurkonis B. 47 K Kawula S. 73 Kelley H. H. 64 Kelly G. 51–52 Kmiecik-Baran K. 91 Kofta M. 97, 101, 191 Kołakowski L. 22 Konarzewski K. 145–146, 225 Konopczyński M. 39, 51, 56–57, 73–76, 119, 210 Korwin-Szymanowski G. 225 Kostro K. 68 Kostrzewski J. 147 Kościelska M. 91

Kotański M. 38 Kowalski S. 28, 42 Kowaluk B. 95 Kozielecki J. 14, 113, 210 Krajewski K. 79 Krause A. 15, 141–142 Krukowski A. 139 Kubacka-Jasiecka D. 57, 79 Kuhn T. 141 Kurantowicz E. 93–94 Kurek A. 48 Kwieciński Z. 77 L Lachowicz-Tabaczek K. 191 Lake T. 91 Landecker W. S. 34 Lasocik Z. 45 Laub J. L. 28, 88 Lazarus R. S. 96–97, 99, 191 Leblanc M. 54–55 Lelental S. 47 Lemert E. 55 Lerman M. 62 Lipiec J. 20 Lis-Kujawski A. 32 Lis-Turlejska M. 96, 101 Locke J. 67 Lott A. J. 64 Lott B. E. 64

Marynowicz-Hetka E. 116 Marzec-Holka K. 73 Maslow A. 51, 110–111 Matysiak-Błaszczyk A. 41 Mead G. H. 65 Meier R. F. 139 Meinchenbaum D. 62 Melibruda J. 95 Middelman R. 71 Miller N. E. 51, 210 Milles M. B. 144 Minchan A. 71, 117 Moczydłowski P. 45–46 Modrzewski J. 27, 29–31 Moos R. H. 97 Moreno J. L. 51 Moskalewicz J. 92 Muskała M. 78 N Nawój J. 45 Niewiadomska I. 47, 49, 63, 78–79, 225 Nikodemska S. 92 Nouwen H. 20

Ł Łobocki M. 145, 147

O O’Grady B. 79 Obuchowska I. 33 Obuchowski K. 210 Olubiński A. 73 Opora R. 79 Osiatyński W. 49 Ostrowska K. 57 Owsiak J. 38

M Machel H. 41, 45–49, 73, 78, 89 Maholicka L. T. 147 Mandeville B. 67 Marczak M. 225 Marek A. 48 Maruszyński S. 97

P Palka S. 144 Parker J. D. 147 Pasikowski T. 92 Pastwa-Wojciechowska B. 73 Pawłow I. 50 Pawłowska A. 191

INDEKS OSOBOWY

Pervin L. A. 52 Peters S. J. 77 Pettingale K. W. 104 Pilch T. 73 Pilecka B. 92 Pincus A. 71, 117 Pindel E. 225 Płużek Z. 90, 147 Polak K. 91–92 Pomian K. 22 Pomianowski R. 78 Popielski K. 22–24, 50, 105–106 Poprawa R. 92, 97, 147, 205 Pospiszyl I. 14, 47, 50, 73, 99, 104, 210 Poteraj J. 69 Pstrąg D. 225 Pytka L. 25–26, 28–29, 36, 38, 40, 43, 45, 50, 55, 73, 108–110, 123, 210 R Radlińska H. 73 Radziewicz-Winnicki A. 20 Rainko M. 189 Rarot H. 19 Rembowski J. 91 Reykowski J. 115 Riediger M. 64 Rogers C. 51 Roman C. 78 Rubacha K. 141–142 Rylke H. 28 Rysz-Kowalczyk B. 136 S Sampson R. J. 28, 88 Sarna D. 91–92

Schaeffer J. A. 97 Schalock R. A. 122 Scheier M. F. 147–148, 186 Schmidt D. 28, 48 Sears P. 147 Seligman M. 97, 100–101 Sędek G. 104 Sęk H. 96–97, 103–105, 223 Shegerian J. S. 88 Shneider H. J. 27 Sierosławski J. 92 Sikora S. 42–43 Siporin M. 71 Skinner B. 51 Sobczak S. 38, 40, 210 Solomon A. 78 Stanik J. M. 73, 93 Stefańska-Klar K. 91 Strelau J. 149 Szatur-Jaworska B. 38, 77, 135–139 Szczepaniak P. 149 Szczepański J. 91 Szczukiewicz P. 92–93 Szczygieł G. 41 Szmagalski T. 93 Sztander W. 93 Szustrowa T. 97 Szymanowska A. 48, 225 Szymanowski T. 48, 79, 81–83, 86–87, 220, 225 Ś Śliwerski B. 77, 141 Świątkiewicz G. 92 T Tanner J. 79 Terelak J. F. 62–64, 98, 115, 189, 191 Theiss M. 73

297

Thibaut J. W. 64 Thorndike E. 53 Tolman E. 53 Tomaszewski T. 109 Travis J. 78, 88, 136 Turowski J. 34 Tyszkowa M. 115 U Urban B. 42, 45–46, 56– –57, 73, 78, 210, 225 Urbaniak-Zając D. 93–94 V Verdugo M. A. 122 W Waligóra B. 45 Waull M. 78 Werner S. 34 Węgliński A. 47, 63, 210 Whatety R. 67 Whittaker J. K. 71 Winiarski M. 73 Wnuk M. 93–94 Wnuk-Lipiński E. 36 Woititz J. G. 92 Woźniakowska D. 89 Wrona-Polańska H. 224 Wrześniewski K. 149 Wysocka E. 73, 112–113 Z Zaborowski Z. 57–60, 109, 111–113, 119–120, 210 Zacharuk T. 38, 40, 73, 76–77, 105, 119, 210 Zaworska-Nikoniuk D. 93 Zieliński A. 92 Zwierzyński L. 93

TABLE OF CONTENTS

11

Chapter 5. Orientation of metodological research . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

141

5.1. 5.2. 5.3. 5.4.

The theoretical assumptions of research . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Research issues . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Procedure and technology research . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Characteristics of the test sample and research organization . . . . . . . . .

141 143 146 149

Chapter 6. Empirical analysis of the process of social reintegraion of prisoners .

154

6.1. Report of questioned people in the local environment . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2. Social and professional engagement of prisoners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.2.1. Problems with finding and continuation of work . . . . . . . . . . . . . . 6.2.2. Social initiatives . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.3. Possibilities of support . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4. Meaning of life . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.4.1. Life purpose of prisoners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.5. Styles of coping in difficult situations . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.6. Dimensions of self-evaluation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.7. Indicators of social reintegration . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6.7.1. Indicators of social inclusion in the group of prisoners . . . . . . . . 6.7.2. Indicators of social inclusion in the AA group . . . . . . . . . . . . . . . . .

154 155 157 159 161 169 169 173 174 175 176 178

Chapter 7. Steps of individual adaptation to life in the society . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

184

7.1. Dynamic of changes in the process of social reintegration of prisoners . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.2. Dynamics of changes during the sobriety of the AA group . . . . . . . . . . . 7.3. Evaluation of prisoners adaptation – structural models . . . . . . . . . . . . . . . 7.4. Model of anonymous alcoholics adaptation . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.5. Structural model of adaptation of convicted people in the local environment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7.6. Evaluation of adaptation of anonymous alcoholics . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . Chapter 8. Opportunities and constrains to achieve a successful relationship with convincted people with social environment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

184 193 199 204 208 209

212

8.1. The conclusions of the study . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 213 8.1.1. Factors affecting the process of social reintegration of prisoners in an open environment . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 215 8.1.2. Adaptability of convicts during their freedom . . . . . . . . . . . . . . . . . . 217

12

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

8.1.3. Supervised probation and participation in social life convicted people . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.1.4. Need to be supported by family and social environment . . . . . . . 8.1.5. The involvement of prisoners in the local community . . . . . . . . . 8.1.6. Skills and competences that increase social inclusion . . . . . . . . . . 8.1.7. Implementation of employment in open environments . . . . . . . . 8.1.8. Conclusions . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.2. Current needs of prisoners in society . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.3. Conclusions and pedagogical advices resulting from the presented inclusive-catallactics model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8.4. Conclusions for the inclusive-catallactics model . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

218 219 220 221 222 222 225 229 232

Bibliography . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

239

Annex Social Reintegration Questionnaire of A. Kieszkowska . . . . . . . . . . .

269

Index . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

292

List of tables and graphs . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

298

Wprowadzenie

Opisując przebieg procesu reintegracji społecznej w środowisku lokalnym skazanych, badacz staje przed poważnym wyzwaniem, jakie stanowi mało znany obszar badawczy i specyfika funkcjonowania byłych więźniów w systemie społecznym. Grupa badawcza w wypadku badań prowadzonych przez dłuższy czas ulega pomniejszeniu. Nawarstwiające się trudności adaptacyjne wymuszają częste zmiany miejsca pobytu badanych oraz możliwość powrotu do przestępstwa. Trudno zatem w warunkach środowiska otwartego przewidzieć, z jak liczną grupą badanych będzie się miało do czynienia na kolejnych etapach prowadzonych badań i czy skazani w obliczu trudności nie zrezygnują z udziału w badaniach. Ze względu na niezbadane obszary przystosowania się skazanych w środowisku lokalnym, a także roli rodziny i środowiska, konieczne staje się poznanie w szerszym wymiarze zależności między czasem pobytu na wolności a czynnikami warunkującymi pozytywny przebieg procesu reintegracji skazanych w środowisku otwartym. Opisywani tu skazani to osoby, które po opuszczeniu zakładu karnego w ramach warunkowego przedterminowego zwolnienia powróciły do środowiska lokalnego i podlegają procesom ponownej integracji społecznej. Wprowadzenie do systemu środków karnych kar pośrednich powoduje pozytywne przymusowe oddziaływania społeczne w warunkach wolnościowych. Jest to bardzo korzystne zarówno dla karanych, którzy dzięki temu unikają negatywnych skutków izolacji w zakładzie karnym lub części kary na rzecz procesu reintegracji w środowisku lokalnym, jak i dla społeczeństwa, tak ze względów ekonomicznych, jak i moralnych. Jednocześnie na społeczeństwie spoczywa odpowiedzialność za losy tych osób, zadanie budowania właściwych relacji społecznych i rozwiązań systemowych sprzyjających współdziałaniu i wymianie społecznej. Podstawową motywacją każdego człowieka jest dążenie do odnalezienia sensu życia poprzez wypełnianie określonych zadań. Dzięki urzeczywistnieniu wybranych wartości poprzez realizację dążeń i osiągnięcie celów, jednostka doświadcza poczucia sensu życia. Dążenie do znalezienia sensu życia uważane jest za swoistą ludzką potrzebę – metapotrzebę. Człowiek, odgrywając określone role społeczne,

14

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

staje przed koniecznością zmierzenia się z trudnymi sytuacjami, które zmuszają do podjęcia określonej roli, będącej wynikiem umiejętności adaptacyjnych i poczucia własnej tożsamości (Pospiszyl, 2003). Dobrze przystosowana jednostka powinna umiejętnie reagować na zachodzące w jej życiu zmiany i dostosowywać się do nowych sytuacji bez ubocznych skutków tej zmiany. Przyjęcie negatywnej roli dewianta stanowi dla niej zagrożenie, prowadzi do utraty autonomii i degradacji społecznej, ale także do zachwiania poczucia własnej wartości (samooceny) i braku umiejętności konstruktywnego rozwiązywania problemów. Jednostka stygmatyzowana poszukuje dostępnych środków, które prowadzą do rozwiązania i wyeliminowania zagrożenia (Pospiszyl, 2003). Jeżeli jednak zagrożenie przerasta możliwości, dochodzi do wykorzystania mechanizmów obronnych. Niektórzy, po przepracowaniu postaw wobec siebie i rzeczywistości, minimalizują własną aktywność. Istotą tego typu zachowań jest oderwanie odgrywanych przez siebie ról społecznych od samooceny i uniezależnienie ich od norm rzeczywistości. Może to powodować, że jednostka przyjmuje szereg różnych, czasami sprzecznych, ról społecznych (Erikson, 1980). Cechą charakterystyczną takiej dyfuzji tożsamości (Kozielecki, 1987) jest brak zaangażowania w tworzenie nowych celów życiowych a także umiejętności podejmowania decyzji i życie aktualną chwilą (Pospiszyl, 2003). Zmiana społecznej przynależności wiąże się z przebudową roli byłego skazanego, ze zmianą motywacji, z nauką postrzegania rzeczywistości przez pryzmat współuczestnictwa i współodpowiedzialności społecznej, ze wzmacnianiem samooceny, podniesieniem własnej wartości, poczuciem kontroli życia, z osobistym zaangażowaniem w poprawę własnej sytuacji. Dzięki temu możliwe jest określenie tożsamości poprzez przyjęcie na nowo ról społecznych. Problem tożsamości stanowi warunek egzystencji jednostki wśród uczestników życia społecznego, silnie ingeruje w działania i motywacje społeczne, co wynika w dużej mierze z przemian społecznych w kraju i zmiany pozycji roli społecznej jednostki w grupie, a także z określonych więzi społecznych. W procesie tej przemiany istotną rolę przypisuje się emocjom, które towarzyszą jednostce bezradnej i skonfliktowanej, sprzyjając łamaniu norm społecznych. Zmiana winna prowadzić do wyzwalania stanów pozytywnych, zachowań prospołecznych i postrzegania świata w wymiarze zrozumienia, akceptacji i zrównoważonego rozwoju jednostki oraz społeczeństwa. Aktywność człowieka stanowi szansę urzeczywistniania humanistycznych wartości, takich jak godność, autentyczność, odwaga, sprawiedliwość czy altruizm. Uwrażliwienie na potrzeby innych wymaga przekonania społeczeństwa, autentycznego zaangażowania i przyjęcia odpowiedzialności za los wspólnoty, do której należy skazany. Chodzi o stwarzanie warunków do samodzielnego wyjścia z marginesu społecznego poprzez wykorzystanie programów edukacyjnych

WPROWADZENIE

15

i informacyjnych oraz wskazywanie potrzebującym form poprawności zachowań (Krause, 2009). Uwzględniać należy także działania zmierzające do zmiany postaw społecznych poprzez rozszerzanie zakresu normy i społecznej tolerancji wobec osób „nieszkodliwych” lub marginalizowanych na skutek czynników, na które nie mieli wpływu (np. niepełnosprawni, homoseksualiści) (Krause, 2009). Oczekiwana zmiana postaw stanowi dziś dla decydentów i praktyków wyzwanie w podejmowaniu wspólnych przedsięwzięć zmierzających do wypracowania zrozumienia, włączenia skazanych do udziału w programach korekcyjnych, edukacyjnych, terapeutycznych, a tym samym we wskazaniu na obowiązek przynależności do społeczeństwa i realizacji zobowiązań w tym społeczeństwie i z jego udziałem. Wybrany przedmiot badań, mimo obszernej literatury, ma wciąż wiele ważnych i niezbadanych wątków. Narodowa Strategia Integracji Społecznej zakłada eliminowanie wykluczenia, zapobieganie demoralizacji i integrację różnych grup (w tym skazanych) ze społeczeństwem. Aby podjąć stosowne działania w zakresie integracji i reintegracji społecznej, zasadne jest poznanie problemów, potrzeb, celów i dążeń tych osób oraz ich dyspozycji psychicznych ze względu na doświadczenia traumatyczne i pobyt w zakładzie karnym. Niewiele jeszcze wiemy o życiu osób skazanych powracających do środowiska lokalnego, o ich przystosowaniu i predyspozycjach psychicznych. Ze względu na uwarunkowania środowiskowo-kulturowe naszego społeczeństwa, system norm i wartości, tradycje i przekonania, wzorce osobowe i role społeczne, wskazane jest poznawanie procesów adaptacyjnych byłych więźniów w środowisku lokalnym w oparciu o krajowe doświadczenia i badania naukowe na tym terenie. Podejmowane rozwiązania terapeutyczne, edukacyjne i korekcyjne winny bowiem uwzględniać infrastrukturę środowiska lokalnego i zasoby skazanych oraz przygotowanie specjalistów do realizacji programów. Wieloletnie badania pozwoliły uchwycić dynamikę zachodzących zmian w okresie wolności dozorowanej i wolności rzeczywistej oraz miejsca skazanych w środowisku lokalnym, ich dyspozycje osobowe w zakresie celów oraz sensu życia, samooceny, stylu radzenia sobie, rozwiązywania problemów, planów życiowych, roli wsparcia i znaczenia pracy zawodowej oraz kontaktów z otoczeniem. Pozwoliły też spojrzeć na etapy adaptacji oraz napotykane trudności, co powinno w przyszłości przyczynić się do projektowania określonych form pomocy z uwzględnieniem okresów przystosowania skazanych. Wyniki badań wyraźnie wskazują na niską efektywność procesu reintegracji społecznej, ze względu na brak umiejętności przystosowawczych skazanych, niewykorzystanie ich zasobów i potencjałów oraz stygmatyzację w środowisku badanych. Osoby te nie mogą się przystosować, gdyż przez cały czas pobytu na wolności znajdują się poza systemem społecznym. W środowiskach lokalnych nie ma wystarczających rozwiązań pozwalających im wejść w określone role społeczne.

16

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Praktyka potwierdza, że widzenie świata oczami skazanego, a postrzeganie skazanego przez społeczeństwo, to całkiem różne problemy, rozumiane odmiennie lub wyrzucane ze świadomości społecznej. Związki i zależności nie są pojmowane jako wspólne dobro, a antagonizmy i wykluczenie w wielu środowiskach są bardzo nasilone. Kierując się przekonaniem, że obecna sytuacja wymaga podjęcia odpowiednich działań, zaprojektowano model, w którym osoba skazana miałaby szansę stawania się-stania się podmiotem funkcjonującym autonomicznie, uczestniczącym w programie reintegracji, gdzie bezpośrednia praca terapeutyczna z tymi jednostkami zmieni sposób postrzegania świata, odbuduje lub wypracuje umiejętności interpersonalne, prospołeczne i zawodowe, które są niezbędne do funkcjonowania w rodzinie, grupie społecznej i zawodowej. Niewątpliwie w wypadku wielu grup wykluczonych przeprowadza się działania sprzyjające integracji społecznej, a nawet inkluzji. Jednak dla skazanych opuszczających zakłady karne, mimo założeń ustawowych, takich rozwiązań nie ma. Przyjęcie projektowanego modelu inkluzyjno-katalaktycznego może się przyczynić do zmiany toku myślenia społeczeństwa i decydentów oraz określenia właściwych celów reintegracji skazanych, w ramach czego przewiduje się ich uczestnictwo w życiu społecznym i wymianę dóbr. W ten sposób zaangażowanie i współdziałanie skazanego oraz społeczeństwa powinny stać się najważniejszym zagadnieniem współczesnych studiów nad procesem przemiany wewnętrznej skazanych. Zaprezentowane badania dotyczą osób dorosłych. Zasadność ich przeprowadzenia wynika z faktu, że jest to obszar mało analizowany. Nie ma wyczerpujących informacji o zakresie funkcjonowania skazanych w środowisku otwartym, ich dyspozycjach osobowościowych i pozytywnych aspektów reintegracji. Do tej pory w ramach badań naukowych analizowano sytuację skazanych pod kątem działań penitencjarnych, dostosowania się do wymogów regulaminowego odbywania kary pozbawienia wolności i programów readaptacji w zakładach karnych. Istnieje dziś pilna potrzeba badań w tym zakresie, aby zastąpić rozproszone pojedyncze działania spójnym systemem skierowanym na działania inkluzyjno-katalaktyczne podnoszące jakość życia skazanych w warunkach środowiska otwartego. Przedsięwzięcia normalizujące jakość życia przyniosą im rzeczywiste zaspokojenie potrzeb, możliwości samorozwoju oraz autentyczne miejsce w społeczeństwie. Prezentowane wyniki badań i projektowany model może przyczynić się do zmiany myślenia i działania decydentów oraz specjalistów zajmujących się resocjalizacją w środowisku otwartym i społeczeństwa. Zagadnieniem kontrowersyjnym jest kwestia nazewnictwa. Jednak posługiwanie się pojęciem reintegracja społeczna wyraźnie określa ponowną integrację osób, które przez pewien czas były poza systemem, a obecnie powróciły i podlegają określonym działaniom w środowisku (np. inkluzyjno-katalaktycznym).

WPROWADZENIE

17

Książka ta jest rozprawą badawczą o charakterze ilościowym, w której przy użyciu odpowiednich narzędzi poszukiwano i przedstawiono wyznaczniki procesu reintegracji społecznej skazanych w środowisku otwartym. Przyjęto paradygmat normatywny, powiązany z wyjaśnieniami nomotetycznymi, który stanowią teorie skoncentrowane na badaniu społeczeństwa, organizacji i ogólnych założeń odnoszących się do funkcjonowania ludzi w systemie. Część teoretyczna składa się z czterech rozdziałów, które ukazują problematykę reintegracji społecznej na tle dotychczasowych osiągnięć naukowych i istniejących teorii. Rozdział czwarty autorski, przedstawia strukturę modelu inkluzyjno-katalaktycznego zawierającą obszary działań w obrębie proponowanego postępowania badawczego, opis procedury jego stosowania w procesie reintegracji społecznej oraz wskaźniki wskazujące na efektywność działań w wyniku zastosowania projektowanego modelu. Część metodologiczną stanowi rozdział piąty, w którym przedstawiono zastosowane rozwiązania badawcze. W trzeciej części rozprawy, która obejmuje trzy ostatnie rozdziały, zawarto analizę i interpretację wyników badań w zakresie dynamiki zachodzących zmian w procesie reintegracji społecznej skazanych i anonimowych alkoholików. Uogólnienia wyników całości badań, weryfikacja projektowanego modelu oraz wnioski pod adresem osób i instytucji odpowiedzialnych za wsparcie osób opuszczających zakłady karne wskazują na słuszność zastosowania w procesie reintegracji społecznej modelu inkluzyjno-katalaktycznego (MIK). W trakcie realizacji wieloletniego projektu badawczego autorka spotkała wielu życzliwych ludzi, którzy rozumieli intencję badań i konieczność udziału społeczeństwa w przemianie drugiego człowieka. Sprzymierzeńcami takiej idei stawali się też studenci resocjalizacji i profilaktyki społecznej, kiedy bliżej poznane problemy przystosowania się skazanych w warunkach wolnościowych zmieniały ich sposób myślenia, postrzegania otaczającego świata i podejścia do osób stygmatyzowanych przez społeczeństwo. Świadomość społeczna młodego pokolenia stanowi dziś ważny filar we wdrażaniu wszelkich reform, a tym samym reorganizacji polityki karania i penitencjarnej. To przede wszystkim od pedagogów i ludzi dobrej woli zależy, w jakim stopniu zechcemy przyjąć realizację działań reintegracyjnych w środowisku na rzecz innych, ale też nas samych. Napisanie tej książki było możliwe dzięki wysiłkowi wielu badaczy, których dotychczasowy dorobek naukowy stał się punktem wyjścia do własnych rozważań autorki, pragnącej wyrazić wdzięczność za to, że wskazywali na niezbadane obszary, które podczas wnikliwej analizy można uwzględniać w nowych projektach badawczych (problematyka zachowań dewiacyjnych, pedagogika resocjalizacyjna, penitencjarna, resocjalizacja w warunkach środowiska otwartego

18

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

– probacja, reorganizacja społeczeństwa w środowisku lokalnym, kreacja nowych tożsamości, integracja, rola edukacji inkluzyjnej i teleologia wychowania resocjalizacyjnego). Szczególnie podziękowania należą się tym, którzy kształtowali naukowy światopogląd autorki w ramach spotkań naukowych w Zespole Pedagogiki Resocjalizacyjnej Komitetu Nauk Pedagogicznych Polskiej Akademii Nauk, Naukowego Forum Pedagogów, seminariów naukowych, oraz tym, którzy w różnych okolicznościach dzielili się wiedzą, doświadczeniami, spostrzeżeniami oraz udzielali wsparcia i cennych wskazówek czy wreszcie dokonywali rzeczowej analizy i oceny tej publikacji.

Bibliografia

Adler P. A., Adler P. (2000). Constructions of Deviance. Social Power. Contexts and Interaction. Belmont, CA: Wadsworth Publishing. Alder H., Heather B. (2000). NLP w 21 dni. Przeł. A. Sawicka-Chrapkowicz. Poznań: Dom Wydawniczy Rebis. Ambrozik W. (2003). Historia życia mordercy. Analiza przypadku. W: W. Ambrozik, F. Zieliński (red.), Młodociani mordercy. Studia nad agresją i zbrodnią. Poznań: PTPN. Ambrozik W. (2007). Readaptacja społeczna i reorganizacja środowisk lokalnych jako warunek skuteczności oddziaływań resocjalizacyjnych. W: B. Urban, J. M. Stanik (red.), Resocjalizacja. Warszawa: PWN. Ambrozik W. (2008). Społeczność lokalna jako płaszczyzna oddziaływań profilaktyczno-resocjalizacyjnych. W: M. Konopczyński, B. M. Nowak (red.), Resocjalizacja. Ciągłość i zmiana. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Ambrozik W. (2009). Udział środowiska w kształtowaniu sytuacji społecznej dziecka. W: M. Konopczyński, W. Ambrozik (red.), Współczesne kierunki zmian w teorii i praktyce resocjalizacyjnej. Warszawa: Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej. Ambrozik W. (2010a). O konieczności udziału społeczeństwa w procesie resocjalizacji przestępstw. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Ambrozik W. (2010b). Społeczność lokalna jako płaszczyzna funkcjonowania systemu profilaktyczno-resocjalizacyjnego. Resocjalizacja Polska, 1. Ambrozik W. (2011a). Reorganizacja społeczności lokalnej a reintegracja społeczna byłych przestępców. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Ambrozik W. (2011b). Reorganization of the local community and social reintegration of ex-offenders. W: A. Kieszkowska (red.), Problems and perspectives of social readaptation. Kielce: UJK. Ambrozik W., Kieszkowska A. (red.). (2012). Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Anossi-Sołtysiak M. (2007). Praca z indywidualnym przypadkiem jako model pracy kuratora sądowego. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium.

240

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Antonovsky A. (1987). Unraveling the mystery of Heath. How people manage stress and stay well. San Francisco – London: Jossey-Bass Publisher. Antonovsky A. (1995). Rozwikłanie tajemnicy zdrowia. Jak radzić sobie ze stresem i nie zachorować. Przeł. H. Grzegołowska-Klarkowska. Warszawa: Fundacja Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Badora S. (2009). Z zagadnień pedagogiki opiekuńczej. Tarnobrzeg: PWSZ. Badora S., Karpuszenko E. (2011). Tożsamość zabójczyń. Studium przypadków. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Badura-Madej W. (1999). Podstawowe pojęcia teorii kryzysu i interwencji kryzysowej. W: W. Badura-Madej (red.), Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Katowice: Wydawnictwo Interart. Badura-Madej W., Dobrzyńska-Mesterhazy A. (1996). Interwencja kryzysowa w przypadku zachowań samobójczych. W: W. Badura-Madej (red.), Wybrane zagadnienia interwencji kryzysowej. Warszawa: Interart. Bakuła A. (2001). Zwiększanie poczucia koherencji u pacjenta uzależnionego w terapii pogłębionej. Świat Problemów 11, 36–39. Bałandynowicz A. (1991). Ludzie bez szans. Studium adaptacji społecznej recydywistów. Warszawa: Wydawnictwo UW. Bałandynowicz A. (1993). Nieudane powroty. Warszawa: Wydawnictwo Studio WM. Bałandynowicz A. (1996). Probacja. Wychowanie do wolności. Warszawa – Grodzisk Mazowiecki: Wydawnictwo Primum. Bałandynowicz A. (1998). Zapobieganie przestępczości. Studium prawno-porównawcze w zakresie polityki kryminalnej. Warszawa: Wydawnictwo Primum. Bałandynowicz A. (2000). To fikcja, nie karanie. Prawo i Życie. Bałandynowicz A. (2002). Probacja. System sprawiedliwego karania. Warszawa: Kodeks. Bałandynowicz A. (2003). System probacji. Kary średniej mocy i środki wolności dozorowanej jako propozycja sprawiedliwego karania. W: T. Bulenda, R. Musidłowski (red.), System penitencjarny i postpenitencjarny w Polsce. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych. Bałandynowicz A. (2005). Prawo bez autorytetu – prawo pozbawione sumienia a wykluczenie społeczne jednostek. Horyzonty Wychowania, 4/8. Bałandynowicz A. (2006a). Diagnoza środowisk wychowawczych recydywistów w świetle badań longitudinalnych. W: W. Kubik, B. Urban (red.), Uwarunkowania i wzory marginalizacji społecznej współczesnej młodzieży. Kraków: Wydawnictwo WAM. Bałandynowicz A. (2006b). Kuratela dla dorosłych – pomoc w przystosowaniu do życia w społeczeństwie. W: E. Bielecka (red.), Profilaktyka i readaptacja społeczna – od teorii do doświadczeń praktyków. Białystok: Wydawnictwo Uniwersyteckie Trans Humana. Bałandynowicz A. (2006c). Probacja. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa. Warszawa: Wydawnictwo Prawo i Praktyka Gospodarcza.

BIBLIOGRAFIA

241

Bałandynowicz A. (2006d). System probacji – kary średniej mocy i kary wolnościowe jako propozycja nowej filozofii karania. W: H. Machel, M. Paliwoda, M. Spryszyńska (red.), Wykonywanie kary pozbawienia wolności w Polsce – w poszukiwaniu skuteczności. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Bałandynowicz A. (2006e). Wykluczenie społeczne recydywistów jako następstwo niesprawiedliwego i nieskutecznego karania. W: T. Gardocka (red.), Kary długoterminowe. Polityka karna. Wykonywanie. Warunkowe zwolnienia. Warszawa: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. R. Łazarskiego w Warszawie. Bałandynowicz A. (2007a). Kary wolnościowe w praktyce penitencjarnej wsparte na paradygmacie kontroli, resocjalizacji i zmianie społecznej. W: A. Jaworska, L. Wirkus, P. Kozłowska (red.), Psychospołeczne determinanty niedostosowania społecznego oraz nowatorskie prądy działań zaradczych. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej w Słupsku. Bałandynowicz A. (2007b). Kuratela dla dorosłych – pomoc w przystosowaniu do życia w społeczeństwie. Prokuratura i Prawo, 9. Bałandynowicz A. (2007c). Rodzinne domy terapeutyczne – propozycja modelowego systemu opiekuńczo-wychowawczego dla osób niedostosowanych społecznie. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Bałandynowicz A. (2007d). System probacji, a nie fikcja karania – propozycja racjonalna i efektywnej polityki kryminalnej w Polsce. W: B. Urban (red.). Adekwatność polskiego systemu penitencjarnego i resocjalizacyjnego do współczesnych rozmiarów i rodzajów przestępczości. Mysłowice: Wydawnictwo Górnośląskie Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. Kardynała Augusta Hlonda w Mysłowickach. Bałandynowicz A. (2008a). Profilaktyka i środki probacyjne w praktyce resocjalizacyjnej. W: B. Urban, J. M. Stanik (red.), Resocjalizacja. Teoria i praktyka pedagogiczna (t. 2. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Bałandynowicz A. (2008b). Resocjalizacja wspierająca wobec skazanych w warunkach kurateli sądowej. W: Z. Bartkowicz, A. Węgliński (red.), Skuteczna resocjalizacja. Doświadczenia i propozycje. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej. Bałandynowicz A. (2008c). System probacji – prewencja, a nie represja. W: M. Lisiecki, M. Ruczkowska-Lipińska (red.), Zarządzanie bezpieczeństwem w Unii Europejskiej wobec globalnych zagrożeń. Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi. Bałandynowicz A. (2009a). System probacji – od izolacji ku społecznej integracji. W: S. Przybyliński, D. Wajsprych (red.), Społeczne i resocjalizacyjne asumpty ludzkiego bycia. Olsztyn: Wydawnictwo Olsztyńskiej Szkoły Wyższej im. Józefa Rusieckiego. Bałandynowicz A. (2009b). Destygmatyzacja i wychodzenie z opresji skazanych w warunkach kurateli sądowej a ich readaptacja społeczna. W: F. Kozaczuk (red.), Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych. Rzeszów: Wydawnictwo Uniwersytetu Rzeszowskiego.

242

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Bałandynowicz A. (2009c). Kuratela dla dorosłych – pomoc w przystosowaniu do życia w społeczeństwie. W: K. Marzec-Molke, H. Guzy-Steinke (red.), Kapitał społeczny a nierówności – kumulacja i redystrybucja. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego. Bałandynowicz A. (2009d). Wzór osobowy kuratora a polityka reintegracyjna wobec przestępców. W: M. Konopczyński, J. Kunikowski, S. Tomiuk (red.), Myślenie i działanie pedagoga. Warszawa: „Pedagogium”. Bałandynowicz A. (2009e). System probacji. Od izolacji ku społecznej integracji. W: S. Przybyliński, D. Wajsprych (red.), Społeczne i resocjalizacyjne asumpty ludzkiego bycia. Olsztyn: Wydawnictwo OSW. Bałandynowicz A. (2009f). System probacji. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa. W: A. Jaworska (red.), Resocjalizacja. Zagadnienia prawne, społeczne i metodyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Bałandynowicz A. (2009g). Zapobieganie przestępczości nieletnich w oparciu o paradygmat tożsamości osobowej, społecznej i kulturowej. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Bałandynowicz A. (2010a). Humanizm, autonomia i podmiotowość jednostki a probacja. W: H. Kupiec (red.), Probacja i resocjalizacja instytucjonalna. Wybrane problemy teorii i praktyki. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Bałandynowicz A. (2010b). Kompetencje i umiejętności, etyka zawodowa i metodyka pracy resocjalizacyjnej asystenta probacyjnego w procesie reintegracji społecznej skazanych. W: B. Urban (red.), Aktualne osiągnięcia w naukach społecznych w teoria i praktyka resocjalizacyjna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Bałandynowicz A. (2010c). Prawo socjalne i prawo karne pozbawione sumienia. Ekskluzja społeczna jednostki. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Bałandynowicz A. (2011a). Myślenie o resocjalizacji i reintegracji społecznej dewiantów. W: J. Heitzman (red.), Rola personelu pozalekarskiego w terapii, resocjalizacji i zabezpieczeniu niepoczytalnych sprawców przestępstw. Warszawa: Wydawnictwo Instytut Psychiatrii i Neurologii. Bałandynowicz A. (2011b). System probacji w Polsce – resocjalizacja z udziałem społeczeństwa oparta na wartościach. W: S. Pikulski, M. Romańczuk-Grocka, B. Orłowska-Zielińska (red.), Tożsamość polskiego prawa karnego. Olsztyn: „Pracownia Wydawnicza ElSet”. Bałandynowicz A. (2011c). The probation assistant as a defender, spokesperson, teacher, counselor and middleman for those under his care in the space of existential humanities intervention. W: A. Kieszkowska (red.), Problems and perspectives of social readaptation. Kielce UJK. Bałandynowicz A. (2011d). Asystent probacyjny jako obrońca, rzecznik, nauczyciel, doradca i pośrednik podopiecznych w przestrzeni interwencji. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

BIBLIOGRAFIA

243

Bałandynowicz A. (2011e). Destygmatyzacja tożsamości dewiantów jako zmiana czasowa i interpersonalna w polifunkcyjnym modelu probacji. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Bałandynowicz A. (2011f). Probacja. Resocjalizacja z udziałem społeczeństwa (wyd. 2). Warszawa: Wolters Kluwer Polska. Bałandynowicz A. (2011g). Reintegracja społeczna skazanych. Paradygmat tożsamości osobowej, społecznej i kulturowo-cywilizacyjnej. Resocjalizacja Polska, 2. Bałandynowicz A. (2012a). Podmiotowość osoby i dobro wspólne w procesie reintegracji społecznej a system probacji. W: W. Ambrozik, A. Kieszkowska (red.), Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Bałandynowicz A. (2012b). Rozwój konceptualizacji środków probacyjnych i ukonstytuowanie się metod resocjalizacyjnych. W: R. Ilnicka (red.), Edukacja, prewencja i resocjalizacja zachowań antyspołecznych u dorastającej młodzieży. Lubin: Wydawnictwo Uczelni Zawodowej Zagłębia Miedziowego w Łubinie. Bałandynowicz A. (2012c). Spotkanie i dialog w procesie resocjalizacji. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: Wydawnictwo UP-H. Bandura A. (1977). Self-efficacy: toward e unifying theory of behavioral change. Psychological Review, 84. Bandura A. (1982). Self-efficacy mechanism in human agency, American Psychologist, 37. Bandura A. (1989). Regulation of cognitive processes through perceived self-efficacy. Developmental Psychology, 25. Bandura A. (1997). Samowzmacnianie. Zdolność sprawowania pozytywnej wewnętrznej kontroli nad samym sobą. W: G. F. Zimbardo, F. L. Ruch (red.), Psychologia i życie. Przeł. J. Radzicki. Warszawa: PWN. Bandura A., Adams N. E. (1977). Analysis of self-efficacy theory of behavioral change. Cognitive Therapy and Research, 1, 287–308. Bandura A., Jeffrey R. W., Gajdos E. (1975). Generalizing change through participant modeling with self-directed mastery. Behaviour Research and Therapy. Bańka A. (1995). Zawodoznawstwo, doradztwo zawodowe, pośrednictwo pracy. Psychologiczne metody i strategie pomocy bezrobotnym. Poznań: Print-B. Barczykowska A. (2011). Halfway-houses. Między więzieniem a wolnością. O roli placówek rezydencjalnych w systemie korekcji w USA. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Barth K. (1991). Podstawowa forma człowieczeństwa. W: B. Baran (red.), Filozofia dialogu. Kraków: Znak. Bartkowicz Z. (1996). Pomoc terapeutyczna nieletnim agresorom i ofiarom agresji w zakładach resocjalizacyjnych. Lublin: Wyd. UMCS. Bartkowicz Z. (2011). Agresywność osób wykolejonych jako wyzwanie dla resocjalizacji. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

244

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Bartosz B. (1992). Znaczenie społecznego wsparcia w przezwyciężaniu problemów. Prace Psychologiczne, 28. Batawia S. I., Strzembosz A. (1964). Nieletni sprawcy kradzieży w praktyce sądowej. Państwo i Prawo, 4. Baudrillard J. (2006). W cieniu milczącej większości albo kres sfery społecznej. Przeł. S. Królak. Warszawa: Wydawnictwo Sic!. Becker G. S. (1968). Crime and Punishment. An Economic Approach. Journal of Political Economy, 76. Bednarski M., Szatur-Jaworska B. (1999). Wskaźniki społeczne jako narzędzie pomiaru skuteczności i efektywności polityki społecznej. Warszawa: Instytut Pracy i Spraw Socjalnych. Benson M. L. (2001). Crime and the Life Course. In introduction. Cincinnati, OH: University of Cincinnati. Bernasiewicz M. (2011). Obszar „międzyludzkiego” jako miejsce kształtowania tożsamości. Metodyka resocjalizacji w świetle interakcjonizmu symbolicznego. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Bielska E. (2001). Problem społeczny. Analiza konceptu z perspektywy pedagogiki społecznej. Opieka – Wychowanie – Terapia, 1. Bishop G. (2000). Psychologia zdrowia. Przeł. A. i L. Śliwa. Wrocław: Wydawnictwo Astrum. Błachut J., Gaberle A., Krajewski K. (2001). Kryminologia. Gdańsk: Wydawnictwo Arche. Blau P. M. (1964). Exchange and power in social life. New York, NY: Wiley. Bleistein R. (1986). Jung sein heute. Situation und perspektiven. Würzburg: Echter. Bodenhausen G., Moreno K. (2001). How do i feel abort them? The role of affective reaction in inter group perception. W: H. Bless, J. Forgas (red.), The Role of Subjective States on Social Cognition and Behavior. Philadelphia: Psychology Press. Bogunia L., Godyła R. (2001). Oczekiwania skazanych w zakresie pomocy od społeczeństwa. W: B. Hołyst, W. Ambrozik, P. Stępniak (red.), Więziennictwo. Nowe wyzwania. Warszawa – Poznań – Kalisz: Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej. Boros L. (1964). Der anwesende Gott, Wege zu einer existentiellen Begegnung. Ölten: Freiburg i. Br. Borowski R. (2007). Resocjalizacja. Ku środowisku wolnościowemu. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Brągiel J., Badora S. (red.). (2005). Formy opieki, wychowania i wsparcia w zreformowanym systemie pomocy społecznej. Opole: Wydawnictwo UO. Braithwaite J. (1989). Crime, same and reintegration. Cambridge UK, Cambridge: University Press. Bramska M., Kurek A., Schmidt D. (2000). System programowanego oddziaływania w warunkach zakładu zamkniętego. Biuletyn RPO. Stan i Węzłowe Problemy Więziennictwa. Materiały, 42.

BIBLIOGRAFIA

245

Brodsky J. (2000). Judging the progress of psychozy in correction. The verdich is not good. International Journal of Offender Therapy and Comparative Criminology, 2. Brooks C. (2011). Life after prison. Would you hire an ex-con?. Business News Daily. Brown S. (1990). Leczenie alkoholików. Przeł. E. Woydyłło. Warszawa: PZWL. Bryant F., Cvengros J. (2004). Distinguishing hope and optimsim; two sides of a coin, or two separate coins? Journal of Social Clinical Psycholgy, 23. Burges A. W., Holmstrom L. L. (1979). Adaptive strategies and recovery from rape. American Journal of Psychiatry. Cekiera Cz. (2001). Rozwój ku wyższym wartościom profilaktyki przestępczości. W: B. Urban (red.), Dewiacje wśród młodzieży. Uwarunkowania i profilaktyka. Kraków: Wydawnictwo UJ. Cervone D., Pervin L. A. (2011). Osobowość. Teoria i badania. Kraków: Wydawnictwo UJ. Chmielewska H. (2003). Więzienie i co dalej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. Chmielewska H. (2004). Psychologiczne aspekty izolacji. W: H. Chmielewska (red.), Zagadnienia penitencjarne. Kalisz: Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej. Chmielewska K., Woronowicz B. (2000). Jakość życia osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych. Alkoholizm i Narkomania, 13(3), 322–335. Chodkiewicz J. (2004). Czynniki prognostyczne skutecznej terapii mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Wiadomości Psychiatryczne. Chodkiewicz J. (2005). Predykatory ukończenia terapii mężczyzn i kobiet uzależnionych od alkoholu. Postępy Psychiatrii i Neurologii. Chodkiewicz J. (2007). Zadowolenie z życia a ukończenie terapii odwykowej. Badania osób uzależnionych od alkoholu. Psychologia Jakości Życia, 6. Chodkiewicz J. (2010). Terapia osób uzależnionych od alkoholu. Lęk i depresja a zasoby osobiste. Alkoholizm i Narkomania, 3(23), 201–216. Chodkiewicz J., Świątkowska M. (2007). Poczucie osamotnienia a wsparcie społeczne i zadowolenie z życia u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Acta Universitatis Lodziensis Folia Psychologia, 11, 81–95. Chodkowska M. (1998). Problemy wczesnej integracji dzieci niepełnosprawnych. Potrzeby i możliwości. W: M. Chodkowska (red.), Pedagogika specjalna wobec potrzeb teraźniejszości i wyzwań przyszłości. Lublin: Wydawnictwo UMCS. Chodkowska M. (2004). Socjopedagogiczne problemy edukacji integracyjnej dzieci z obciążeniami biologicznymi i środowiskowymi. Warszawa: WSP TWP. Chojnacka-Szawłowska G. (2000). Kryzys w chorobie nowotworowej i sposoby jego przezwyciężenia. W: K. de Walden-Gałuszko (red.), Psychoonkologia. Kraków: Biblioteka Psychiatrii Polskiej. Chwaszcz J. (2005). Osobowościowe wyznaczniki funkcjonowania bezdomnych – karanych i niekaranych. W: J. Świtka, M. Kuć, I. Niewiadomska (red.), Osobowość przestępcy a proces resocjalizacji. Lublin: TW KUL. Cierpiałkowska L. (2000). Alkoholizm. Przyczyny – leczenie – profilaktyka. Poznań: Wydawnictwo UAM.

246

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Cierpiałkowska L. (1997). Alkoholizm. Małżeństwa w procesie zdrowienia. Poznań: Wydawnictwo UAM. Ciosek M. (2001). Psychologia sądowa i penitencjarna. Warszawa: PWN. Ciosek M. (2003). Izolacja więzienna. Wybrane aspekty izolacji więziennej w percepcji więźniów i personelu. Gdańsk: Wydawnictwo UG. Corrado R., Cohen I., Glackman W., Odgers C. (2003). Serious and violent young offenders’ decisions to recidivate. An assessment of five sentencing models. Crime and Delinquency, 2. Czapiński J. (1984). Doświadczenia życiowe a choroba: wprowadzenie do problematyki. Nowiny Psychologiczne, 6–7. Czapiński J. (2000). Niekliniczne wskaźniki zdrowia psychicznego Polaków. Identyfikacja społeczna grup podwyższonego ryzyka. W: Cz. Czabała (red.), Zdrowie psychiczne. Zagrożenia i promocja (s. 231–296). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii. Czapiński J. (2001). Szczęście – złudzenie czy konieczność? Cebulowa koncepcja szczęścia w świetle nowych badań empirycznych. W: F. Kofta, T. Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: PWN. Czapiński J. (2004). Psychologia pozytywna. Warszawa: PWN. Czapów Cz. (1971). Wychowanie resocjalizujące. Elementy metodyki i diagnostyki (wyd. 1). Warszawa: PWN. Czapów Cz. (1978). Wychowanie resocjalizujące. Elementy metodyki i diagnostyki (wyd. 2). Warszawa: PWN. Czapów Cz. (1980). Wychowanie resocjalizujące: Elementy metodyki i diagnostyki. Warszawa: PWN. Czapska J. (1999). Zapobieganie przestępczości w społecznościach lokalnych. Możliwości i granice. W: J. Czapska, W. Krupiarz (red.), Zapobieganie przestępczości w społecznościach lokalnych. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych. Czekaj K. (2011). Metody resocjalizacji skazanych uzależnionych od środków odurzających lub psychotropowych. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Dąbrowski K. (1984). Funkcje i struktura emocjonalna osobowości. Lublin: OHPLZ. Dahrendorf R. (1993). Nowoczesny konflikt społeczny. Esej o polityce wolności. Przeł. S. Bratkowski i in. Warszawa: Czytelnik. Dechnik K. (2005). Style radzenia sobie ze stresem u osób pozbawionych wolności. Przegląd Więziennictwa Polskiego, 47–48. Delongis A., Lazarus R. S., Folkman S. (1981). The impast of daily stress on Heath and mood: Psychological and social resources as mediators. Journal of Personality and Social Psychology, 54. Dembiński B. (1990). Zagadnienia skończoności w ontologii fundamentalnej Martina Heideggera. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Dollard J., Miller N. E. (1969). Osobowosć i psychoterapia. Przeł. A. Firkowska i in. Warszawa: PWN. Doyle Ch., Slaven G. (2004). Związek między negatywną afektywnością a niekorzystnymi reakcjami na stresory. Przeł. A. Jeglińska, J. Kowalczewska,

BIBLIOGRAFIA

247

M. Przylipiak, E. Wojtych. W: Strelau J. (red.), Osobowość a ekstremalny stres (s. 141–166). Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Dybalska I. (1999). Program aktywizacji zawodowej i społecznej jako aktywna forma pomocy postpenitencjarnej. Przegląd Więziennictwa Polskiego. Dybalska I. (2000). Pomoc skazanym w reintegracji ze środowiskiem otwartym w polskim systemie penitencjarnym. Stan aktualny – regulacje prawne i praktyka. W: J. Górniewicz, H. Kędzierska (red.), Systemowa pomoc rodzinie w procesie resocjalizacji i readaptacji społecznej. Olsztyn: Wydawnictwo UWM. Dykcik W. (2001). Problemy autonomii integracji społecznej i normalizacji osób niepełnosprawnych w środowisku. W: W. Dykcik (red.), Pedagogika specjalna. Poznań: Wydawnictwo UAM. Dziedzic K. (2009). Społeczne uwarunkowania udziału społeczeństwa w świadczeniu pomocy postpenitencjarnej. W: A. Jaworska (red.), Resocjalizacja. Zagadnienia prawne, społeczne i metodyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Dzierzyńska S. (2011). Rola rodziny w systemie wsparcia skazanych. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Erikson E. H. (1980). Identity and the Life Cycle. Norton. Farrington D. P. (1992). Explaining the beginning, progress and ending of antisocial behavior from birth to adulthood. W: J. McCord (red.), Facts and forecasts. London: New Bronswick. Fidelus A. (2011). Praca nad osobistą i społeczną tożsamością jednostki podstawą oddziaływań resocjalizacyjnych w środowisku otwartym. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Florkowski A., Polak K., Sarna D., Gądek I. (2000). Jakość życia żołnierzy zawodowych z problemem alkoholowym. Problemy Alkoholizmu, 1, 17–18. Frąckowiak T. (2009). Wartości, pedagogika społeczna i kapitał ludzki. W: K. Marzec-Holka (red.), Kapitał społeczny a nierówności. Kumulacja i redystrybucja. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW. Frankl V. E. (1972). Der Wille zum Sinn. Bern, Stutttgart, Wien: Hans Huber. Frankl V. E. (1979). The Unheard Cry for Meaning Psychotherapy and Humanism. London: Touchstone. Frankl V. E. (1984). Homo patiens. Przeł. R. Czernecki, J. Morawski. Warszawa: Pax. Fraser N. (1997). Justic interruptus. New York, NY – London: Routledge. Freud Z. (1993). Dowcip i jego stosunek do nieświadomości. Przeł. R. Reszke. Warszawa: KR, Sen. Fromm E. (1994). Niech się stanie człowiek. Z psychologii etyki. Przeł. R. Saciuk. Warszawa – Wrocław: PWN. Gajda J. (1987). Samotność i kultura. Warszawa: Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych. Gajda J. (2006). Trzy aspekty samotności jako determinanta stylu życia i uczestnictwa w kulturze. W: P. Domeracki, W. Tyburski (red.), Zrozumieć samotność. Studium interdyscyplinarne. Toruń: Wydawnictwo UMK.

248

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Gaś Z. (1986). Umiejętność działania konstruktywnego a poczucie sensu życia. W: B. Pilecka (red.), Osobowościowe i środowiskowe korelaty poczucia sensu życia. Rzeszów: Wydawnictwo WSP. Gliszczyńska X. (1990). Skala I–E w pracy. Warszawa: Polskie Towarzystwo Psychologiczne. Goffman E. (2005). Piętno. Rozważania o zranionej tozsamości. Przeł. A. Dzierżyńska, J. Tokarska-Bakir. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Goldstein H. (1973). Social Work Practice: A Unitary Approach. Columbia: University of South Carolina Press. Golińska L. (2003). Poczucie koherencji a zadowolenie z życia w różnych jego fazach. Nowiny Psychologiczne, 4, 33–46. Górniewicz J. (2000). Nadzieja w życiu osób powracających do społeczeństwa. W: J. Górniewicz, H. Kędzierska (red.), Systemowa pomoc rodzinie w procesie resocjalizacji i readaptacji społecznej. Olsztyn: Wydawnictwo UWM. Górny J. (1996). Elementy indywidualizacji i humanizacji karania w rozwoju penitencjarystyki. Warszawa: Wydawnictwo WSPS. Górski J., Szymanowski T. (1982). Wykonywanie kary pozbawienia wolności w świetle wyników badań. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze. Gottfredson M., Hirschi T. (1990). A general theory of crime. Palo Alto: Stanford University Press. Grotowska-Leder J. (2005). Ekskluzja społeczna. Aspekty teoretyczne i metodologiczne. W: J. Grotowska-Leder, K. Faliszek (red.), Ekskluzja i inkluzja społeczna. Diagnoza, uwarunkowania, kierunki działań. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit. Grudzień M. (2007). Wykorzystanie kompetencji pedagoga resocjalizacyjnego w noclegowni dla bezdomnych. Kilka refleksji praktyka. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Gryzik A. (2011). Sytuacja osób, które odbywają lub odbyły karę pozbawienia wolności. W: G. Banerski (red.), Zmiana na lepsze. Raport przygotowany w ramach realizacji projektu współfinansowanego z Europejskiego Funduszu Społecznego: Proces aktywizacji zawodowej i społecznej byłych więźniów. Warszawa: SMG/KRC Poland-Media S.A. Grzegorczyk A. (1979). Filozofia czasu próby. Paris: Éditions du Dialogue. Habrat B., Baran H., Steinbarth-Chmielewska K., Woronowicz B. T. (2000). Jakość życia osób uzależnionych od substancji psychoaktywnych. Alkoholizm i Narkomania, 13. Hajduk E., Hajduk B. (2001). Pomoc i opieka. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Haney C. (2003). The psychological impact of incarceration: implications for postprison adjustment. W: J. Travis, M. Waul (red.). Prisoners Once Removed: The Impact of Incarceration and Reentry on Children, Families and Communities. Washington: DC: Urban Inst. In Press. Hayek F. A. (1960). The Costitution of Liberty. London: Routledge & Kegan Paul.

BIBLIOGRAFIA

249

Heckert A., Heckert D. M. (2002). A new typology of deviance. Integrating normative and reactivist definitions of deviance. Deviant Behavior. An Interdisciplinary Journal, 23(5), 449–479. Heckert D. M. (2000). Positive Deviance. W: P. A. Adler, P. Adler (red.), Constructions of deviance. Social power, context and interaction. Belmont: Wadsworth. Heckert D. M., Heckert A. (2000). Positive deviance. W: P. A. Adler, P. Adler, J. Corzine (red.), Encyclopedia of criminology and deviant behavior (t. 1: Historical, conceptual and theoretical issues. Philadelphia / Hove: Brunner-Routledge. Heidegger M. (1993). Byt i czas. Przeł. B. Baran. Warszawa: Aletheia. Herman J. L. (1998). Przemoc. Uraz psychiczny i powrót do równowagi. Gdańsk: GWP. Heszen I., Sęk H. (2007). Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN. Hirschi T. (1969). Causes of Delinquency. Berkeley: University of California Press. Hobfoll S. E. (1989). Zachowanie zasobów. Nowa próba konceptualizacji stresu. Nowiny Psychologiczne, 5—6. Hobfoll S. E. (2006). Stres, kultura i społeczność. Psychologia i filozofia stresu. Przeł. M. Kacmajor. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Holden G. (1991). The relationship of self-efficacy appraisals to subsequent health related outcomes: A meta-analysis. Social Work on Health Care, 16. Hołyst B. (1994a). Kryminologia. Warszawa: PWN. Hołyst B. (1994b). Na granicy życia i śmierci. Warszawa: Wydawnictwo Justitia. Hołyst B. (1995). Na granicy życia i śmierci (wyd. 3 rozsz.). Warszawa: Agencja Wydawnicza Cinderella Books. Hołyst B. (1999). System wartości a zdrowie psychiczne. Warszawa: Wydawnictwo UW. Hołyst B. (2001). Przepełnienie więzień. Aspekty kryminologiczne i penitencjarne. W: B. Hołyst, W. Ambrozik, P. Stępniak (red.), Więziennictwo. Nowe wyzwania. Warszawa –Poznań – Kalisz: Centralny Ośrodek Szkolenia Służby Więziennej. Holmes T. H., Rabe R. H. (1976).The social readjustment rating scale. Journal of Psychosomatic Research, 11. Homans G. C. (1961). Social behavior. Its elementary forms. New York, NY: Harcourt, Brace and World. Hulek A., Grochmal-Bach G. (1992) (red.), Uczeń niepełnosprawny w szkole masowej. Kraków: Wydawnictwo Naukowe WSP. Hurrelmann K. (1994). Struktura społeczna a rozwój osobowości. Wprowadzenie do teorii socjalizacji. Przeł. M. Roguszka. Poznań: Wydawnictwo UAM. Ironson G., Balbin E. (2005). Disposital optimism and the maechanism by with is predicts flower disease progresion in HIV: proactive behavior, avoidant doping and depression. Interindywidual Journal of Behavioral Medicine, 12. Jacek K. (2009). Problem wykluczenia w pracy kuratora. W: S. Przybyliński, D. Wajsprych (red.), Społeczne i resocjalizacyjne asumpty ludzkiego bycia. Olsztyn: OSW. Jakubik A., Kowaluk B. (1997). Wsparcie społeczne a utrzymywanie abstynencji u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 26, 1. Jakubik, A., Kraszewska, E. (2002). Zespół alienacyjny u mężczyzn uzależnionych od alkoholu. Alkoholizm i Narkomania, 1.

250

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Jalali B. (2007). Family therapy. W: G. Fink (red.), Encyclopedia of stress. Second Edition. New York: Academic Press. Jan Paweł II (1991). Centesimus annus. Encyklika w setną rocznicę Encykliki Rerum novarum. Warszawa: Augustinum. Jaraczewska I. (2009). Skuteczność terapii motywującej w redukcji problemów alkoholowych. Przegląd badań. Alkoholizm i Narkomania, 2. Jarosz M. (2001). Readaptacja. W: I. Kamińska-Szmaj (red.), Słownik wyrazów obcych. Warszawa: Wydawnictwa Europa. Jaworska A. (2011). Humanistyczno-egzystencjalna koncepcja re-personalizacji sprawców przestępstw. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. John-Borys M. (1995). Kryzys rodzinny jako doświadczenie życiowe. W: I. Heszen-Niejodek (red.), Doświadczenie kryzysu – szansa rozwoju czy ryzyko zaburzeń (s. ). Katowice: Wydawnictwo UŚ. Juczyński Z. (1997). Psychologiczne wyznaczniki przystosowania do choroby nowotworowej. Psychoonkologia, 1, http: //www. ptpo.org. pl/index/images/stories/psychoonkologia/nr 1-003-010.pdf, dostęp: 11.12.2012. Juczyński Z. (2001). Narzędzia pomiaru w promocji i psychologii zdrowia. Warszawa: PTP. Jurkonis B. (2006). Przeciwdziałanie agresji i przemocy w zakładach zamkniętych. W: R. Kościelak (red.), Problem niedostosowania społecznego. Oddziaływania w warunkach wolnościowych i izolacji penitencjarnej. Słupsk: Wydawnictwo PAP. Kantowicz E. (2001). Elementy teorii i praktyki pracy socjalnej. Olsztyn: Wyd. UWM. Kalisz T. (2004). Zatrudnienie skazanych odbywających kare pozbawienia wolności. Łódź: Wyd. Kolonia Limited. Karaszewska H., Silecka E. (2009). W stronę readaptacji społecznej. W: A. Jaworska (red.), Resocjalizacja. Zagadnienia prawne, społeczne i metodyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Karaszewska H., Silecka E. (2011). Metody pracy z nieletnimi w zakładach poprawczych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Karbowski M., Majchrzyk Z. (2011). Zmiany poglądów na temat dewiacji seksualnych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Kawula S., Brągiel J., Janke A. W. (2006). Pedagogika rodziny. Obszary i panorama problematyki. Toruń: Wyd. Adam Marszałek. Kelley H. H., Thibaut J. W. (1978). Interpersonal relations. A theory of interdependence. New York, NY: Wiley. Kieszkowska A. (2007). Rola wsparcia społecznego w opiece paliatywnej. W: A. A. Zych i A. Nowicka (red.), „By człowiek nie musiał cierpieć…’’. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej. Kieszkowska A. (2009). Problemy readaptacyjne osób opuszczających placówki resocjalizacyjne. Probacja. Kwartalnik Ministerstwa Sprawiedliwości, 2.

BIBLIOGRAFIA

251

Kieszkowska A. (2010a). Coaching jako forma wspomagania rozwoju w procesie integracji społecznej. Probacja, 2. Kieszkowska A. (2010b). Pedagogical impast orientem for social integration. W: A. Kieszkowska (red), Horizonte der sozialen Wiedereingliederung-Horizons of social reintegration. Kielce: UJK. Kieszkowska A. (2010c). Znaczenie działań pedagogicznych w procesie integracji katalektycznej. W: B. Urban (red.), Aktualne osiągnięcia w naukach społecznych a teoria i praktyka resocjalizacyjna. Kraków: Oficyna Wydawnicza ,,Impuls’’. Kieszkowska A. (2011a). Znaczenie wsparcia w readaptacji byłych skazanych. W: Z. Bartkowicz, P. Maciaszczyk (red.), Profilaktyka i resocjalizacja. Tarnobrzeg: Wyd. Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w im. prof. Stanisława Tarnowskiego w Tarnobrzegu. Kieszkowska A. (2011b). Wolność, wybór, odpowiedzialność i zobowiązanie przed sobą i grupa w warunkach probacji. W: W. Ambrozik, A. Kieszkowska (red.), Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kieszkowska A. (2011c). Tożsamość i podmiotowość jednostki w procesie reintegracji społecznej. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Kieszkowska A. (red.). (2011d). Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kieszkowska A. (2012). Probacyjny charakter działań na drodze ,,do wolności’’. W: A. Krauze, S. Przybyliński (red.), Resocjalizacja penitencjarna-aktualne wyzwania i rozwiązania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Kieszkowska A. (2012). Wolność, wybór, odpowiedzialność i zobowiązanie przed sobą i grupą w warunkach probacji. W: W. Ambrozik. A. Kieszkowska (red.). Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Klonowicz T., Cieślak R. (2004). Neurotyczność i radzenie sobie ze stresem w sytuacji zagrożenia. W: J. Strelau (red.), Osobowość a ekstremalny stres. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne. Kmiecik-Baran K. (1998). Osamotnienie a zdrowie psychiczne. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Gdańskiego: Psychologia (T. 10). Gdańsk: Wydawnictwo UG. Kobasa S. C., Puccetti M. C. (1983). Personality and social resources in stress resistance. Journal of Personality and Social Psychology, 45. Kofta M. (1979). Samokontrola a emocje. Warszawa: PWN. Kofta M. (2001). Poczucie kontroli, złudzenia na temat siebie, a adaptacja psychologiczna. W: M. Kofta, T. Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: PWN. Kofta M. (2001). Poczucie kontroli a adaptacja społeczna. W: M. Kofta, T. Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: PWN. Kołakowski L., Pomian K. (1965). Heidegger. W: L. Kołakowski, K. Pomian (red.), Filozofia egzystencjalna. Warszawa: PWN. Kołaszewska K. (1998). Mała zdolność do trwałych więzi. Edukacja i Dialog, 98, 38.

252

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Komisja Europejska. Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej (2006). Przewodnik po metodach ewaluacji. Wskaźniki monitoringu i ewaluacji. W: [online:] http://www.ewaluacja.gov.pl/ewaluacja_wstep/Documents/wskazniki170707. pdf> [dostęp: 16 października 2012]. Konarzewski K. (2000). Jak uprawiać badania oświatowe. Metodologia praktyczna. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne. Konopczyński M. (1996). Twórcza resocjalizacja. Wybrane metody pomocy dzieciom i młodzieży. Warszawa: Wyd. MEN Editions Spotkania. Konopczyński M. (2006). Metody twórczej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Konopczyński M. (2007). Twórcza resocjalizacja w środowisku otwartym. Koncepcja heurystyczna. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Konopczyński M. (2008). Współczesne kierunki zmian w pedagogice resocjalizacyjnej. Destygmatyzacja dewiantów i kreowanie alternatywnych tożsamości. W: M. Konopczyński, B. M. Nowak (red.), Resocjalizacja. Ciagłość i zmiana. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Konopczyński M. (2009). Kierunki zmian teorii i metodyki oddziaływań resocjalizacyjnych w Polsce. W: M. Konopczyński, W. Ambrozik (red.), Współczesne kierunki zmian w teorii i praktyce resocjalizacyjnej. Warszawa:Centrum Metodyczne Pomocy Psychologiczno-Pedagogicznej. Konopczyński M. (2010). The process of destigmation – from correction to development. W: A. Kieszkowska (red.), Horizonte der sozialen Wiedereingliederung-Horizons of social reintegration. Kielce: UJK. Konopczyński M. (2011). Tożsamość Awatara. Dewiacja czy nadzieja? Rozważania wokół kreacji tożsamości w second life. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Konopczyński M. (2012). Creating alternative identities as a meeting of wards with their future in the process of creative Rehabilitation. W: M. Konopczyński, A. Kieszkowska (red.), Pedagogical and social aspects of integration. Kielce: UJK. Kostro K. (2001). Hayek kontra socjalizm. Debata socjalistyczna a rozwój teorii społeczno-ekono-micznych Friedricha von Hayeka. Warszawa: Wydawnictwo DiG. Kościelska M. (1995). Oblicza upośledzenia umysłowego. Warszawa: PWN. Kosowski J. (2006). Zatrudnienie skazanych odbywających karę pozbawienia wolności oraz jego wpływ na efektywność wykonywania kary pozbawienia wolności i powrotność do przestępstwa. W: R. Kościelak (red.), Problem niedostosowania społecznego. Oddziaływania w warunkach wolnościowych i izolacji penitencjarnej. Słupsk: Wydawnictwo PAP. Kotlińska E. (2007). Kuratela sądowa – możliwości i ograniczenia. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Kowalak T. (1998). Marginalność i marginalizacja społeczna. Warszawa: Wydawnictwo Elipsa.

BIBLIOGRAFIA

253

Kowalski S. (1973). System wychowania prewencyjno-resocjalizacyjnego. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 3. Kowalski S. (1977). Przedmowa. W: J. Włodarek (red.), System wychowawczy zakładu poprawczego. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze. Kozaczuk F. (2009). Determinaty skutecznej resocjalizacji w opinii skazanych i wychowaców. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydanictwo URZ. Kozaczuk F. (2011). Samoocena skazanych wyznacznikiem readaptacji społecznej. W: A Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Kozielecki J. (1987). Koncepcja transgresyjna człowieka. Warszawa: PWN. Krasiejko I. (2010). Metodyka działania asystenta rodziny. Podejście skoncentrowane na rozwiązaniach w pracy socjalnej. Katowice: Wydawnictwo Naukowe Śląsk. Krause A. (2009). Współczesne podłoża marginalizacji – tezy wprowadzające. W: J .Rutkowiak, A. Krause (red.), Obszary społecznej marginalizacji. Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego. Krause A. (2010). Współczesne paradygmaty pedagogiki specjalnej. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Kromolicka B. (red.). (2005). Praca socjalna w organizacjach pozarządowych: z problemów działania i kształcenia. Toruń: Wyd. Edukacyjne Akapit. Krukowski A. (1991). Wybrane zagadnienia nauki polityki kryminalnej. Warszawa: Wydawnictwo UW. Krzywicka A. (2009). Szansa na życie akceptowane społecznie po opuszczeniu zakładu karnego w percepcji skazanych recydywistów. W: S. Przybyliński, D. Wajsprych (red.), Społeczne i resocjalizacyjne asumpty ludzkiego bycia. Olsztyn: OSW. Kubacka-Jasiecka D. (2005). Kryzys emocjonalny i interwencja kryzysowa – spojrzenie z perspektywy zagrożenia Ja i poczucia tożsamości. W: D. KubackaJasiecka, T. Ostrowski (red.), Psychologiczny wymiar zdrowia, kryzysu i choroby. Kraków: Wydawnictwo UJ. Kubacka-Jasiecka D. (2006). Autoagresja i autodestrukcja z perspektywy obronnoadaptacyjnych dążeń Ja. Kraków: Wydawnictwo UJ. Kuhn T. S. (2001). Struktura rewolucji naukowych. Przeł. H. Ostromęcka. Warszawa: Wydawnictwo Aletheia. Kunikowski J. (2012). Edukacja dla bezpieczeństwa we współczesnym społeczeństwie. Powrót do problemu. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: UP-H. Kupiec H. (2011). Pobudzanie do poszukiwania tożsamości nieletnich uczestniczek warsztatów fotograficznych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Kurantowicz E. (1993). Grupy samopomocy. Ustalenia teoretyczne. Prace Pedagogiczne, 17, 21–30. Kurzeja A. (2009). Społeczność terapeutyczna w leczeniu osób uzależnionych od narkotyków. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ.

254

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Kusztal J. (2011). Dziecko niedostosowane społecznie wobec instytucji pomocowych. Perspektywa porównawcza. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Kwieciński Z., Śliwerski B. (red.). (2003). Pedagogika. Warszawa: PWN. Lachowicz-Tabaczek K. (2001). Empiryczna weryfikacja tezy ,,o nierównosci” samooceny kobiet i mężczyzn. Czasopismo Psychologiczne, 7. Lai J., Wong W. (1998). Optymizm and doping with unemployment among Hong Kong Ciese women. Journal of ressearch in persoanlity, 32. Lake T. (1993). Samotność. Jak sobie z nią radzić. Warszawa: Książka i Wiedza 1993. Landecker W. S., Werner S. (1951). Types of integration and their measurement. American Journal of Sociology, 56, 332–340. Larkowa H. (1986). Człowiek niepełnosprawny. Problemy psychologiczne. Warszawa: Fundacja Pomoc Rodzinie. Lasocik Z. (2006). Postępowanie wobec więźniów w Zakładzie Karnym w Nysie. W: A. Rzepliński, K. Wilamowski (red.), Zapobieganie torturom w instytucjach izolacyjnych Europy Centralnej i Wschodniej. Wybrane zagadnienia. Raport z działalności Programu Grupa Polska. Warszawa: Helsińska Fundacja Praw Człowieka. Lazarus R. S., Folkman S. (1984). Stress, appraisal and coping. New York, NY: Springer. Lazarus R. S. (2006). Stress and emotions: A new synthesis. New York: Springer. Lefcourt H. M., Martin R. A., Ebers K. (1981). Doping with stress: A model for clinical psychology. Academic Psychology Bulletin, 3. Lelental S. (1999). Kodeks Karny Wykonawczy. Komentarz. Warszawa: Wydawnictwo C. H. Beck. Liczyński (1988). Wsparcie społeczne w grupach samopomocowych. Problemy Alkoholizmu, 11. Linowski K. (2011). Profil zaburzeń przestępców seksualnych – kazuistyka. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Lipiec J. (2008). Droga do demokracji. W: K. Marzec-Holka, A. Rutkowska, M. Joachimowska (red.), Praca socjalna i polityka społeczna. Obszary współdziałania wobec wykluczenia społecznego. Bydgoszcz: Wydawnictwo UKW. Lis-Kujawski A. (2008). Moje „ja“ i szkola integracyjna. Zjawisko ukrytego programu w nauczaniu uczniów niepełnosprawnych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Lis-Turlejska M. (1983). Psychologiczne następstwa skrajnie stresowych przeżyć. Nowiny Psychologiczne. 2. Lis-Turlejska M. (2002). Stres traumatyczny. Występowanie następstwa, terapia. Warszawa: Wyd. Akademickie ,,Żak”. Lopes M., Cuhna M. (2008). Who is more proactive,the optimist ?exploring the role of hope as a moderator.The Journal of Positive Psycholgy, 3. Lott A. J., Lott B. E. (1974). The role of reward in the formation of positive interpersonal attitudes. W: T. Huston (red.), Fundations of interpersonal attraction. New York, NY: Academic Press. Łobocki M. (2005). Metody i techniki badań pedagogicznych. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

BIBLIOGRAFIA

255

Łuczak E. (red.). (2009). Nowe oblicza uzależnień. Olsztyn: Wydawnictwo UAM. Łuczak E. (2009). Readaptacja społeczna narkomanów i jej niektóre uwarunkowania.W: S. Przybylinski, D. Wajsprych (red.), Społeczne i resocjalizacyjne asumpty ludzkiego bycia. Olsztyn: Olsztyńska Szkoła Wyższa im. Józefa Rusieckiego. Łukasiewicz B., Łukasiewicz M. (2011). Czyny karalne o charakterze seksualnym jako przejaw zachowań dewiacyjnych nieletnich. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Łukaszewski W. (1984). Szanse rozwoju osobowości Warszawa: Wydawnictwo Książka i Wiedza. Machel H. (1996). Instytucja przepustki. Nadzieje i niebezpieczeństwa. W: B. Hołyst, S. Redo (red.), Problemy więziennictwa progu XXI wieku. Warszawa – Wiedeń – Kalisz: Wydawnictwo CZSW, COSSW. Machel H. (2001). Psychospołeczne uwarunkowania pracy resocjalizacyjnej personelu więziennego. Gdańsk: Wydawnictwo UG. Machel H. (2003a). Pomoc społeczna i praca socjalna jako czynniki wspierające resocjalizację przestępców. W: K. Marzec-Holka (red.), Pomoc społeczna. Teoria i praktyka. Bydgoszcz: Wydawnictwo AB. Machel H. (2003b). Więzienie jako instytucja karna i resocjalizacyjna. Gdańsk: Wydawnictwo Arche. Machel H. (2004). Resocjalizacja penitencjarna. Współczesny casus polski. W: K. Indecki (red.), Aktualne problemy prawa karnego, kryminologii i penitencjarystyki. Księga ofiarowana prof. S. Lelentalowi w 45. roku pracy naukowej i dydaktycznej. Łódź: Wydawnictwo UŁ. Machel H. (2006, 2007). Sens i bezsens resocjalizacji. Casus polski. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Machel H. (2009). Czy istnieje alternatywa dla resocjalizacji penitencjarnej?. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Machel H. (2011). Resocjalizacja penitencjarna. Trzy uwarunkowania procesu. Resocjalizacja Polska, 2. Machel H. (2012). Dewiacyjna tożsamość grupowa skazanych a ich readaptacja społeczna. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Maciaszczyk P. (2011). Środowisko wychowawcze i poziom asertywności młodzieży gimnazjalnej a jej stosunek do kłamstwa. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Majchrzyk Z. (2011). Osobowe i patologiczne wyznaczniki tożsamości. Prawo do odmienności w społeczeństwie postmodernistycznym. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Malim T., Birch A., Wadeley A. (1995). Wprowadzenie do psychologii, Warszawa, Wydawnictwo Naukowe PWN.

256

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Marczak M. (2009). Skuteczność readaptacji społecznej kobiet w Polsce. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Marczak M. (2009). Obraz byłego więźnia w ocenie pracowników instytucji pomocowych-analiza badań. W: F. Kozaczuk (red.), Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Marek A. (1990). Rola kary pozbawienia wolności na tle tendencji w polityce kryminalnej. W: A. Marek (red.), Księga jubileuszowa więziennictwa polskiego 1918–1988. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze. Margasiński A. (2000). Syndrom współuzależnienia. „Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia”. W: [online:] [online], http://www.terapia.rubikon.pl/html/ syndrom_wspoluzalezni>. Margasiński W., Zajęcka B. (red.) (2000). Psychopatologia i psychoprofilaktyka. Przejawy narkomanii, alkoholizmu, przemocy, zaburzeń psychicznych w rodzinie i szkole oraz możliwości im przeciwdziałania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Marshall G., Wortman C. i in. (1992). Distinguishing optymizm from pessymizm relations to fundamental dimensions of mood and personalisty. Journal of Personalisty and Social Psycholgy, 62. Matysiak-Blaszczyk A. (2003). Readapytacja i reintegracja społeczna opuszczajacych zakłady karne. W: K. Marzec-Holka (red.), Pomoc społeczna. Teoria i praktyka (t. 1, s. 177). Bydgoszcz: Wydawnictwo AB. Maruszyński S. (1977). Samoocena a efektywność funkcjonowania. Studia Psychologiczne, 16. Marynowicz-Hetka E. (2006). Pedagogika społeczna (t. 1). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN. Marzec-Holka K. (2000). System prewencyjny św. Jana Bosko a legitymizacja wychowania do przemocy i agresji w przestępstwach z art. 152, 156, 158 kk. W: J. Niewęgłowski (red.), Ksiądz Bosko i jego system wychowawczy. Warszawa: Wydawnictwo Salezjańskie. Mausch K. (2002). Radzenie sobie ze stresem a stan zdrowia w kontekście badań psychoneu-rologicznych. W: J. Heszen-Niejodek, J. Mateusiak (red.), Konteksty stresu psychologicznego. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Meier R. F. (1989). Crime and society. Boston, MA: Allyn and Bacon. Meinchenbaum D. (1985). Stres inoculation training. New York: Pergamon Press. Melilbruda J. (1995). Trzy kręgi trzeźwienia. Świat Problemów, 3. Mellibruda J. (1999). Studia psychologiczne nad funkcjonowaniem osób z problemami alkoholowymi i metodami terapii (t. 2). Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia. Michel M. (2011). Program „Wykorzystaj szansę – zdobądź nowe umiejętności” jako przykład próby inkluzji społecznej młodzieży marginalizowanej. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Mirosław K. (2007). Geneza i rozwój alternatywnych sposobów postępowania wobec kary izolacyjnej. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium.

BIBLIOGRAFIA

257

Moczydłowski P. (2004). Kariera strachu. Bezpieczeństwo publiczne w Polsce. Warszawa: Wszechnica PSW TWP. Modrzewski J. (2004). Socjalizacja i uczestnictwo społeczne. Studium socjopededagogiczne. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM. Modrzewski J. (2011). Studia i szkice socjopedagogiczne. Aktualia. Poznań – Kalisz: Wydawnictwo UAM. Moos R. H., Schaeffer J. A. (1993). Coping resources and process. Current concepts and measures. W: L. Golberger, S. Breznits (red.), Handbook of stress. Theoretical and clinical aspects. New York: Free Press. Moskalewicz J., Habrat B., Sierosławski J., Świątkiewicz G., Zieliński A. (2000). Konsekwencje zdrowotne nadużywania substancji psychoaktywnych. W: Cz. Czabała (red.), Zdrowie psychiczne. Zagrożenia i promocja (s. 182– –209). Warszawa: Instytut Psychiatrii i Neurologii. Motyka M. (2002). Komunikacja terapeutyczna w opiece ogólnomedycznej. Kraków: Wydawnictwo UJ. Mudrecka I. (2011). Zaburzenia poczucia odpowiedzialności młodzieży niedostosowanej społecznie. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Musidłowski R., Nawój J., Szczepaniak P. (2002). Mediacje po wyroku. Jastrzębie Zdrój: Polskie Towarzystwo Penitencjarne. Muskała M. (2006). Więź osadzonych recydywistów ze środowiskiem. Poznań: Wydawnictwo UAM. Muskała M. (2011). Zakłady poprawcze readaptacyjne nową szansą na przystosowanie. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Niewiadomska I. (2007). Osobowościowe uwarunkowania skuteczności kary pozbawienia wolności. Lublin: Wydawnictwo KUL. Niewiadomska I. (2008). Znaczenie podmiotowych predykatorów poprawy moralnej w projektowaniu oddziaływań resocjalizacyjnych wobec osób odbywających kary izolacyjne. W: M. Konopczyński, B. M. Nowak (red.), Resocjalizacja. Ciagłość i zmiana. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Niewiadomska I. (2010a). Zasoby psychospołeczne czynnikiem warunkującym pozytywną adaptację człowieka. W: M. Kalinowski, I. Niewiadomska (red.), Skazani na wykluczenie. Lublin: Wydawnictwo KUL. Niewiadomska I. (2010b). Znaczenie zasobów psychospołecznych w procesie resocjalizacji. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa:Wydawnictwo Pedagogium. Nikodemska S. (2004). Czynniki osobowościowe a uzależnienie od alkoholu. Terapia Uzależnienia i Współuzależnienia, 2, 20–24; 3, 21–25. Noszczyk-Bernasiewicz M. (2011). Readaptacja społeczna nieletnich opuszczających zakłady poprawcze w percepcji ekspertów. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

258

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Nouwen H. (1993). Du bist der Geliebte. Mensch: religiöses Leben in einer säkularen Welt. Freiburg – Wien – Basel: Herder. Nowak A. (2011). Integracja społeczna osób zwolnionych z zakładu karnego w opinii studentów pedagogiki resocjalizacyjnej. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Nowak B. M. (2010a). Kształcenie pedagogów resocjalizacji w kontekście powinności i niedostatków współczesnego szkolnictwa wyższego. W: H. Kupiec (red.), Probacja i resocjalizacja instytucjonalna. Wybrane problemy teorii i praktyki. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe USz. Nowak B. M. (2010b). Problemy społeczne i patologie w środowisku lokalnym. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Nowak B. M. (2010c). Sprawiedliwość społeczna i resocjalizacja – w stronę moralnej poprawy człowieka. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Nowak B. M. (2011a). Rodzina w kryzysie. Studium resocjalizacyjne. Warszawa: PWN. Nowak B. M. (2011b). Skuteczność oddziaływań resocjalizujących w percepcji kuratorów sądowych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Nowicka-Chachaj A., Rdzanek-Piwowar G. (2007). Resocjalizacja w środowisku otwartym –międzynarodowe standardy, ustawodawstwo polskie i praktyka ostatnich lat. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Obuchowska I. (2006). Refleksje na temat integracji we współczesnej edukacji. W: A. Twardowski (red.), Wspomaganie dzieci z genetycznie uwarunkowanymi wadami rozwoju i ich rodzin. Poznań: Wyd. Nauk. PTP. Obuchowski K. (1983). Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa: PWN. Obuchowski K. (1995). Przez galaktykę potrzeb. Psychologia dążeń ludzkich. Warszawa: Wyd. Zysk i S-ka. Olszewska-Baka G. (2007). Edukacja do resocjalizacji w środowisku otwartym – doświadczenia studentów polskich i niemieckich. Projekt „Wspólna nauka”. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Olubiński A. (1983). Problematyka sił społecznych środowiska wychowawczego. Wprowadzenie do koncepcji. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 258. Olubiński A. (2004). Praca socjalna. Aspekty humanistyczne i pedagogiczne. Teoria i praktyka. Toruń: Wydawnictwo Edukacyjne Akapit. Olubiński A. (2007). Praca socjalno-opiekuńcza i pedagogika społeczna. W: E. Marynowicz-Hetka (red.), Pedagogika społeczna (t. 2). Warszawa: PWN. Opora R. (2009). Model ekologiczny wychodzenia z niedostosowania społecznego. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ.

BIBLIOGRAFIA

259

Opora R. (2011). Czynniki utrudniające pełnienie roli matki przez kobiety odbywające karę pozbawienia wolności. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Osiatyński W. (2006). Resocjalizacja lepsza niż izolacja. Rzeczpospolita, 27.04. Ostrouch-Kamińska J. (2011). Rodzina partnerska jako relacja współzależnych podmiotów. Studium socjopedagogiczne narracji rodziców przeciążonych rolami. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Ostrowska K. (1981). Psychologiczne determinanty przestępczości młodocianych. Analiza kryminologiczna. Warszawa: PWN. Pasikowski T. (2000). Stres i zdrowie. Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora. Palka S. (2006). Metodologia. Badania. Praktyka pedagogiczna. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Pedagogiczne. Pastwa-Wojciechowska B. (2004). Naruszenie norm prawnych w psychopatii. Analiza kryminologiczno-psychopedagogiczna. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego. Paulston R. G. (1993). Pedagogika porównawcza jako pole nakreślania konceptualnych map teorii i paradygmatów. W: Z. Kwieciński, L. Witkowski (red.), Spory o edukacje. Dylematy i kontrowersje we współczesnych pedagogiach. Warszawa: Wydawnictwo ,,Edytor“. Pawłowska R., Jundziłł I. (2003). Pedagogika człowieka samotnego. Gdańsk: Wydawnictwo Gdańskiej Wyższej Szkoły Humanistycznej. Pervin S. (2002). Fourth Quarter Reversals in Earnings Management. Somnath Das. Peters S. J. (2004). Inclusive education. An EFA strategy for all children. Word Bank, 11. Peterson C., Seligmann M. E. P. (1987). Explanatory style and illness. Journal of personality, 55. Peterson C., Seligmann M. E. P., Vaillant G. E. (1988). Pessimistic explanatory style is a risk factor for fiscal illness: A thirty-five longitudinal study. Journal of Personality and Social Psychology, 55. Pettingale K. W. (1988). Copin and Cancer. Prognosis. Journal Psychosomatic Research, 28. Pilecka B. (1986). Poczucie sensu życia w wybranych teoriach psychologicznych. W: B. Pilecka (red.), Osobowościowe i środowiskowe korelaty poczucia sensu życia. Rzeszów: Wydawnictwo WSP. Pilecka B. (2004). Kryzys psychologiczny. Wybrane zagadnienia. Kraków: Wydawnictwo UJ. Pincus A., Minchan A. (1973). Social Work Practice: ModelandMethod. Itasca, Ill., F. E. Peacock. Pindel E. (2009). Elektroniczny monitoring skazanych alternatywą dla kary pozbawienia wolności w zakładzie karnym. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów Wydawnictwo URZ. Pindel E. (2010). Psychospołeczne wyznaczniki udanego powrotu do życia w społeczeństwie po karze pozbawienia wolności. W: H. Kupiec (red.), Probacja i resocjalizacja instytucjonalna. Wybrane problemy teorii i praktyki. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe USz.

260

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Płużek Z. (1996). Osobowościowe uwarunkowania pytania o sens życia. W: K. Popielski (red.), Człowiek. Wartości. Sens. Studia z psychologii egzystencji. Lublin: Wydawnictwo KUL. Podstawowe problemy więziennictwa. Raport (2003). Warszawa: Centralny Zarząd Służby Więziennej. Pomianowski R. (1997). Niektóre implikacje teorii wyuczonej bezradności dla pracy penitencjarnej. O potrzebie profesjonalizacji wykonywania kary pozbawienia wolności. Przegląd Więziennictwa Polskiego, 15. Popielski K. (1994). Noetyczny wymiar osobowości. Psychologiczna analiza poczucia sensu życia. Lublin: Wydawnictwo KUL. Popielski K. (2009). Wsparcie, podtrzymanie i wzmocnienie. Analiza egzystencjalno-poznawcza. W: T. Zacharuk (red.), Student niepełnosprawny. Szkice i Rozprwy. Siedlce: Wydawnictwo AP. Popielski K. (red.). (1987). Człowiek – pytanie otwarte. Lublin: Wydawnictwo KUL. Popielski K. (red.). (1996). Człowiek. Wartości. Sens. Studia z psychologii egzystencji. Lublin: Wydawnictwo KUL. Poprawa R. (1994). Poznawczo-fenomenologiczne koncepcje radzenia sobie z problemami życiowymi. Prace psychologiczne, 39. Poprawa R. (1996). Zasoby osobiste w radzeniu sobie ze stresem. W: G. Dolińska-Zygmunt (red.), Elementy psychologii zdrowia. Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. Poprawa R. (2006). Proaktywne radzenie sobie ze stresem a ryzyko uzależnienia się od alkoholu wśród dorastającej młodzieży. W: B. Bartosz, J. Klebaniuk (red.), Wokół jakości życia. Studia psychologiczne (s. 49–68). Wrocław: Wydawnictwo Jakopol. Pospiszyl I. (2003). Ofiary chroniczne. Przypadek czy konieczność. Warszawa: Wydawnictwo APS. Pospiszyl I. (2007). Zachowania dewiacyjne o wysokim potencjale kryminogennym. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Pospiszyl I. (2010). Crisis of identity and social competence of aggressive young people. W: A. Kieszkowska (red.), Horizonte der sozialen Wiedereingliederung-Horizons of social reintegration. Kielce: UJK. Pospiszyl I. (2011). Artyści i dewianci. Wspólne korzenie zachowań kreatywnych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Pospiszyl K. (1998). Resocjalizacja. Teoretyczne podstawy oraz przykłady programów oddziaływań. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. Pospiszyl K. (2007). Sposoby zabezpieczeń społecznych przed przestępcami seksualnymi. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Pospiszyl K. (2011). Resocjalizacja przestępców seksualnych, czyli próby okiełznania żywiołów. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

BIBLIOGRAFIA

261

Poteraj J. (2010). Katalaktyka instytucji finansowych rynku emerytalnego w Polsce w perspektywie efektywności inwestowania. Warszawa: Wydawnictwa Fachowe CeDeWu.PL. Poznaniak W. (1993). Teorie uczenia się społecznego jako model normalnego i zaburzonego funkcjonowania jednostki oraz grupy. W: H. Sęk (red.), Społeczna psychologia kliniczna. Warszawa: PWN. Przybyliński S. (2012). „Czy ja wyglądam na zabójcę”, czyli skazani „niebezpieczni” o sobie i swoim życiu. W: W. Ambrozik, A. Kieszkowska (red.), Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Pstrąg D. (2009). Zaspokojenie potrzeby bezpieczeństwa skazanych jako istotny warunek skuteczności resocjalizacji penitencjarnej. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Pstrąg D. (2011). Społeczne determinanty kształtowania się homoseksualności oraz dewiacyjnej tożsamości osób o preferencjach homoseksualnych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Pytka L. (1991). Pedagogika resocjalizacjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne i metodyczne. Warszawa: APS. Pytka L. (2000). Deficyty sensoryczne a samourzeczywistnienie. W: T. Zacharuk (red.), Student niepełnosprawny. Szkice i rozprawy. Zeszyt 2. Siedlce: Akademia Podlaska. Pytka L. (2001). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne. Warszawa: APS. Pytka L. (2005). Pedagogika resocjalizacyjna. Wybrane zagadnienia teoretyczne, diagnostyczne i metodyczne. Warszawa: APS. Pytka L. (2010a). Readaptacja jako element polityki reintegracji społecznej. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Pytka L. (2010b). Trzy paradygmaty, trzy pedagogiki, trzy strategie. Różne drogi readaptacji społecznej. W: M. Konopczyński, W. Theiss, M. Winiarski (red.), Pedagogika społeczna. Przestrzenie życia i edukacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Pytka L. (2011). Polityka reintegracji społecznej a tożsamość człowieka. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Radlińska H. (1935). Stosunek wychowawcy do środowiska społecznego. Warszawa: Polski Komitet Opieki nad Dzieckiem. Radochoński M. (2000). Osobowość antyspołeczna. Geneza, rozwój i obraz kliniczny. Rzeszów: Wydawnictwo WSP. Radziewicz-Winnicki A. (2008). Pedagogika społeczna w obliczu realiów codzienności. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.

262

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Radziewicz-Winnicki A., Radziewicz-Winnicki I. (2005). Pojęcie marginalizacji wykluczania w naukach społecznych. W: A. Nowak (red.), Wybrane społeczno-socjalne aspekty marginalizacji. Katowice: Wydawnictwo ŚWSZ. Rarot H. (2005). Współczesne dylematy dobra wspólnego. W: D. Probucka (red.), Etyka i polityka. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Ratajczak Z. (2000). Stres – radzenie sobie – koszty psychologiczne. W: I. Heszen-Niejodek, Z. Ratajczak (red.), Człowiek w sytuacji stresu. Katowice: Wydawnictwo UŚ. Rejman J., Sak-Styczyńska A. (2007). Metodologiczne odrębności profilaktyki społecznej i resocjalizacji w środowisku otwartym. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Rembowski J. (1992). Samotność. Gdańsk: Wydawnictwo UG. Reykowski J. (1986). Motywacja. Postawy prospołeczne a osobowość. Warszawa: PWN. Roberts A. R., Springer D. W. (2006) (red.), Social Work in Juvenile and Criminal Justice Settings. Springfield, IL: Charles C. Thomas. Rogers C. (2002). Sposób bycia. Przeł. M. Karpiński. Poznań: Rebis. Rogers, C., Stevens, B. (1967). Person to Person: The Problem of Being Human. Lafayette, CA: Real People Press. Rosa R. (2012). Refleksje filozoficzne i pedagogiczne o edukacji i dialogu w kontekście bezpieczeństwa personalnego i strukturalnego. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: Wydawnictwo UP-H. Rose D. R., Clear T. R. (2003). Incarceration, reentry and social capital: social networks in the balance. W: J. Travis, M. Waul (red.), Prisoners Once Removed: The Impact of Incarceration and Reentry on Children, Families and Communities. Washington, DC: Urban Inst. Rothman J. (1968). Three models of community organization practice. W: Social work practice. National Conference on Social Welfare. New York, NY: Columbia University Press. Rubacha K. (2008). Metodologia badań nad edukacją. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne. Rudnik M. (1970). Warunki reedukacji młodocianych skazanych na krótkie kary pozbawienia wolności. Zeszyty Naukowe UJ. Prace Prawnicze. Kraków: Wydawnictwo UJ. Rylke H. (2002). Systemowe podejście do profilaktyki. Problemy Opiekuńczo-Wychowawcze, 5. Rysz-Kowalczyk B. (red.). (2002). Leksykon polityki społecznej. Warszawa: Oficyna Wydawnicza Aspra-Jr. Sampson R. J., Laub J. L (1992). Crime and deviance in the life course. W: [online:] . Sampson R. J., Laub J. L. (1993). Crime in the making. Cambridge, MA – London: Harvard University Press.

BIBLIOGRAFIA

263

Samuels P., Mukamal D., Stevens T. (2002). State legal barriers affecting individuals with criminal records. Presented at Reentry Roundtable: Prison. Reentry Inst. Civ. Soc., Urban Inst., Justice Policy Cent., Washington, DC. Schalock R. A., Verdugo M. A. (2002). Handbook on quality of life for human service practitioners. Hastings, NE: American Association on Mental Retardation Services. Schmidt D. (2012). W kierunku inkluzyjnego wychowania resocjalizującego. Moje pedagogiczne credo, czyli czego nauczyłem się od Lesława Pytki. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: Wydawnictwo UPH. Schwarzer R. (1997). Poczucie własnej skuteczności w podejmowaniu i kontynuacji zachowań zdrowotnych. W: I. Heszen-Niejodek, H. Sęk (red.), Psychologia zdrowia. Warszawa: PWN. Seligmann M. E. P. (1993). Optymizmu można się nauczyć. Poznań: Media Rodzina. Sędek G. (1992). Jak ludzie radzą sobie z sytuacjami, na które nie ma rady. W: M. Kofta, T. Szustrowa (red.), Złudzenia, które pozwalają żyć. Warszawa: PWN. Sęk H. (1986). Wsparcie społeczne. Co zrobić, aby stało się pojęciem naukowym?. Przegląd Psychologiczny, 3. Sęk H., Cieślak R. (2005). Wsparcie społeczne. Sposoby definiowania, nadzieje i źródła wsparcia. Wybrane koncepcje teoretyczne. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne. Stres i zdrowie. Warszawa: PWN. Sęk H., Cieślak R. (2008). Wsparcie społeczne. Stres i zdrowie. Warszawa: PWN. Shneider H. J. (1997, 1998). Przyczyny przestępczości. Nowe aspekty. Archiwum Kryminilogii, XXIII–XXIV. Sikora S. (2009). Osadzony. Poznań: Wydawnictwo Albatros. Silver R. L., Wortman C. B. (1984). Radzenie sobie z krytycznymi wydarzeniami w życiu. Nowiny Psychologiczne, 4–5. Siudem I. (2007). Środowiskowe formy pomocy osobom z zaburzeniami w przystosowaniu. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Sobczak S. (2008). Aporie i język współczesnej resocjalizacji. W: T. Zacharuk (red.), Język współczesnej pedagogiki (t. 1). Siedlce: Wydawnictwo AP. Sobczak S. (2009a). Aksjologia i teleologia pedagogiki resocjalizacyjnej. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Sobczak S. (2009b). Koncepcja inkluzji w teoriach resocjalizacji jako przeciwdziałanie ekskluzji społecznej. W: T. Zacharuk (red.), Student niepełnosprawny. Szkice i Rozprawy (z. 9). Siedlce: Wydawnictwo AP. Sołtysiak T. (2009). Zachowania patologiczne młodego pokolenia. W: A. Jaworska (red.), Resocjalizacja. Zagadnienia prawne, społeczne i metodyczne. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Springer D. W., Roberts Albert R. (ed.). (2006). Handbook of Forensic Mental Health with Victims and Offenders: Assessment, Treatment, and Research, Springer Publishing Company, LLC.,New York

264

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Stanik J. M. (2000). Obraz osobowości alkoholików w różnych fazach leczenia w świetle badań własnych testem SUI. W: W. Margasiński, B. Zajęcka (red.), Psychopatologia i psychoprofilaktyka. Przejawy narkomanii, alkoholizmu, przemocy, zaburzeń psychicznych w rodzinie i szkole oraz możliwości im przeciwdziałania. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Stefańska-Klar K. (2002). Z psychologii samotności. Psychologia i Rzeczywistość. W: [online:] [dostęp: 8 listopada 2012]. Stępień E. (2004). Jakość życia młodych dorosłych a intensywność picia alkoholu w dorastaniu i we wczesnej dorosłości. Alkoholizm i Narkomania, 18, 1–2, 77–90. Stochmiałek J. (2009). Przezwyciężanie kryzysów życiowych przez osoby dorosłe. Warszawa: UKSW. Suświłło M. (red.). (2009). Rozwijanie wielorakich zdolności człowieka. Wybrane zagadnienia. Toruń: Wyd. Adam Marszałek. Szałański J. (2009). Komu i do czego potrzebna jest resocjalizacja penitencjarna. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Szatur-Jaworska B. (2005). Diagnozowanie w polityce. Materiały do studiowania. Warszawa: IPS UW. Szatur-Jaworska B. (red.). (2010). Ewaluacja w służbach społecznych. Warszawa: Mazowieckie Centrum Polityki Społecznej. Szczepański J. (1988). Sprawy ludzkie. Warszawa: Czytelnik. Szczukiewicz P. (1996). Kryzys wartościowania w chorobie alkoholowej. Świat Problemów, 4, 6–8. Szczygieł G. (2001). Przygotowanie skazanych do opuszczenia zakładu karnego na przykładzie białostockiego modelu kurateli sądowej. Przegląd Więziennictwa Polskiego, 31, 64. Szczygieł G. B. (2002). Społeczna readaptacja skazanych w polskim systemie penitencjarnym. Białystok: Temida 2. Szczygieł G. B. (2006). Społeczna readaptacja skazanych. Próba oceny. W: H. Machel (red.), Wykonywanie kary pozbawienia wolności w Polsce. W poszukiwaniu skuteczności. Gdańsk: Wydawnictwo UG. Szczygieł G. B., Hofmański P. (red.). (1999). Model społecznej readaptacji skazanych w reformie prawa karnego. Białystok: Temida 2. Szecówka A. (2007). Integracja osób niedostosowanych społecznie ze środowiskiem otwartym. Pułapki i możliwości. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Szmagalski T. (1987). Grupy samopomocy w Stanach Zjednoczonych jako zjawisko społeczne. Praca Socjalna, 3,10–18. Sztander W. (1994). Poza kontrolą. Warszawa: Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Szwejka Ł. (2011). Dynamika uzależnienia od narkotykow w ujęciu interakcyjnym. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

BIBLIOGRAFIA

265

Szymanowska A. (2003). Więzienie i co dalej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. Szymanowska A. (2009). Czynniki utrudniające readaptację społeczną w świetle badań katamnestycznych. W: F. Kozaczuk (red.), Prawne i socjokulturowe uwarunkowania profilaktyki społecznej i resocjalizacji. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Szymanowska A., Korwin-Szymanowski G. (2009). Stosunek instytucji świadczących pomoc do byłych skazanych. W: F. Kozaczuk (red.), Zagadnienia readaptacji społecznej skazanych. Rzeszów: Wydawnictwo URZ. Szymanowski T. (1973). Recydywa jako kryterium efektywności środków karnych w badaniach polskich. Państwo i Prawo, 4. Szymanowski T. (1976). Powrotność do przestępstwa po wykonaniu kary pozbawienia wolności. Warszawa: Wydawnictwa Prawnicze. Szymanowski T. (1989). Powrót skazanych do społeczeństwa. Warszawa: PWN. Śliwerski B. (2001). Współczesne teorie i nurty wychowania. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Śliwerski B. (2009). Współczesna myśl pedagogiczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza „Impuls”. Tanner J., Davies S., O’Grady B. (1999). Whatever happened to yesterday’s rebels? Longitudinal effects of youth delinquency on education and employment. Social Problems, 46. Tarkowska E. (2011). Wykluczeni i poniżeni. O subiektywnym i relacyjnym wymiarze ubóstwa. Academia, 2. Tarkowska E. (2012). Ubóstwo i wykluczenie społeczne: sytuacja i kultura. W: K. Frysztacki, P. Sztompka (red.), Polska początku XXI wieku: przemiany kulturowe i cywilizacyjne. Warszawa: Polska Akademia Nauk, Komitet Socjologii. Taylor S. E. (1984). Przystosowanie się do zagrażających wydarzeń. Nowiny Psychologiczne, 6–7. Taylor J. (1995). A conceptual model for integrating athletes’ needs and sport demands of competitive mental preparation strategies. The Sport Psychologist, 9. Terelak J. F. (2008). Człowiek i stres. Bydgoszcz – Warszawa: Oficyna Wydawnicza ,,Branta”. Theiss M. (2006). Kapitał społeczny środowiska lokalnego – pojęcie i problemy. W: W. Theiss, B. Skrzypczak (red.), Edukacja i animacja społeczna w środowisku lokalnym. Warszawa: Centrum Wspierania Aktywności Lokalnej CAL. Thibaut J. W., Kelley H. H. (1959). The social psychology of groups. New York, NY: Wiley. Tomaszewski K. (1984). Ślady i wzorce. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne. Tomkowiak H. (2011). Readaptacja społeczna jako dążenie do dobrego życia. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Travis J., Solomon A., Waul M. (2001). From prison to home: the dimensions and consequences of prisoner reentry. Urban Inst., Washington, DC Trzebiatowski J. (2010). Jakość życia trzeźwiejących alkoholików a skuteczność programów AA i placówek leczenia. Alkoholizm i Narkomania, 23(3), 217–235. Turowski J. (1993). Socjologia. Małe struktury społeczne. Lublin: TN KUL.

266

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Uggen C. (2000). Work as a turning point in the life course of criminals: a duration model of age, employment, and recidivism. Am. Sociol. Rev. 67. Uggen C., Manza J., Behrens A. (2003). Stigma, role transition, and the civic reintegration of convicted felons. W: S. Maruna, R. Immarigeon (red.), After Crime and Punishment: Ex-offender Reintegration and Desistance from Crime. New York: State Univ. NY Press. Urban B. (2000). Zaburzenia w zachowaniu i przestępczość młodzieży. Kraków: Wydawnictwo UJ. Urban B. (2004). Wzmacnianie procesu destygmatyzacji ex-dewianta jako warunek readaptacji społecznej. Rocznik Komisji Nauk Pedagogicznych, LVII. Urban B. (2005). Zachowania dewiacyjne młodzieży w interakcjach rówieśniczych. Kraków: Wydawnictwo UJ. Urban B. (2007a). Ewolucje zaburzeń w zachowaniu a profilaktyka i resocjalizacja w środowisku otwartym. W: I. Pospiszyl, M. Konopczyński (red.), Resocjalizacja. W stronę środowiska otwartego. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Urban B. (2007b). Teoria resocjalizacji w strukturze nauk społecznych. W: B. Urban, J. M. Stanik (red.), Resocjalizacja (t. 1). Warszawa: PWN. Urban B. (2007c). Zachowania dewiacyjne w założeniach symbolicznego interakcjonizmu. Implikacje dla praktyki resocjalizacyjnej. W: B. Urban, J. M. Stanik (red.), Resocjalizacja (t. 1). Warszawa: PWN. Urban B. (2008). Kognitywno-interakcyjne podstawy współczesnej resocjalizacji. W: M. Konopczyński, B. M. Nowak (red.), Resocjalizacja. Ciągłość i zmiana. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Urban B. (2010). Współczesne teorie zaburzeń w zachowaniu. W: L. Pytka, B. M. Nowak (red.), Problemy współczesnej resocjalizacji. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Urban B. (2012). Agresja a odrzucenie rówieśnicze. Etiologia, współzależność, kierunki terapii. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: UPH. Urbaniak-Zając D. (1993). Grupy samopomocy jako środowisko uaktywniające siły ludzkie. Prace Pedagogiczne, 17, 115–118. Visher C. A., Travis J. (2003). Transitions from prison to community. Understanding individual pathways. Annual Review of Sociolgy, 29. Wagner A. (1998). Reprezentujemy homogeniczny czy heterogeniczny paradygmat naukowy? W: E. Cyrańska, E. Marynowicz-Hetka, J. Piekarski (red.), Pedagogika społeczna jako dyscyplina akademicka. Stan i perspektywy. Łódź – Warszawa: Wydawnictwo UŁ, WSP ZNP. Waligóra B. (1974). Funkcjonowanie człowieka w warunkach izolacji więziennej. Poznań: Wydawnictwo UAM. Węgliński A. (1983). Poziom empatii a zachowania nieletnich w zakładzie poprawczym. Psychologia Wychowawcza, 3. Węgliński A. (2005). Wspomaganie psychologiczne i formalno-prawne pedagogów i podopiecznych z wolnościowych i zakładowych instytucji resocjalizacyjnych. W: H. Sęk, R. Cieślak (red.), Wsparcie społeczne: stres i zdrowie. Warszawa: PWN.

BIBLIOGRAFIA

267

Wilk M. (2011). Znaczenie pracy w opiniach uwięzionych. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Winiarski M. (2000). Rodzina – szkoła – środowisko lokalne. Problemy edukacji środowiskowej. Warszawa: IBE. Wojtkowiak M., Potaczała-Perz K. (2012). Mediacja jako forma wspomagania umiejetnosci społecznych oraz rozwiazywania problemów jednostki i grupy. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość grupowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Wnuk M. (2005). Poczucie jakości życia anonimowych alkoholików. Psychologia Jakości Życia, 4. Wnuk M. (2006). Zaangażowanie w ruch samopomocy a poczucie jakości życia osób uzależnionych od alkoholu. Mediacyjna rola poczucia sensu życia. Alkoholizm i Narkomania, 19(4). Wnuk M. (2007). Zaangażowanie w ruch samopomocy a poczucie jakości życia osób uzależnionych od alkoholu. Mediacyjna rola długości abstynencji i długości pobytu we wspólnocie. Alkoholizm i Narkomania, 120(1), 31–43. Wnuk M. (2010). Samopomoc jako jedna z form radzenia sobie z uzależnieniem od alkoholu. W: K. Gąsior, J. Chodkiewicz (red.), Leczenie alkoholików i członków ich rodzin. Perspektywa badawcza i praktyczna. Kielce: Wydawnictwo Jedność. Wnuk-Lipiński E. (2005). Socjologia życia publicznego. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar. Wódz K. (1998). Praca socjalna w środowisku zamieszkania. Katowice: Wydawnictwo Śląsk. Woititz J. G. (1994). Małżeństwo na lodzie. Przeł. H. Szczepańska. Warszawa: Instytut Psychologii Zdrowia i Trzeźwości PTP. Wojtyła K. (1985). Osoba i czyn. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne. Woźniakowska D. (2006). Skazani i byli skazani na rynku pracy – ocena problemu z punktu widzenia organizacji pozarządowych. Warszawa: Fundacja Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych. Wrona-Polańska H. (2000). Człowiek wobec poważnej choroby somatycznej — próba syntezy. Sztuka Leczenia, 6. Wysocka E. (2011). Świadomość diagnostyczna zawodowych kuratorów sądowych w kontekście realizacji zadań związanych z diagnozą osobopoznawczą i środowiskową. Problemy, potrzeby, możliwości i ograniczenia. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Wysocka E. (2012). Model myślenia o resocjalizacji. Obszary podstawowe i sfery zaniedbane. Refleksja metateoretyczna i empiryczne eksploracje. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: Wydawnictwo UPH. Zaborowski Z. (1976). Stosunki miedzyludzkie. Wrocław: Ossolineum. Zaborowski Z. (1994). Współczesne problemy psychologii społecznej i psychologii osobowości. Warszawa: Oficyna Wyd. ,,Profi“.

268

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

Zaborowski Z. (2002). Człowiek, jego świat i życie. Próba integracji. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak. Zacharuk T. (2008). Wprowadzenie do edukacji inkluzyjnej. Siedlce: Wydawnictwo AP. Zacharuk T. (2009). Edukacja inkluzyjna jako szansa na przeciwdziałanie ekskluzji społecznej. W: M. Konopczyński, J. Kunikowski, S. Tomiuk (red.), Myślenie i działanie pedagoga. Warszawa: Wydawnictwo Pedagogium. Zacharuk T. (2011). Edukacja inkluzyjna szansą dla uczniów nieprzystosowanych społecznie. W: A. Kieszkowska (red.), Tożsamość osobowa dewiantów a ich reintegracja społeczna. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls. Zacharuk T. (2012). Edukacja inkluzyjna jako efekt dialogu w resocjalizacji. W: T. Zacharuk, M. Konopczyński, S. Sobczak (red.), Dialog w integracji i reintegracji społecznej. Siedlce: Wydawnictwo UPH. Zagórski J. (1996). Formy współdziałania ze społeczeństwem w polskiej praktyce penitencjarnej. W: B. Hołyst, S. Redo (red.), Problemy więziennictwa u progu XXI wieku. Warszawa – Kalisz: CZSW. Zaworska-Nikoniuk D. (2001). Metody pomocy i samopomocy w uzależnieniach. Toruń: Wydawnictwo Akapit. Znaniecki F. (1922). Wstęp do socjologii. Poznań: PTPN. Znaniecki F. (1934). The method of sociology. New York, NY: Farrar and Rinehart. Zwierzyński L. (1998). Uzależnienie od alkoholu. Próby podejmowane przez anonimowych alkoholików. Warszawa: Społeczny Komitet Przeciwalkoholowy. Żyta A. (1998). Kształtowanie się systemu wsparcia społecznego rodzin wychowujących dzieci głębiej upośledzone umysłowo w okresie przekształceń ustrojowych. W: H. Górecka (red.), Bezpieczeństwo rodziny w okresie transformacji ustrojowej. Olsztyn: Wydawnictwo „Decora”.

Indeks osobowy

A Adler P. 56 Alder H. 61 Allport G. 109–110 Ambrozik W. 36–37, 41– –42, 45, 73–74, 119, 210 Antonovsky A. 60–61, 92, 96–97, 99 B Bakuła A. 92 Bałandynowicz A. 36, 40, 43–49, 71–73, 78, 80– –81, 117–119, 139, 210, 220, 225 Bandura A. 100–103, 188 Bańka A. 104 Barth K. 19 Bartkowicz Z. 73 Bartosz B. 97 Beckert H. 55 Bednarski M. 137–138 Benson M. L. 26 Biela A. 115 Bishop G. 223 Blau P. M. 64 Bleistein R. 22 Blumer H. 65–66 Błachut J. 79 Bogunia L. 79

Boros L. 21 Bramska M. 48 Bridges M. W. 147 Brodsky J. 79 Brooks C. 78, 87 Brown S. 93, 95

Dollard J. 51, 210 Dykcik W. 33

C Carver C. S. 147–148, 186 Cervone D. 52 Chmielewska H. 44, 78– –79, 84–87, 220 Chodkiewicz J. 95 Chodkowska M. 33 Chojnacka-Szawłowska G. 104 Chwaszcz J. 80 Cierpiałkowska L. 95 Ciosek M. 45, 73 Cooley C. 65 Crumbaugh J. C. 147 Czapiński J. 96–97, 103 Czapów Cz. 39–40, 50, 74, 210 Czapska J. 42, 74

F Faliszek K. 38 Farrington D. P. 27–28 Florkowski A. 91–92 Folkman S. 96–97, 99 Frankl V. 22–23, 149 Frąckowiak T. 19 Freud Z. 51, 100 Freund A. M. 64

D Davies S. 79 Dąbrowski K. 23 Dewey J. 65

E Endler N. S. 147 Erikson E. H. 14, 55

G Gaberle A. 79 Gądek I. 91–92 Gliszczyńska X. 99 Godyła R. 79 Goffman E. 56 Goldberg G. 71 Goldstein H. 71, 118 Górny J. 45 Górski J. 48 Grotowska-Leder J. 76 Gryzik A. 89 Grzegorczyk A. 35

296

INKLUZYJNO-KATALAKTYCZNY MODEL REINTEGRACJI SPOŁECZNEJ SKAZANYCH. KONTEKSTY RESOCJALIZACYJNE

H Habrat B. 91, 92 Hayek F. 67–70, 119 Heather B. 61 Heckert A. 56 Heckert D. M. 56 Heidegger M. 22–23 Heszen-Niejodek I. 223 Hirschi T. 54 Hobfoll S. 61–64, 113 Hołyst B. 45, 104, 143 Homans G. C. 64–65, 121 Horney K. 51 Huberman A. M. 144 Hulek A. 32, 34 Hull E. 53 Hume D. 67 Hurrelmann K. 27 J Jakubik A. 92, 95 James W. 65 Jan Paweł II 20, 24 Jarosz M. 101 Jedlewski S. 50 Juczyński Z. 147–148, 205 Jurkonis B. 47 K Kawula S. 73 Kelley H. H. 64 Kelly G. 51–52 Kmiecik-Baran K. 91 Kofta M. 97, 101, 191 Kołakowski L. 22 Konarzewski K. 145–146, 225 Konopczyński M. 39, 51, 56–57, 73–76, 119, 210 Korwin-Szymanowski G. 225 Kostro K. 68 Kostrzewski J. 147 Kościelska M. 91

Kotański M. 38 Kowalski S. 28, 42 Kowaluk B. 95 Kozielecki J. 14, 113, 210 Krajewski K. 79 Krause A. 15, 141–142 Krukowski A. 139 Kubacka-Jasiecka D. 57, 79 Kuhn T. 141 Kurantowicz E. 93–94 Kurek A. 48 Kwieciński Z. 77 L Lachowicz-Tabaczek K. 191 Lake T. 91 Landecker W. S. 34 Lasocik Z. 45 Laub J. L. 28, 88 Lazarus R. S. 96–97, 99, 191 Leblanc M. 54–55 Lelental S. 47 Lemert E. 55 Lerman M. 62 Lipiec J. 20 Lis-Kujawski A. 32 Lis-Turlejska M. 96, 101 Locke J. 67 Lott A. J. 64 Lott B. E. 64

Marynowicz-Hetka E. 116 Marzec-Holka K. 73 Maslow A. 51, 110–111 Matysiak-Błaszczyk A. 41 Mead G. H. 65 Meier R. F. 139 Meinchenbaum D. 62 Melibruda J. 95 Middelman R. 71 Miller N. E. 51, 210 Milles M. B. 144 Minchan A. 71, 117 Moczydłowski P. 45–46 Modrzewski J. 27, 29–31 Moos R. H. 97 Moreno J. L. 51 Moskalewicz J. 92 Muskała M. 78 N Nawój J. 45 Niewiadomska I. 47, 49, 63, 78–79, 225 Nikodemska S. 92 Nouwen H. 20

Ł Łobocki M. 145, 147

O O’Grady B. 79 Obuchowska I. 33 Obuchowski K. 210 Olubiński A. 73 Opora R. 79 Osiatyński W. 49 Ostrowska K. 57 Owsiak J. 38

M Machel H. 41, 45–49, 73, 78, 89 Maholicka L. T. 147 Mandeville B. 67 Marczak M. 225 Marek A. 48 Maruszyński S. 97

P Palka S. 144 Parker J. D. 147 Pasikowski T. 92 Pastwa-Wojciechowska B. 73 Pawłow I. 50 Pawłowska A. 191

INDEKS OSOBOWY

Pervin L. A. 52 Peters S. J. 77 Pettingale K. W. 104 Pilch T. 73 Pilecka B. 92 Pincus A. 71, 117 Pindel E. 225 Płużek Z. 90, 147 Polak K. 91–92 Pomian K. 22 Pomianowski R. 78 Popielski K. 22–24, 50, 105–106 Poprawa R. 92, 97, 147, 205 Pospiszyl I. 14, 47, 50, 73, 99, 104, 210 Poteraj J. 69 Pstrąg D. 225 Pytka L. 25–26, 28–29, 36, 38, 40, 43, 45, 50, 55, 73, 108–110, 123, 210 R Radlińska H. 73 Radziewicz-Winnicki A. 20 Rainko M. 189 Rarot H. 19 Rembowski J. 91 Reykowski J. 115 Riediger M. 64 Rogers C. 51 Roman C. 78 Rubacha K. 141–142 Rylke H. 28 Rysz-Kowalczyk B. 136 S Sampson R. J. 28, 88 Sarna D. 91–92

Schaeffer J. A. 97 Schalock R. A. 122 Scheier M. F. 147–148, 186 Schmidt D. 28, 48 Sears P. 147 Seligman M. 97, 100–101 Sędek G. 104 Sęk H. 96–97, 103–105, 223 Shegerian J. S. 88 Shneider H. J. 27 Sierosławski J. 92 Sikora S. 42–43 Siporin M. 71 Skinner B. 51 Sobczak S. 38, 40, 210 Solomon A. 78 Stanik J. M. 73, 93 Stefańska-Klar K. 91 Strelau J. 149 Szatur-Jaworska B. 38, 77, 135–139 Szczepaniak P. 149 Szczepański J. 91 Szczukiewicz P. 92–93 Szczygieł G. 41 Szmagalski T. 93 Sztander W. 93 Szustrowa T. 97 Szymanowska A. 48, 225 Szymanowski T. 48, 79, 81–83, 86–87, 220, 225 Ś Śliwerski B. 77, 141 Świątkiewicz G. 92 T Tanner J. 79 Terelak J. F. 62–64, 98, 115, 189, 191 Theiss M. 73

297

Thibaut J. W. 64 Thorndike E. 53 Tolman E. 53 Tomaszewski T. 109 Travis J. 78, 88, 136 Turowski J. 34 Tyszkowa M. 115 U Urban B. 42, 45–46, 56– –57, 73, 78, 210, 225 Urbaniak-Zając D. 93–94 V Verdugo M. A. 122 W Waligóra B. 45 Waull M. 78 Werner S. 34 Węgliński A. 47, 63, 210 Whatety R. 67 Whittaker J. K. 71 Winiarski M. 73 Wnuk M. 93–94 Wnuk-Lipiński E. 36 Woititz J. G. 92 Woźniakowska D. 89 Wrona-Polańska H. 224 Wrześniewski K. 149 Wysocka E. 73, 112–113 Z Zaborowski Z. 57–60, 109, 111–113, 119–120, 210 Zacharuk T. 38, 40, 73, 76–77, 105, 119, 210 Zaworska-Nikoniuk D. 93 Zieliński A. 92 Zwierzyński L. 93